d--- layout: chapter --- Rozdział 9 - Mahabharata Rozdział 9 | Mahabharata Link
Waiśampajana rzekł:
Prosząc tak syna woźnicy, z duszą umęczoną żalem,
bez nadziei na zwycięstwo, Dhrytarasztra padł na ziemię.
vaiśaṃpāyana uvāca /
evaṃ pṛṣṭvā sūtaputraṃ hṛcchokenārdito bhṛśam /
jaye nirāśaḥ putrāṇāṃ dhṛtarāṣṭro 'patat kṣitau //
Kiedy runął nieprzytomny, słudzy lico mu spryskali
chłodną wodą z wonnościami, potem zaś go wachlowali.
taṃ visaṃjñaṃ nipatitaṃ siṣicuḥ paricārakāḥ /
jalenātyarthaśītena vījantaḥ puṇyagandhinā //
Gdy zwiedziały się kobiety, że przytomność on utracił,
zewsząd otoczyły króla, rąk dotykiem kojąc ciało.
patitaṃ cainam ājñāya samantād bharatastriyaḥ /
parivavrur mahārājam aspṛśaṃścaiva pāṇibhiḥ //
A gdy władcę ocuciły zapłakane przednie z niewiast,
delikatnie go uniosły i na tronie usadziły.
utthāpya cainaṃ śanakai rājānaṃ pṛthivītalāt /
āsanaṃ prāpayāmāsur bāṣpakaṇṭhyo varāṅganāḥ //
Władca zasiadł na swym tronie, ogarnięty wciąż słabością,
trwał niezdolny, by się ruszyć, wachlowany z każdej strony.
āsanaṃ prāpya rājā tu mūrchayābhipariplutaḥ /
niśceṣṭo 'tiṣṭhata tadā vījyamānaḥ samantataḥ //
Gdy świadomość z wolna zyskał, drżąc na ciele, władca ziemi,
pytał syna Gawalgany, w zgodzie z rzeczą, po kolei:
sa labdhvā śanakaiḥ saṃjñāṃ vepamāno mahīpatiḥ /
punar gāvalgaṇiṃ sūtaṃ paryapṛcchad yathātatham //
„Gdy ten, który nie ma wrogów , wzeszedł jak na niebie słońce,
odpędzając noc z gwiazdami , któż od Drony go odgrodził?
yat tad udyann ivādityo jyotiṣā praṇudaṃstamaḥ /
āyād ajātaśatrur vai kastaṃ droṇād avārayat //
Jest jak słoń podczas amoku , wściekły oraz rozpędzony,
kiedy płonąc z namiętności, traci wszystkie wrogie słonie,
w stadzie samic podnieconych, sam nie zmorzon przez rywali.
prabhinnam iva mātaṅgaṃ tathā kruddhaṃ tarasvinam /
āsaktamanasaṃ dīptaṃ pratidviradaghātinam /
vāśitāsaṃgame yadvad ajayyaṃ pratiyūthapaiḥ //
W pojedynkę długoręki, prawy i stanowczy w walce,
mężny, najprzedniejszy z ludzi mógłby swym złowieszczym wzrokiem
spalić armię Durjodhany oraz innych bohaterów.
ati cānyān raṇe yodhān vīraḥ puruṣasattamaḥ /
yo hyeko hi mahābāhur nirdahed ghoracakṣuṣā /
kṛtsnaṃ duryodhanabalaṃ dhṛtimān satyasaṃgaraḥ //
On, co niesie śmierć spojrzeniem, chroni siebie przednim łukiem,
naznaczony do zwycięstwa, wstrzemięźliwy, poważany –
którzy spośród licznych wojów zatrzymali Judhiszthirę?
cakṣurhaṇaṃ jaye saktam iṣvāsavararakṣitam /
dāntaṃ bahumataṃ loke ke śūrāḥ paryavārayan //
Którzy z mojego rycerstwa z synem Kunti się spotkali,
niewzruszonym, znamienitym, co tygrysem jest wśród ludzi,
najprzedniejszym łukiem włada i pokonać go nie można?
ke duṣpradharṣaṃ rājānam iṣvāsavaram acyutam /
samāsedur naravyāghraṃ kaunteyaṃ tatra māmakāḥ //
Gdy na Dronę on napadał, atakował w wielkim pędzie.
