I rzekł Dhrytarasztra:
A powiedz mi, Sańdźajo, co zrobili Synowie Prythy, wielcy rydwannicy, gdy dowiedzieli się, że Irawant w boju poległ?
A powiedz mi, Sańdźajo, co zrobili Synowie Prythy, wielcy rydwannicy, gdy dowiedzieli się, że Irawant w boju poległ?
dhṛtarāṣṭra uvāca /
irāvantaṃ tu nihataṃ dṛṣṭvā pārthā mahārathāḥ /
saṃgrāme kim akurvanta tanmamācakṣva saṃjaya //
irāvantaṃ tu nihataṃ dṛṣṭvā pārthā mahārathāḥ /
saṃgrāme kim akurvanta tanmamācakṣva saṃjaya //
I rzekł Sańdźaja:
Gdy Syn Rakszaszycy Hidimby i Bhimaseny, Ghatotkaća, o tym się dowiedział, ryk wydał potężny. Od tego ryku ziemia odziana w szaty mórz mocno zadygotała się wraz z górami, zadrżał przestwór i wszystkie strony świata. A wojownicy twojej armii, słysząc go, zamarli i stanęli jak wryci, trzęsąc się i spływając potem. Upadłszy na duchu, zaczynają się rozbiegać niczym słonie przez lwa spłoszone. (5) Rycząc potężnie niczym grom, rakszasa unosi płonącą pikę i przeraźliwą postać przybiera. W otoczeniu innych wielkich rakszasów niosących straszny oręż rusza do ataku, pełen wściekłości, podobny do Czasu — Sprawcy Końca i samego Jamy. Wojownicy, widząc go, gdy nadlatuje rozwścieczony o upiornej postaci, kryją twarz z przerażenia.
Ale oto król Durjodhana podjeżdża do Ghatotkaći, w rękach potężny łuk i ryczy jak lew raz za razem. Za nim jedzie sam król Wangów, a z nim idzie dziesięć tysięcy słoni podobnych najwyższym górom. (10) Nocny-Wędrownik dostrzega, że twój syn się zbliża w otoczeniu armii słoni i gniew go ogarnia. Rozpoczyna się bój zgiełkliwy, jeżący włos na głowie między rakszasami i wojskiem Durjodhany. Rakszasowie, widząc oddział słoni podobny do pędzącego kłębowiska chmur, wściekle atakują z bronią w rękach. Ryczą na różne sposoby jak chmury burzowe pełne błyskawic, zabijają jeźdźców na słoniach strzałami, włóczniami, pikami i naraćami. Bhindipalami i pikami, młotami i toporami, drzewami wyrwanymi z ziemi i czubkami gór biją w ogromne słonie. (15) Widzę je z rozbitymi łbami, spływające krwią, bez nóg i trąb, mordowane przez Nocnych-Wędrowników, o wielki królu. Giną zastępy słoni druzgotane przez rakszasów, a tymczasem król Durjodhana rusza na ich wojska. Niesiony mocą zawziętości, gotów porzucić własne życie, mocarny, wypuszcza w kierunku rakszasów ostre strzały i zabija ich dowódców, o najlepszy wśród Bharatów — wielki łucznik, twój syn, Durjodhana. Czterema strzałami zabija Wegawanta, Maharaudrę, Widjuddźihwę i Pramathina. (20-21) A potem w jeden mig ten o niezmiernym duchu zalewa Nocnych-Wędrowników deszczem strzał, który trudno im będzie odeprzeć, o najlepszy z Bharatów.
Ale Syn Bhimaseny Ghatotkaća, mocarny, widząc ten niezwykły czyn twojego syna, o czcigodny, zapłonął gniewem. Napina wielki łuk, co huczy niczym grom Indry i zbliża się pędem do Durjodhany, pogromcy wrogów. Jednak twój syn stoi niewzruszony, choć widzi tamtego, jak leci nań niczym śmierć niosąca kres przez czas wypuszczona. A okrutny Syn Hidimby kipiąc gniewem, o oczach czerwonych, krzyczy do niego:
— Oto dziś spłacę dług moim ojcom Pandawom i matce mojej, królu, którzy przez ciebie, nikczemniku, tak długo mieszkali na wygnaniu, pokonani w oszukańczej grze w kości! (25) I wiele razy pohańbiłeś Draupadi Czarną, gdy w jednej szacie, w czasie miesiączki, została przywleczona do sali zgromadzeń, złoczyńco! I jak dla twojej przyjemności w aśramie została zhańbiona przez króla Sindhu, który za nic miał moich ojców. Tym wszystkim zniewagom, dzisiaj uczynię koniec, ty hańbo rodu! Nie unikniesz walki!
