Waiśampajana rzekł:
Kiedy zabici zostali wojownicy wszystkich armii,
Król Prawości, Judhiszthira, usłyszał, że stary ojciec
wyruszył z miasta, co nosi nazwę swą od miana słonia ,.
Kiedy zabici zostali wojownicy wszystkich armii,
Król Prawości, Judhiszthira, usłyszał, że stary ojciec
wyruszył z miasta, co nosi nazwę swą od miana słonia ,.
vaiśaṃpāyana uvāca /
hateṣu sarvasainyeṣu dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ /
śuśruve pitaraṃ vṛddhaṃ niryātaṃ gajasāhvayāt //
hateṣu sarvasainyeṣu dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ /
śuśruve pitaraṃ vṛddhaṃ niryātaṃ gajasāhvayāt //
Wówczas, królu , Judhiszthira podążył do niego z braćmi –
pogrążony w swoim bólu po utracie własnych synów
podszedł do zatopionego w bólu po utracie synów.
pogrążony w swoim bólu po utracie własnych synów
podszedł do zatopionego w bólu po utracie synów.
so 'bhyayāt putraśokārtaḥ putraśokapariplutam /
śocamāno mahārāja bhrātṛbhiḥ sahitastadā //
śocamāno mahārāja bhrātṛbhiḥ sahitastadā //
Towarzyszył mu Daśarha , ów bohater wielkoduszny,
podążali z nimi także Jujudhana i Jujutsu .
podążali z nimi także Jujudhana i Jujutsu .
anvīyamāno vīreṇa dāśārheṇa mahātmanā /
yuyudhānena ca tathā tathaiva ca yuyutsunā //
yuyudhānena ca tathā tathaiva ca yuyutsunā //
Draupadi kroczyła za nim, udręczona wielkim bólem,
wraz z Pańćalów kobietami, które tam się zgromadziły.
wraz z Pańćalów kobietami, które tam się zgromadziły.
tam anvagāt suduḥkhārtā draupadī śokakarśitā /
saha pāñcālayoṣidbhir yāstatrāsan samāgatāḥ //
saha pāñcālayoṣidbhir yāstatrāsan samāgatāḥ //
Ów na brzegiem Gangi ujrzał, o najlepszy wśród Bharatów,
tłumy kobiet udręczonych, piszczących jak rybołowy.
tłumy kobiet udręczonych, piszczących jak rybołowy.
sa gaṅgām anu vṛndāni strīṇāṃ bharatasattama /
kurarīṇām ivārtānāṃ krośantīnāṃ dadarśa ha //
kurarīṇām ivārtānāṃ krośantīnāṃ dadarśa ha //
Otoczyły wówczas króla tysiące lamentujących,
nieszczęsne wznosiły ręce mówiąc miło i niemiło:
nieszczęsne wznosiły ręce mówiąc miło i niemiło:
tābhiḥ parivṛto rājā rudatībhiḥ sahasraśaḥ /
ūrdhvabāhubhir ārtābhir bruvatībhiḥ priyāpriye //
ūrdhvabāhubhir ārtābhir bruvatībhiḥ priyāpriye //
„Gdzież jest prawa mądrość króla, gdzież dziś niechęć do przemocy,
skoro zabił ojców, braci, mistrzów, synów i przyjaciół?
skoro zabił ojców, braci, mistrzów, synów i przyjaciół?
kva nu dharmajñatā rājñaḥ kva nu sādyānṛśaṃsatā /
yadāvadhīt pitṝn bhrātṝn gurūn putrān sakhīn api //
yadāvadhīt pitṝn bhrātṝn gurūn putrān sakhīn api //
Gdyś sprawiał zabójstwo Drony, dziada Bhiszmy, gdyś zabijał
Dźajadrathę , jak twój umysł działał, o wielkoramienny?
Dźajadrathę , jak twój umysł działał, o wielkoramienny?
ghātayitvā kathaṃ droṇaṃ bhīṣmaṃ cāpi pitāmaham /
manaste 'bhūnmahābāho hatvā cāpi jayadratham //
manaste 'bhūnmahābāho hatvā cāpi jayadratham //
Cóż ci teraz po królestwie, gdy nie widzisz ojców, braci,
niezłomnego Abhimanju, synów Draupadi, Bharato?”
niezłomnego Abhimanju, synów Draupadi, Bharato?”
kiṃ nu rājyena te kāryaṃ pitṝn bhrātṝn apaśyataḥ /
abhimanyuṃ ca durdharṣaṃ draupadeyāṃśca bhārata //
abhimanyuṃ ca durdharṣaṃ draupadeyāṃśca bhārata //
Gdy minął wielkoramienny krzyczące jak rybołowy,
uczcił czcigodnego ojca Król Prawości, Judhiszthira,
uczcił czcigodnego ojca Król Prawości, Judhiszthira,
atītya tā mahābāhuḥ krośantīḥ kurarīr iva /
vavande pitaraṃ jyeṣṭhaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ //
vavande pitaraṃ jyeṣṭhaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ //
Także wszyscy Pandawowie, niszczący wrogów, z szacunkiem
pozdrowili wówczas ojca, swe imiona obwieścili.
