Gandhari rzekła:
Który – mówią – ojca, ciebie, siłą i męstwem przewyższał
ponad połowę, Madhawo, był jak lew wyniosły, dumny,
Który – mówią – ojca, ciebie, siłą i męstwem przewyższał
ponad połowę, Madhawo, był jak lew wyniosły, dumny,
gāndhāryuvāca /
adhyardhaguṇam āhur yaṃ bale śaurye ca mādhava /
pitrā tvayā ca dāśārha dṛptaṃ siṃham ivotkaṭam //
adhyardhaguṇam āhur yaṃ bale śaurye ca mādhava /
pitrā tvayā ca dāśārha dṛptaṃ siṃham ivotkaṭam //
który sam pobijał armię mego syna, niepobitą,
który śmiercią był dla innych, sam we władzę śmierci popadł.
który śmiercią był dla innych, sam we władzę śmierci popadł.
yo bibheda camūm eko mama putrasya durbhidām /
sa bhūtvā mṛtyur anyeṣāṃ svayaṃ mṛtyuvaśaṃ gataḥ //
sa bhūtvā mṛtyur anyeṣāṃ svayaṃ mṛtyuvaśaṃ gataḥ //
Widzę, Kryszno, że blask syna Kryszny , niezmierzonej chwały,
Ahimanju, nie przygasa, chociaż jego już zabito.
Ahimanju, nie przygasa, chociaż jego już zabito.
tasyopalakṣaye kṛṣṇa kārṣṇer amitatejasaḥ /
abhimanyor hatasyāpi prabhā naivopaśāmyati //
abhimanyor hatasyāpi prabhā naivopaśāmyati //
Tu Gandiwy posiadacza synowa, Wiraty córka ,
młoda, prawa, pełna bólu, płacze nad mężem – rycerzem,
choć nad nią należy płakać.
młoda, prawa, pełna bólu, płacze nad mężem – rycerzem,
choć nad nią należy płakać.
eṣā virāṭaduhitā snuṣā gāṇḍīvadhanvanaḥ /
ārtā bālā patiṃ vīraṃ śocyā śocatyaninditā //
ārtā bālā patiṃ vīraṃ śocyā śocatyaninditā //
Oto do niego podchodzi, żona wprost do swego męża,
ta Wiraty córka, Kryszno, i go własnoręcznie myje.
ta Wiraty córka, Kryszno, i go własnoręcznie myje.
tam eṣā hi samāsādya bhāryā bhartāram antike /
virāṭaduhitā kṛṣṇa pāṇinā parimārjati //
virāṭaduhitā kṛṣṇa pāṇinā parimārjati //
Prześwietna ucałowała twarz tego Subhadry syna,
twarz niczym w rozkwicie lotos, z szyją jak muszla skręconą
twarz niczym w rozkwicie lotos, z szyją jak muszla skręconą
tasya vaktram upāghrāya saubhadrasya yaśasvinī /
vibuddhakamalākāraṃ kambuvṛttaśirodharam //
vibuddhakamalākāraṃ kambuvṛttaśirodharam //
i ponętna, kształtna, piękna tuli go, wstydliwa wcześniej,
teraz jakby pobudzona napojem odurzającym.
teraz jakby pobudzona napojem odurzającym.
kāmyarūpavatī caiṣā pariṣvajati bhāminī /
lajjamānā purevainaṃ mādhvīkamadamūrchitā //
lajjamānā purevainaṃ mādhvīkamadamūrchitā //
Pancerz mu poluzowała, złotem przystrojony, Kryszno,
umazany krwią z ran jego i ogląda jego ciało.
umazany krwią z ran jego i ogląda jego ciało.
tasya kṣatajasaṃdigdhaṃ jātarūpapariṣkṛtam /
vimucya kavacaṃ kṛṣṇa śarīram abhivīkṣate //
vimucya kavacaṃ kṛṣṇa śarīram abhivīkṣate //
Oglądając go, młodziutka, zwraca się do ciebie, Kryszno:
„Padł ten o podobnych oczach do twoich, Loosooki.
