Rozdział 42

I rzekł Dhrytarasztra:
A kiedy moi i tamci ustawili się w szyku, którzy z nich pierwsi uderzyli, Kaurawowie czy Pandawowie?

6.42.1

dhṛtarāṣṭra uvāca /
evaṃ vyūḍheṣvanīkeṣu māmakeṣvitareṣu ca /
ke pūrvaṃ prāharaṃstatra kuravaḥ pāṇḍavāstathā //

I rzekł Sańdźaja:
Twój syn, król Durjodhana, ruszył wraz z braćmi i z całym wojskiem, Bhiszmę ustawiwszy na czele. I tak samo wszyscy Pandawowie, z Bhimą na czele, ruszyli, radując się w duchu, marząc o walce z Bhiszmą. W obu armiach rozległy się wojenne nawoływania, okrzyki podniecenia, jęk pił i łoskot trąb, dudnienie bębnów, kotłów, tarabanów, rumaki rżały, trąbiły słonie. I zaatakowali nas, a my ich ochoczo.
Zgiełk był ogłuszający. (5) Od wycia konch i dudnienia bębnów obie armie się kołysały w tym wielkim starciu Synów Pandu i Synów Dhrytarasztry jak drzewa pod naporem wichru. Gdy starli się ze sobą w tej nieszczęsnej chwili, królowie, słonie, rumaki i rydwany niezliczone, tak głośny rumor się podniósł niby łoskot oceanów wzburzanych wiatrem. A w tym straszliwym jazgocie, włos na głowie jeżącym, długoręki Bhimasena niczym buhaj ryczał. (10) Zagłuszał wycie konch, dudnienie bębnów, trąbienie słoni, lwie ryki wojowników i rżenie tysięcy koni we wszystkich oddziałach.
Zadrżały twoje wojska słysząc ten ryk podobny do huku grzmotu Indry Mocarnego w obłoku burzowym, a wszystkie wierzchowce srały i sikały ze strachu, jak zwierzyna drobna, gdy lwa usłyszy. Straszny miał wygląd Bhima, podobny wielkiej chmurze i wielki strach wśród twych synów wzbudził, gdy ruszył na ich armię. W otoczeniu swoich braci biegł ten wielki łucznik, a ich niezliczone strzały zasłaniały go jak chmury słońce — twórcę dnia. Twoi synowie Durjodhana, Durmukha, Duhsaha, Śala, Duhśasana, Atiratra i król Durmarszana, (15) Wiwinśati, Ćitrasena, i wielki rydwannik Wikarna, Purumitra, Dźaja, Bhodźa i meżny Saumadatti chwycili za wielkie łuki, niczym obłoki burzowe huczące, pełne błyskawic, wyciągnęli naraće podobne do węży jadem plujących. Synowie Draupadi, i Syn Subhadry Abhimanju, wielki rydwannik, Nakula, Sahadewa i Syn Pryszaty Dhrysztadjumna zaatakowali Synów Dhrytarasztry, ostrymi strzałami ich chłoszcząc tak, jak śmigające z nieba pioruny szczyty gór biją.
I w tym pierwszym starciu, wibrującym od uderzeń dłoni i brzdęku cięciw nikt — ani z twoich ludzi ani z tamtych — nie podał tyłów. (15) Widzę lekkość ręki uczniów Drony, buhaju ludzi, gdy strzały wypuszczają, w cel zawsze trafiając. Nie ustaje klangor cięciw, a płonące strzały lecą jak meteory z nieba. Wszyscy inni władcy ziemi, Bharato, patrzą na ten bój krewniaczy jak widzowie na ciekawe widowisko, gdy ci wielcy wojownicy, z narastającą wściekłością, obrzucając się wzajemnie obelgami, wytężają się w boju. Przepięknie wyglądają wojska Kaurawów i Pandawów, ich słonie, rumaki i rydwany, podobne barwnym wzorom na tkaninie! (20)
Aż wreszcie wszyscy królowie ze swymi wojownikami, pochwyciwszy kołczany, ruszają do ataku na Pandawów z rozkazu twojego syna. A na rozkaz Judhiszthiry tysiące królów z rykiem atakują armię twojego syna. Dochodzi do ostrego starcia między nimi, aż znika słońce zasłonięte od kurzu przez nich wznoszonego. I zacierają się wszelkie różnice między tymi, co atakują, co wycofują się i znów do walki wracają, między swoimi i obcymi. A w tyn rozdzierającym uszy, przeraźliwym boju, jaśnieje twój ojciec Bhiszma, górując nad wszystkimi oddziałami. (30)

6.42.2

saṃjaya uvāca /
bhrātṛbhiḥ sahito rājan putro duryodhanastava /
bhīṣmaṃ pramukhataḥ kṛtvā prayayau saha senayā //

6.42.3

tathaiva pāṇḍavāḥ sarve bhīmasenapurogamāḥ /
bhīṣmeṇa yuddham icchantaḥ prayayur hṛṣṭamānasāḥ //