Którzy z wojów zatrzymali Bhimasenę, gdy nadciągał?
tarasaivābhipatyātha yo vai droṇam upādravat /
taṃ bhīmasenam āyāntaṃ ke śūrāḥ paryavārayan //
Dzielny rydwannik Bibhatsu wygląd chmury ma burzowej,
wszędy ciska grzmiące gromy jak chmurzyska błyskawice.
yad āyājjaladaprakhyo rathaḥ paramavīryavān /
parjanya iva bībhatsustumulām aśaniṃ sṛjan //
Spuścił on strzał swoich deszcze niczym Władca Chmur opady,
przestwór bełtami wypełnił, ten, co pierwszą z małp ma w godle,
i nasycił strony świata hukiem kół na tafli ziemi.
vavarṣa śaravarṣāṇi varṣāṇi maghavān iva /
iṣusaṃbādham ākāśaṃ kurvan kapivaradhvajaḥ /
avasphūrjan diśaḥ sarvāstalanemisvanena ca //
Łuk jak grom posiada srogi, powóz jego jak chmur hurma,
grzmiący hałas koła czynią, odgłos strzał radością syci.
cāpavidyutprabho ghoro rathagulmabalāhakaḥ /
rathanemighoṣastanitaḥ śaraśabdātibandhuraḥ //
Od burzowych chmur gniewniejszy, pędzi szybko tak, jak zechce,
trafia we wrażliwe punkty, grzmi, łuk dzierży, krew dlań wodą.
roṣanirjitajīmūto mano 'bhiprāyaśīghragaḥ /
marmātigo bāṇadhārastumulaḥ śoṇitodakaḥ //
Zalał wszędy całą ziemię, pokrył ją szczątkami ludzi,
grzmiąc maczugą, wielce dziki, jest wyzwaniem Durjodhany .
saṃplāvayanmahīṃ sarvāṃ mānavair āstaraṃstadā /
gadāniṣṭanito raudro duryodhanakṛtodyamaḥ //
Gdy Zwycięzca wszystkich pokrył strzałami o sępich piórach,
ostrzonymi na kamieniu, zmyślny, dzierżąc łuk Gandiwę,
czy zadrżały wasze serca?
yuddhe 'bhyaṣiñcad vijayo gārdhrapatraiḥ śilāśitaiḥ /
gāṇḍīvaṃ dhārayan dhīmān kīdṛśaṃ vo manastadā //
Któż wśród was nie stracił siły, gdy usłyszał dźwięk Gandiwy,
wywołany przez Ardźunę podczas gwałtownego starcia?
kaccid gāṇḍīvaśabdena na praṇaśyata vai balam /
yad vaḥ sa bhairavaṃ kurvann arjuno bhṛśam abhyagāt //
Czy Zdobywca Dóbr strzałami nie przegonił was od Drony?
Jest on wiatrem, co gna chmury, wichrem, co sitowie kładzie.
Który z mężów w boju zdolny znieść jest pęd dzierżcy Gandiwy?
kaccinnāpānudad droṇād iṣubhir vo dhanaṃjayaḥ /
vāto meghān ivāvidhyan pravāñ śaravanānilaḥ /
ko hi gāṇḍīvadhanvānaṃ naraḥ soḍhuṃ raṇe 'rhati //
Kiedy drżała wielka armia, a strach dotknął bohaterów,
którzy Drony nie rzucili? Którzy podli pierzchli w strachu?
yat senāḥ samakampanta yad vīrān aspṛśad bhayam /
ke tatra nājahur droṇaṃ ke kṣudrāḥ prādravan bhayāt //
Złożywszy na szali życia, którzy poszli k śmierci przykrej
pod postacią Dóbr Zdobywcy, co nadludzi gromi w boju?
ke vā tatra tanūstyaktvā pratīpaṃ mṛtyum āvrajan /
amānuṣāṇāṃ jetāraṃ yuddheṣvapi dhanaṃjayam //
Armia ma nie zdzierży pędu tego, kto ma białe konie,
ani też Gandiwy grzmienia niczym monsunowej chmury.
na ca vegaṃ sitāśvasya viśakṣyantīha māmakāḥ /
gāṇḍīvasya ca nirghoṣaṃ prāvṛḍjaladanisvanam //
Jeśli wojem jest Zdobywca, Wiszwaksena zaś woźnicą,
rydwan, który ich unosi, ważę za niepokonany
tak przez niebian, jak asury.
viṣvakseno yasya yantā yoddhā caiva dhanaṃjayaḥ /
aśakyaḥ sa ratho jetuṃ manye devāsurair api //
Delikatny, bohaterski, młody, piękny dziedzic Pandu,
mądry, zręczny i roztropny, w walce zaś prawdziwie dzielny.
sukumāro yuvā śūro darśanīyaśca pāṇḍavaḥ /
medhāvī nipuṇo dhīmān yudhi satyaparākramaḥ //
Głośny ryk wydając z piersi, wprawił w drżenie wszystkich Kurów,
gdy Nakula mądry ruszył, którzy z mężów go wstrzymali?