„Padł ten o podobnych oczach do twoich, Loosooki.
avekṣamāṇā taṃ bālā kṛṣṇa tvām abhibhāṣate /
ayaṃ te puṇḍarīkākṣa sadṛśākṣo nipātitaḥ //
ayaṃ te puṇḍarīkākṣa sadṛśākṣo nipātitaḥ //
Blaskiem siły, bohaterstwa równy tobie, o bezgrzeszny,
równy tobie i urodą padł na ziemię i śpi mocno.
równy tobie i urodą padł na ziemię i śpi mocno.
bale vīrye ca sadṛśastejasā caiva te 'nagha /
rūpeṇa ca tavātyarthaṃ śete bhuvi nipātitaḥ //
rūpeṇa ca tavātyarthaṃ śete bhuvi nipātitaḥ //
Ach, ty, nader delikatny, zwykłeś spać na antylopy
skórze; czyż dziś twoje ciało na ziemi nie czuje bólu?
skórze; czyż dziś twoje ciało na ziemi nie czuje bólu?
atyantasukumārasya rāṅkavājinaśāyinaḥ /
kaccid adya śarīraṃ te bhūmau na paritapyate //
kaccid adya śarīraṃ te bhūmau na paritapyate //
Spoczywasz z rozpostartymi potężnymi ramionami,
wielkimi jak trąba słonia, zdobią je obręcze złote,
skóra ich się szorstka stała od cięciwy naciągania.
wielkimi jak trąba słonia, zdobią je obręcze złote,
skóra ich się szorstka stała od cięciwy naciągania.
mātaṅgabhujavarṣmāṇau jyākṣepakaṭhinatvacau /
kāñcanāṅgadinau śeṣe nikṣipya vipulau bhujau //
kāñcanāṅgadinau śeṣe nikṣipya vipulau bhujau //
Teraz słodko śpisz, jak gdybyś odpoczywał po wysiłku,
przeto nic nie mówisz do mnie nieszczęsnej, lamentującej.
przeto nic nie mówisz do mnie nieszczęsnej, lamentującej.
vyāyamya bahudhā nūnaṃ sukhasuptaḥ śramād iva /
evaṃ vilapatīm ārtāṃ na hi mām abhibhāṣase //
evaṃ vilapatīm ārtāṃ na hi mām abhibhāṣase //
Dokąd pójdziesz porzuciwszy, o zacny, Subhadrę zacną,
ojców tych równych trzydziestu bogom, i mnie bolejącą?”
ojców tych równych trzydziestu bogom, i mnie bolejącą?”
āryām ārya subhadrāṃ tvam imāṃśca tridaśopamān /
pitṝnmāṃ caiva duḥkhārtāṃ vihāya kva gamiṣyasi //
pitṝnmāṃ caiva duḥkhārtāṃ vihāya kva gamiṣyasi //
Włosy jego krwią zbroczone odsunęła swoją ręką,
głowę wsparła na kolanach i jakby żywego pyta:
głowę wsparła na kolanach i jakby żywego pyta:
tasya śoṇitasaṃdigdhān keśān unnāmya pāṇinā /
utsaṅge vaktram ādhāya jīvantam iva pṛcchati /
svasrīyaṃ vāsudevasya putraṃ gāṇḍīvadhanvanaḥ //
utsaṅge vaktram ādhāya jīvantam iva pṛcchati /
svasrīyaṃ vāsudevasya putraṃ gāṇḍīvadhanvanaḥ //
„Jak ci wielcy rydwannicy mogli zabić cię w tej bitwie,
syna łucznika z Gandiwą, syna siostry Wasudewy?
Hańba sprawcom tych okrucieństw – Krypie, Karnie, Dźajadratsze,
syna łucznika z Gandiwą, syna siostry Wasudewy?
Hańba sprawcom tych okrucieństw – Krypie, Karnie, Dźajadratsze,
kathaṃ tvāṃ raṇamadhyasthaṃ jaghnur ete mahārathāḥ /
dhig astu krūrakartṝṃstān kṛpakarṇajayadrathān //
dhig astu krūrakartṝṃstān kṛpakarṇajayadrathān //
Dronie i synowi Drony , sprawcom tych występnych czynów.