6.42.4

kṣveḍāḥ kilakilāśabdāḥ krakacā goviṣāṇikāḥ /
bherīmṛdaṅgamurajā hayakuñjaranisvanāḥ //

6.42.5

ubhayoḥ senayo rājaṃs tataste 'smān samādravan /
vayaṃ pratinadantaśca tadāsīt tumulaṃ mahat //

6.42.6

mahāntyanīkāni mahāsamucchraye samāgame pāṇḍavadhārtarāṣṭrayoḥ /
cakampire śaṅkhamṛdaṅganisvanaiḥ prakampitānīva vanāni vāyunā //

6.42.7

narendranāgāśvarathākulānām abhyāyatīnām aśive muhūrte /
babhūva ghoṣastumulaścamūnāṃ vātoddhutānām iva sāgarāṇām //

6.42.8

tasmin samutthite śabde tumule lomaharṣaṇe /
bhīmaseno mahābāhuḥ prāṇadad govṛṣo yathā //

6.42.9

śaṅkhadundubhinirghoṣaṃ vāraṇānāṃ ca bṛṃhitam /
siṃhanādaṃ ca sainyānāṃ bhīmasenaravo 'bhyabhūt //

6.42.10

hayānāṃ heṣamāṇānām anīkeṣu sahasraśaḥ /
sarvān abhyabhavacchabdān bhīmasenasya nisvanaḥ //

6.42.11

taṃ śrutvā ninadaṃ tasya sainyāstava vitatrasuḥ /
jīmūtasyeva nadataḥ śakrāśanisamasvanam //

6.42.12

vāhanāni ca sarvāṇi śakṛnmūtraṃ prasusruvuḥ /
śabdena tasya vīrasya siṃhasyevetare mṛgāḥ //

6.42.13

darśayan ghoram ātmānaṃ mahābhram iva nādayan /
vibhīṣayaṃstava sutāṃstava senāṃ samabhyayāt //

6.42.14

tam āyāntaṃ maheṣvāsaṃ sodaryāḥ paryavārayan /
chādayantaḥ śaravrātair meghā iva divākaram //

6.42.15

duryodhanaśca putraste durmukho duḥsahaḥ śalaḥ /
duḥśāsanaścātirathastathā durmarṣaṇo nṛpa //

6.42.16

viviṃśatiścitraseno vikarṇaśca mahārathaḥ /
purumitro jayo bhojaḥ saumadattiśca vīryavān //

6.42.17

mahācāpāni dhunvanto jaladā iva vidyutaḥ /
ādadānāśca nārācānnirmuktāśīviṣopamān //

6.42.18

atha tān draupadīputrāḥ saubhadraśca mahārathaḥ /
nakulaḥ sahadevaśca dhṛṣṭadyumnaśca pārṣataḥ //

6.42.19

dhārtarāṣṭrān pratiyayur ardayantaḥ śitaiḥ śaraiḥ /
vajrair iva mahāvegaiḥ śikharāṇi dharābhṛtām //

6.42.20

tasmin prathamasaṃmarde bhīmajyātalanisvane /
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca nāsīt kaścit parāṅmukhaḥ //

6.42.21

lāghavaṃ droṇaśiṣyāṇām apaśyaṃ bharatarṣabha /
nimittavedhināṃ rājañ śarān utsṛjatāṃ bhṛśam //

6.42.22

nopaśāmyati nirghoṣo dhanuṣāṃ kūjatāṃ tathā /
viniśceruḥ śarā dīptā jyotīṃṣīva nabhastalāt //

6.42.23

sarve tvanye mahīpālāḥ prekṣakā iva bhārata /
dadṛśur darśanīyaṃ taṃ bhīmaṃ jñātisamāgamam //

6.42.24

tataste jātasaṃrambhāḥ parasparakṛtāgasaḥ /
anyonyaspardhayā rājan vyāyacchanta mahārathāḥ //

6.42.25

kurupāṇḍavasene te hastyaśvarathasaṃkule /
śuśubhāte raṇe 'tīva paṭe citragate iva //

6.42.26

tataste pārthivāḥ sarve pragṛhītaśarāsanāḥ /
sahasainyāḥ samāpetuḥ putrasya tava śāsanāt //

6.42.27

yudhiṣṭhireṇa cādiṣṭāḥ pārthivāste sahasraśaḥ /
vinadantaḥ samāpetuḥ putrasya tava vāhinīm //

6.42.28

ubhayoḥ senayostīvraḥ sainyānāṃ sa samāgamaḥ /
antardhīyata cādityaḥ sainyena rajasāvṛtaḥ //

6.42.29

prayuddhānāṃ prabhagnānāṃ punarāvartatām api /
nātra sveṣāṃ pareṣāṃ vā viśeṣaḥ samajāyata //

6.42.30

tasmiṃstu tumule yuddhe vartamāne mahābhaye /
ati sarvāṇyanīkāni pitā te 'bhivyarocata //