pozdrowili wówczas ojca, swe imiona obwieścili.
tato 'bhivādya pitaraṃ dharmeṇāmitrakarśanāḥ /
nyavedayanta nāmāni pāṇḍavāste 'pi sarvaśaḥ //
nyavedayanta nāmāni pāṇḍavāste 'pi sarvaśaḥ //
Udręczony mordem synów nie cieszył się w bólu ojciec,
gdy Pandawę obejmował – powód śmierci jego synów.
gdy Pandawę obejmował – powód śmierci jego synów.
tam ātmajāntakaraṇaṃ pitā putravadhārditaḥ /
aprīyamāṇaḥ śokārtaḥ pāṇḍavaṃ pariṣasvaje //
aprīyamāṇaḥ śokārtaḥ pāṇḍavaṃ pariṣasvaje //
Choć Prawości Króla objął i pocieszał go, Bharato,
później gniewny szukał Bhimy, jak ogień pożaru żądny.
później gniewny szukał Bhimy, jak ogień pożaru żądny.
dharmarājaṃ pariṣvajya sāntvayitvā ca bhārata /
duṣṭātmā bhīmam anvaicchad didhakṣur iva pāvakaḥ //
duṣṭātmā bhīmam anvaicchad didhakṣur iva pāvakaḥ //
Taki ogień swego gniewu podsycany wiatrem bólu
okazał, iż się zdawało, że chce wzniecić pożar lasu,
lasem tym był Bhimasena.
okazał, iż się zdawało, że chce wzniecić pożar lasu,
lasem tym był Bhimasena.
sa kopapāvakastasya śokavāyusamīritaḥ /
bhīmasenamayaṃ dāvaṃ didhakṣur iva dṛśyate //
bhīmasenamayaṃ dāvaṃ didhakṣur iva dṛśyate //
Złowrogi dla Bhimy zamiar poznał Hari i rękoma
odepchnął Bhimę, i podał mu żelazny posąg Bhimy.
odepchnął Bhimę, i podał mu żelazny posąg Bhimy.
tasya saṃkalpam ājñāya bhīmaṃ pratyaśubhaṃ hariḥ /
bhīmam ākṣipya pāṇibhyāṃ pradadau bhīmam āyasam //
bhīmam ākṣipya pāṇibhyāṃ pradadau bhīmam āyasam //
Bo to wielce mądry Hari poznał wcześniej jego zamysł
i tak to zaaranżował, mędrzec, inspirator ludzi.
i tak to zaaranżował, mędrzec, inspirator ludzi.
prāg eva tu mahābuddhir buddhvā tasyeṅgitaṃ hariḥ /
saṃvidhānaṃ mahāprājñastatra cakre janārdanaḥ //
saṃvidhānaṃ mahāprājñastatra cakre janārdanaḥ //
A gdy chwycił w swoje ręce Bhimasenę żelaznego,
rozgniótł go król pełen mocy myśląc, że to Wilczobrzuchy .
rozgniótł go król pełen mocy myśląc, że to Wilczobrzuchy .
taṃ tu gṛhyaiva pāṇibhyāṃ bhīmasenam ayasmayam /
babhañja balavān rājā manyamāno vṛkodaram //
babhañja balavān rājā manyamāno vṛkodaram //
Król z siłą tysięcy słoni, gdy z żelaza Bhimę rozgniótł
nadwyrężył swoje piersi, aż mu krew z ust popłynęła.
nadwyrężył swoje piersi, aż mu krew z ust popłynęła.
nāgāyutabalaprāṇaḥ sa rājā bhīmam āyasam /
bhaṅktvā vimathitoraskaḥ susrāva rudhiraṃ mukhāt //
bhaṅktvā vimathitoraskaḥ susrāva rudhiraṃ mukhāt //
I na ziemię padł splamiony krwią, jak gdyby koralowca
drzewem był i na gałęzi krańcach miał kwitnące kwiaty.
drzewem był i na gałęzi krańcach miał kwitnące kwiaty.
tataḥ papāta medinyāṃ tathaiva rudhirokṣitaḥ /
prapuṣpitāgraśikharaḥ pārijāta iva drumaḥ //
prapuṣpitāgraśikharaḥ pārijāta iva drumaḥ //
Wówczas uczony woźnica, Gawalgani , go pochwycił
i rzekł: „czynić tak nie trzeba”, kojąc jakby, pocieszając.
i rzekł: „czynić tak nie trzeba”, kojąc jakby, pocieszając.