Gdzież ci wielcy rydwannicy wszyscy mieli wtedy serce,
gdy cię – chłopca – otoczyli zabójcy, na me nieszczęście?
Gdzież ci wielcy rydwannicy wszyscy mieli wtedy serce,
gdy cię – chłopca – otoczyli zabójcy, na me nieszczęście?
droṇadrauṇāyanī cobhau yair asi vyasanīkṛtaḥ /
ratharṣabhāṇāṃ sarveṣāṃ katham āsīt tadā manaḥ //
ratharṣabhāṇāṃ sarveṣāṃ katham āsīt tadā manaḥ //
Jak ty mogłeś, bohaterze, wśród Pandawów i Pańćalów
zginąć mając opiekunów, jakbyś nie miał opiekuna?
zginąć mając opiekunów, jakbyś nie miał opiekuna?
bālaṃ tvāṃ parivāryaikaṃ mama duḥkhāya jaghnuṣām /
kathaṃ nu pāṇḍavānāṃ ca pāñcālānāṃ ca paśyatām /
tvaṃ vīra nidhanaṃ prāpto nāthavān sannanāthavat //
kathaṃ nu pāṇḍavānāṃ ca pāñcālānāṃ ca paśyatām /
tvaṃ vīra nidhanaṃ prāpto nāthavān sannanāthavat //
Jak ma żyć syn Pandu , heros, tygrys mężów, skoro widział
jak wielu cię zabijało w walce, jakby bezbronnego?
jak wielu cię zabijało w walce, jakby bezbronnego?
dṛṣṭvā bahubhir ākrande nihataṃ tvām anāthavat /
vīraḥ puruṣaśārdūlaḥ kathaṃ jīvati pāṇḍavaḥ //
vīraḥ puruṣaśārdūlaḥ kathaṃ jīvati pāṇḍavaḥ //
Ani zyski z wielkiej władzy, ani pokonanie wrogów
nie da szczęścia synom Prythy bez ciebie, Lotosooki.
nie da szczęścia synom Prythy bez ciebie, Lotosooki.
na rājyalābho vipulaḥ śatrūṇāṃ vā parābhavaḥ /
prītiṃ dāsyati pārthānāṃ tvām ṛte puṣkarekṣaṇa //
prītiṃ dāsyati pārthānāṃ tvām ṛte puṣkarekṣaṇa //
Dzięki cnocie i pokorze wnet za tobą do twych światów,
które orężem zdobyłeś, podążę, tam mnie oczekuj!
które orężem zdobyłeś, podążę, tam mnie oczekuj!
tava śastrajitāṃl lokān dharmeṇa ca damena ca /
kṣipram anvāgamiṣyāmi tatra māṃ pratipālaya //
kṣipram anvāgamiṣyāmi tatra māṃ pratipālaya //
Nikt nie może jednak umrzeć, gdy nie przyjdzie nań czas jego,
więc choć cię zmarłego w bitwie widziałam, żyć będę nędzna.
więc choć cię zmarłego w bitwie widziałam, żyć będę nędzna.
durmaraṃ punar aprāpte kāle bhavati kenacit /
yad ahaṃ tvāṃ raṇe dṛṣṭvā hataṃ jīvāmi durbhagā //
yad ahaṃ tvāṃ raṇe dṛṣṭvā hataṃ jīvāmi durbhagā //
Do której, mężu-tygrysie, czułym i radosnym głosem
będziesz mówił tak jak do mnie, teraz, gdyś jest w świecie ojców?
będziesz mówił tak jak do mnie, teraz, gdyś jest w świecie ojców?
kām idānīṃ naravyāghra ślakṣṇayā smitayā girā /
pitṛloke sametyānyāṃ mām ivāmantrayiṣyasi //
pitṛloke sametyānyāṃ mām ivāmantrayiṣyasi //
Teraz w niebie będziesz wzruszał serca apsaras – niebiańskich
nimf urodą najwspanialszą i radości pełnym głosem.
nimf urodą najwspanialszą i radości pełnym głosem.