To powiedziawszy Syn Hidimby napina wielki łuk, przygryza wargi zębami, kąciki ust oblizuje (30) i wielkim deszczem chłoszcze Durjodhanę jak w czas deszczu chmura górę strumieniami wody.
Gdy Syn Rakszaszycy Hidimby i Bhimaseny, Ghatotkaća, o tym się dowiedział, ryk wydał potężny. Od tego ryku ziemia odziana w szaty mórz mocno zadygotała się wraz z górami, zadrżał przestwór i wszystkie strony świata. A wojownicy twojej armii, słysząc go, zamarli i stanęli jak wryci, trzęsąc się i spływając potem. Upadłszy na duchu, zaczynają się rozbiegać niczym słonie przez lwa spłoszone. (5) Rycząc potężnie niczym grom, rakszasa unosi płonącą pikę i przeraźliwą postać przybiera. W otoczeniu innych wielkich rakszasów niosących straszny oręż rusza do ataku, pełen wściekłości, podobny do Czasu — Sprawcy Końca i samego Jamy. Wojownicy, widząc go, gdy nadlatuje rozwścieczony o upiornej postaci, kryją twarz z przerażenia.
Ale oto król Durjodhana podjeżdża do Ghatotkaći, w rękach potężny łuk i ryczy jak lew raz za razem. Za nim jedzie sam król Wangów, a z nim idzie dziesięć tysięcy słoni podobnych najwyższym górom. (10) Nocny-Wędrownik dostrzega, że twój syn się zbliża w otoczeniu armii słoni i gniew go ogarnia. Rozpoczyna się bój zgiełkliwy, jeżący włos na głowie między rakszasami i wojskiem Durjodhany. Rakszasowie, widząc oddział słoni podobny do pędzącego kłębowiska chmur, wściekle atakują z bronią w rękach. Ryczą na różne sposoby jak chmury burzowe pełne błyskawic, zabijają jeźdźców na słoniach strzałami, włóczniami, pikami i naraćami. Bhindipalami i pikami, młotami i toporami, drzewami wyrwanymi z ziemi i czubkami gór biją w ogromne słonie. (15) Widzę je z rozbitymi łbami, spływające krwią, bez nóg i trąb, mordowane przez Nocnych-Wędrowników, o wielki królu. Giną zastępy słoni druzgotane przez rakszasów, a tymczasem król Durjodhana rusza na ich wojska. Niesiony mocą zawziętości, gotów porzucić własne życie, mocarny, wypuszcza w kierunku rakszasów ostre strzały i zabija ich dowódców, o najlepszy wśród Bharatów — wielki łucznik, twój syn, Durjodhana. Czterema strzałami zabija Wegawanta, Maharaudrę, Widjuddźihwę i Pramathina. (20-21) A potem w jeden mig ten o niezmiernym duchu zalewa Nocnych-Wędrowników deszczem strzał, który trudno im będzie odeprzeć, o najlepszy z Bharatów.