paryagṛhṇata taṃ vidvān sūto gāvalgaṇistadā /
maivam ityabravīccainaṃ śamayan sāntvayann iva //
maivam ityabravīccainaṃ śamayan sāntvayann iva //
A gdy gniew, furię porzucił i znów stał się wielkoduszny,
wówczas krzyknął: „ach, ach, Bhimo” i ból większy nim owładnął.
wówczas krzyknął: „ach, ach, Bhimo” i ból większy nim owładnął.
sa tu kopaṃ samutsṛjya gatamanyur mahāmanāḥ /
hā hā bhīmeti cukrośa bhūyaḥ śokasamanvitaḥ //
hā hā bhīmeti cukrośa bhūyaḥ śokasamanvitaḥ //
Wasudewa, pierwszy z mężów, widząc, że gniew jego odszedł,
że boleje nad zabójstwem Bhimaseny, rzekł te słowa:
że boleje nad zabójstwem Bhimaseny, rzekł te słowa:
taṃ viditvā gatakrodhaṃ bhīmasenavadhārditam /
vāsudevo varaḥ puṃsām idaṃ vacanam abravīt //
vāsudevo varaḥ puṃsām idaṃ vacanam abravīt //
„Nie bolej już Dhrytarasztro, nie zabiłeś tego Bhimy,
lecz zniszczyłeś tylko, królu, tę żelazną podobiznę.
lecz zniszczyłeś tylko, królu, tę żelazną podobiznę.
mā śuco dhṛtarāṣṭra tvaṃ naiṣa bhīmastvayā hataḥ /
āyasī pratimā hyeṣā tvayā rājannipātitā //
āyasī pratimā hyeṣā tvayā rājannipātitā //
Gdym, byku Bharatów, spostrzegł, żeś we władzę gniewu popadł,
odciągnąłem syna Kunti, który zmierzał w paszczę śmierci.
odciągnąłem syna Kunti, który zmierzał w paszczę śmierci.
tvāṃ krodhavaśam āpannaṃ viditvā bharatarṣabha /
mayāpakṛṣṭaḥ kaunteyo mṛtyor daṃṣṭrāntaraṃ gataḥ //
mayāpakṛṣṭaḥ kaunteyo mṛtyor daṃṣṭrāntaraṃ gataḥ //
Nikt bowiem, tygrysie królów, nie dorówna tobie siłą.
Jaki człek twych ramion uścisk może znieść, wielkoramienny?
Jaki człek twych ramion uścisk może znieść, wielkoramienny?
na hi te rājaśārdūla bale tulyo 'sti kaścana /
kaḥ saheta mahābāho bāhvor nigrahaṇaṃ naraḥ //
kaḥ saheta mahābāho bāhvor nigrahaṇaṃ naraḥ //
Osiągnąwszy kres żywota nikt nie pozostaje żywy,
tak w uścisku twoich ramion nikt przy życiu nie zostanie.
tak w uścisku twoich ramion nikt przy życiu nie zostanie.
yathāntakam anuprāpya jīvan kaścinna mucyate /
evaṃ bāhvantaraṃ prāpya tava jīvenna kaścana //
evaṃ bāhvantaraṃ prāpya tava jīvenna kaścana //
Syn twój zatem kazał zrobić tę żelazną podobiznę
Bhimy, ja zaś ją, Kaurawjo, tobie właśnie podstawiłem.
Bhimy, ja zaś ją, Kaurawjo, tobie właśnie podstawiłem.
tasmāt putreṇa yā sā te pratimā kāritāyasī /
bhīmasya seyaṃ kauravya tavaivopahṛtā mayā //
bhīmasya seyaṃ kauravya tavaivopahṛtā mayā //
Dręczony po synach bólem umysł twój odrzucił prawość
i dlatego, Indro królów, chciałeś zabić Bhimasenę.
i dlatego, Indro królów, chciałeś zabić Bhimasenę.
putraśokābhisaṃtāpād dharmād apahṛtaṃ manaḥ /
tava rājendra tena tvaṃ bhīmasenaṃ jighāṃsasi //
tava rājendra tena tvaṃ bhīmasenaṃ jighāṃsasi //
Nie przystoi ci to jednak, byś Wilczobrzuchego zabił,
bo nie ma sposobu, królu, by synowie twoi żyli.
bo nie ma sposobu, królu, by synowie twoi żyli.
na ca te tat kṣamaṃ rājan hanyāstvaṃ yad vṛkodaram /
na hi putrā mahārāja jīveyuste kathaṃcana //
na hi putrā mahārāja jīveyuste kathaṃcana //
Dlatego ty zaaprobuj wszystko, cośmy uczynili
myśląc o tym, co właściwe, serca w bólu nie zanurzaj.”
myśląc o tym, co właściwe, serca w bólu nie zanurzaj.”
tasmād yat kṛtam asmābhir manyamānaiḥ kṣamaṃ prati /
anumanyasva tat sarvaṃ mā ca śoke manaḥ kṛthāḥ //
anumanyasva tat sarvaṃ mā ca śoke manaḥ kṛthāḥ //