nūnam apsarasāṃ svarge manāṃsi pramathiṣyasi /
parameṇa ca rūpeṇa girā ca smitapūrvayā //
parameṇa ca rūpeṇa girā ca smitapūrvayā //
Zyskałeś pomyślne światy i obcujesz w nich z nimfami,
lecz czasem, Subhadry synu, wspomnij moje dobre czyny.
lecz czasem, Subhadry synu, wspomnij moje dobre czyny.
prāpya puṇyakṛtāṃl lokān apsarobhiḥ sameyivān /
saubhadra viharan kāle smarethāḥ sukṛtāni me //
saubhadra viharan kāle smarethāḥ sukṛtāni me //
Sześć miesięcy ci przyznano, byś żył ze mną na tym świecie,
a gdy nadszedł siódmy miesiąc ty zginąłeś, bohaterze.”
a gdy nadszedł siódmy miesiąc ty zginąłeś, bohaterze.”
etāvān iha saṃvāso vihitaste mayā saha /
ṣaṇmāsān saptame māsi tvaṃ vīra nidhanaṃ gataḥ //
ṣaṇmāsān saptame māsi tvaṃ vīra nidhanaṃ gataḥ //
Tę Uttarę, tak mówiącą, pełną bólu, złudnych pragnień,
odciągają od jej męża żony z rodu króla Matsjów .
odciągają od jej męża żony z rodu króla Matsjów .
ityuktavacanām etām apakarṣanti duḥkhitām /
uttarāṃ moghasaṃkalpāṃ matsyarājakulastriyaḥ //
uttarāṃ moghasaṃkalpāṃ matsyarājakulastriyaḥ //
Odciągnęły już Uttarę nieszczęsną, nieszczęsne bardziej,
widząc martwego Wiratę wykrzykują, lamentują.
widząc martwego Wiratę wykrzykują, lamentują.
uttarām apakṛṣyainām ārtām ārtatarāḥ svayam /
virāṭaṃ nihataṃ dṛṣṭvā krośanti vilapanti ca //
virāṭaṃ nihataṃ dṛṣṭvā krośanti vilapanti ca //
Kruki, sępy i szakale rozszarpują leżącego,
zbroczonego krwią Wiratę, strzały Drony go przeszyły.
zbroczonego krwią Wiratę, strzały Drony go przeszyły.
droṇāstraśarasaṃkṛttaṃ śayānaṃ rudhirokṣitam /
virāṭaṃ vitudantyete gṛdhragomāyuvāyasāḥ //
virāṭaṃ vitudantyete gṛdhragomāyuvāyasāḥ //
Choć Wiratę szarpią ptaki, nie potrafią go ochronić
te niewiasty czarnookie, bezsilne, cierpienia pełne.
te niewiasty czarnookie, bezsilne, cierpienia pełne.
vitudyamānaṃ vihagair virāṭam asitekṣaṇāḥ /
na śaknuvanti vivaśā nivartayitum āturāḥ //
na śaknuvanti vivaśā nivartayitum āturāḥ //
Z powodu wysiłku, znoju kobiet tych spalanych słońcem
gaśnie piękna ich uroda, ginie ciał ich piękna barwa.
gaśnie piękna ich uroda, ginie ciał ich piękna barwa.
āsām ātapataptānām āyāsena ca yoṣitām /
śrameṇa ca vivarṇānāṃ rūpāṇāṃ vigataṃ vapuḥ //
śrameṇa ca vivarṇānāṃ rūpāṇāṃ vigataṃ vapuḥ //
Spójrz na tych zabitych chłopców: na Uttarę, Abhimanju
i z Kambodźów Sudakszinę; spójrz, Madhawo, na Lakszmanę
przystojnego, leżącego wśród najlepszych wojowników.
i z Kambodźów Sudakszinę; spójrz, Madhawo, na Lakszmanę
przystojnego, leżącego wśród najlepszych wojowników.
uttaraṃ cābhimanyuṃ ca kāmbojaṃ ca sudakṣiṇam /
śiśūn etān hatān paśya lakṣmaṇaṃ ca sudarśanam /
āyodhanaśiromadhye śayānaṃ paśya mādhava //
śiśūn etān hatān paśya lakṣmaṇaṃ ca sudarśanam /
āyodhanaśiromadhye śayānaṃ paśya mādhava //