Ale Syn Bhimaseny Ghatotkaća, mocarny, widząc ten niezwykły czyn twojego syna, o czcigodny, zapłonął gniewem. Napina wielki łuk, co huczy niczym grom Indry i zbliża się pędem do Durjodhany, pogromcy wrogów. Jednak twój syn stoi niewzruszony, choć widzi tamtego, jak leci nań niczym śmierć niosąca kres przez czas wypuszczona. A okrutny Syn Hidimby kipiąc gniewem, o oczach czerwonych, krzyczy do niego:
— Oto dziś spłacę dług moim ojcom Pandawom i matce mojej, królu, którzy przez ciebie, nikczemniku, tak długo mieszkali na wygnaniu, pokonani w oszukańczej grze w kości! (25) I wiele razy pohańbiłeś Draupadi Czarną, gdy w jednej szacie, w czasie miesiączki, została przywleczona do sali zgromadzeń, złoczyńco! I jak dla twojej przyjemności w aśramie została zhańbiona przez króla Sindhu, który za nic miał moich ojców. Tym wszystkim zniewagom, dzisiaj uczynię koniec, ty hańbo rodu! Nie unikniesz walki!
To powiedziawszy Syn Hidimby napina wielki łuk, przygryza wargi zębami, kąciki ust oblizuje (30) i wielkim deszczem chłoszcze Durjodhanę jak w czas deszczu chmura górę strumieniami wody.
saṃjaya uvāca /
irāvantaṃ tu nihataṃ saṃgrāme vīkṣya rākṣasaḥ /
vyanadat sumahānādaṃ bhaimasenir ghaṭotkacaḥ //
irāvantaṃ tu nihataṃ saṃgrāme vīkṣya rākṣasaḥ /
vyanadat sumahānādaṃ bhaimasenir ghaṭotkacaḥ //
nadatastasya śabdena pṛthivī sāgarāmbarā /
saparvatavanā rājaṃścacāla subhṛśaṃ tadā /
antarikṣaṃ diśaścaiva sarvāśca pradiśastathā //
saparvatavanā rājaṃścacāla subhṛśaṃ tadā /
antarikṣaṃ diśaścaiva sarvāśca pradiśastathā //
taṃ śrutvā sumahānādaṃ tava sainyasya bhārata /
ūrustambhaḥ samabhavad vepathuḥ sveda eva ca //
ūrustambhaḥ samabhavad vepathuḥ sveda eva ca //
sarva eva ca rājendra tāvakā dīnacetasaḥ /
sarpavat samaveṣṭanta siṃhabhītā gajā iva //
sarpavat samaveṣṭanta siṃhabhītā gajā iva //
ninadat sumahānādaṃ nirghātam iva rākṣasaḥ /
jvalitaṃ śūlam udyamya rūpaṃ kṛtvā vibhīṣaṇam //
jvalitaṃ śūlam udyamya rūpaṃ kṛtvā vibhīṣaṇam //
nānāpraharaṇair ghorair vṛto rākṣasapuṃgavaiḥ /
ājagāma susaṃkruddhaḥ kālāntakayamopamaḥ //
ājagāma susaṃkruddhaḥ kālāntakayamopamaḥ //
tam āpatantaṃ samprekṣya saṃkruddhaṃ bhīmadarśanam /
svabalaṃ ca bhayāt tasya prāyaśo vimukhīkṛtam //
svabalaṃ ca bhayāt tasya prāyaśo vimukhīkṛtam //
tato duryodhano rājā ghaṭotkacam upādravat /
pragṛhya vipulaṃ cāpaṃ siṃhavad vinadanmuhuḥ //
pragṛhya vipulaṃ cāpaṃ siṃhavad vinadanmuhuḥ //
pṛṣṭhato 'nuyayau cainaṃ sravadbhiḥ parvatopamaiḥ /
kuñjarair daśasāhasrair vaṅgānām adhipaḥ svayam //
kuñjarair daśasāhasrair vaṅgānām adhipaḥ svayam //
tam āpatantaṃ samprekṣya gajānīkena saṃvṛtam /
putraṃ tava mahārāja cukopa sa niśācaraḥ //
putraṃ tava mahārāja cukopa sa niśācaraḥ //
tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tumulaṃ lomaharṣaṇam /
rākṣasānāṃ ca rājendra duryodhanabalasya ca //
rākṣasānāṃ ca rājendra duryodhanabalasya ca //
gajānīkaṃ ca samprekṣya meghavṛndam ivodyatam /
abhyadhāvanta saṃkruddhā rākṣasāḥ śastrapāṇayaḥ //
abhyadhāvanta saṃkruddhā rākṣasāḥ śastrapāṇayaḥ //
nadanto vividhānnādānmeghā iva savidyutaḥ /
śaraśaktyṛṣṭinārācair nighnanto gajayodhinaḥ //
śaraśaktyṛṣṭinārācair nighnanto gajayodhinaḥ //
bhiṇḍipālaistathā śūlair mudgaraiḥ saparaśvadhaiḥ /
parvatāgraiśca vṛkṣaiśca nijaghnuste mahāgajān //
parvatāgraiśca vṛkṣaiśca nijaghnuste mahāgajān //
bhinnakumbhān virudhirān bhinnagātrāṃśca vāraṇān /
apaśyāma mahārāja vadhyamānānniśācaraiḥ //
apaśyāma mahārāja vadhyamānānniśācaraiḥ //
teṣu prakṣīyamāṇeṣu bhagneṣu gajayodhiṣu /
duryodhano mahārāja rākṣasān samupādravat //
duryodhano mahārāja rākṣasān samupādravat //
amarṣavaśam āpannastyaktvā jīvitam ātmanaḥ /
mumoca niśitān bāṇān rākṣaseṣu mahābalaḥ //
mumoca niśitān bāṇān rākṣaseṣu mahābalaḥ //
jaghāna ca maheṣvāsaḥ pradhānāṃstatra rākṣasān /
saṃkruddho bharataśreṣṭha putro duryodhanastava //
saṃkruddho bharataśreṣṭha putro duryodhanastava //
vegavantaṃ mahāraudraṃ vidyujjihvaṃ pramāthinam /
śaraiścaturbhiścaturo nijaghāna mahārathaḥ //
śaraiścaturbhiścaturo nijaghāna mahārathaḥ //
tataḥ punar ameyātmā śaravarṣaṃ durāsadam /
mumoca bharataśreṣṭha niśācarabalaṃ prati //
mumoca bharataśreṣṭha niśācarabalaṃ prati //
tat tu dṛṣṭvā mahat karma putrasya tava māriṣa /
krodhenābhiprajajvāla bhaimasenir mahābalaḥ //
krodhenābhiprajajvāla bhaimasenir mahābalaḥ //
visphārya ca mahaccāpam indrāśanisamasvanam /
abhidudrāva vegena duryodhanam ariṃdamam //
abhidudrāva vegena duryodhanam ariṃdamam //
tam āpatantam udvīkṣya kālasṛṣṭam ivāntakam /
na vivyathe mahārāja putro duryodhanastava //
na vivyathe mahārāja putro duryodhanastava //
athainam abravīt kruddhaḥ krūraḥ saṃraktalocanaḥ /
ye tvayā sunṛśaṃsena dīrghakālaṃ pravāsitāḥ /
yacca te pāṇḍavā rājaṃśchaladyūte parājitāḥ //
ye tvayā sunṛśaṃsena dīrghakālaṃ pravāsitāḥ /
yacca te pāṇḍavā rājaṃśchaladyūte parājitāḥ //
yaccaiva draupadī kṛṣṇā ekavastrā rajasvalā /
sabhām ānīya durbuddhe bahudhā kleśitā tvayā //
sabhām ānīya durbuddhe bahudhā kleśitā tvayā //
tava ca priyakāmena āśramasthā durātmanā /
saindhavena parikliṣṭā paribhūya pitṝnmama //
saindhavena parikliṣṭā paribhūya pitṝnmama //
eteṣām avamānānām anyeṣāṃ ca kulādhama /
antam adya gamiṣyāmi yadi notsṛjase raṇam //
antam adya gamiṣyāmi yadi notsṛjase raṇam //
evam uktvā tu haiḍimbo mahad visphārya kārmukam /
saṃdaśya daśanair oṣṭhaṃ sṛkkiṇī parisaṃlihan //
saṃdaśya daśanair oṣṭhaṃ sṛkkiṇī parisaṃlihan //
śaravarṣeṇa mahatā duryodhanam avākirat /
parvataṃ vāridhārābhiḥ prāvṛṣīva balāhakaḥ //
parvataṃ vāridhārābhiḥ prāvṛṣīva balāhakaḥ //