ārāvaṃ vipulaṃ kurvan vyathayan sarvakauravān /
yadāyānnakulo dhīmān ke śūrāḥ paryavārayan //
Gdy nadciągał Sahadewa wściekły jak wąż jadowity,
czynił pogrom pośród wrogów, ów zwycięzca niezmorzony.
āśīviṣa iva kruddhaḥ sahadevo yadābhyayāt /
śatrūṇāṃ kadanaṃ kurvañ jetāsau durjayo yudhi //
Śluby szlachty zawsze spełnia, jego strzały nie zawodzą,
skromny, lecz niezwyciężony, gdy wyruszył wprost na Dronę,
którzy z mężów go wstrzymali?
āryavratam amogheṣuṃ hrīmantam aparājitam /
droṇāyābhimukhaṃ yāntaṃ ke śūrāḥ paryavārayan //
Zgromił on ogromną armię władcy krainy Sauwira,
spośród Bhodźów wziął królową, doskonałą w każdym calu.
yaḥ sa sauvīrarājasya pramathya mahatīṃ camūm /
ādatta mahiṣīṃ bhojyāṃ kāmyāṃ sarvāṅgaśobhanām //
Prawda, niezłomność, waleczność, oddanie uczniowskim ślubom –
wszystkie cnoty wiecznie trwają w tym buhaju Jujudhanie.
satyaṃ dhṛtiśca śauryaṃ ca brahmacaryaṃ ca kevalam /
sarvāṇi yuyudhāne 'sminnityāni puruṣarṣabhe //
Silny, prawy w swoich dziełach, niezłomny, niezwyciężony,
w walce równy Wasudewie, bo od niego wszak nie różny.
balinaṃ satyakarmāṇam adīnam aparājitam /
vāsudevasamaṃ yuddhe vāsudevād anantaram //
Pod komendą Dóbr Zdobywcy preceptora służbę pełnił,
Prythy dziecku równy w łuku – kto odciągnął go od Drony?
yuktaṃ dhanaṃjayapreṣye śūram ācāryakarmaṇi /
pārthena samam astreṣu kastaṃ droṇād avārayat //
Najprzedniejszy mąż wśród Wrysznich, bohater wśród dzierżców łuku,
równy Ramie jest w dzielności, w sławie i w walce orężem.
vṛṣṇīnāṃ pravaraṃ vīraṃ śūraṃ sarvadhanuṣmatām /
rāmeṇa samam astreṣu yaśasā vikrameṇa ca //
Prawda, niezłomność, kontrola, męstwo i uczniowskie śluby –
tak jak trójświat jest w Keśawie, wszystkie cechy te wspaniałe
znajdziesz w potomku Satwatów.
satyaṃ dhṛtir damaḥ śauryaṃ brahmacaryam anuttamam /
sātvate tāni sarvāṇi trailokyam iva keśave //
Wszelkie cnoty on posiada, zmóc nie mogli go bogowie,
gdy nacierał wielki łucznik, którzy z mężów go wstrzymali?
tam evaṃguṇasampannaṃ durvāram api daivataiḥ /
samāsādya maheṣvāsaṃ ke vīrāḥ paryavārayan //
Pierwszy woj pośród Pańćalów, ukochany przednich rodów,
najwspanialsze czyny spełnia pośród boju Uttamaudźas.
pāñcāleṣūttamaṃ śūram uttamābhijanapriyam /
nityam uttamakarmāṇam uttamaujasam āhave //
Dla korzyści Dóbr Zdobywcy, a dla mojej działa szkody.
Przypomina boga śmierci, słońca, bogactw, wód i niebian.
yuktaṃ dhanaṃjayahite mamānarthāya cottamam /
yamavaiśravaṇādityamahendravaruṇopamam //
Zwany wielkim rydwannikiem, w walce gdy ruszył na Dronę
gotów, by umrzeć w zamęcie, którzy z mężów go wstrzymali?
mahārathasamākhyātaṃ droṇāyodyantam āhave /
tyajantaṃ tumule prāṇān ke śūrāḥ paryavārayan //
On samotnie zbiegł od Ćedich, aby wesprzeć synów Pandu,
gdy się zbliżał Dhrysztaketu, kto od Drony go odgrodził?
eko 'pasṛtya cedibhyaḥ pāṇḍavān yaḥ samāśritaḥ /
dhṛṣṭaketuṃ tam āyāntaṃ droṇāt kaḥ samavārayat //
Bohaterski zaś Ketuman zabił księcia Sudarśanę
na zachodniej gór przełęczy, kto od Drony go odgrodził?
yo 'vadhīt ketumāñ śūro rājaputraṃ sudarśanam /
aparāntagiridvāre kastaṃ droṇād avārayat //
Tygrys ów, pierwej niewiasta, znawca cnót, a także przywar,
Śikhandin, syn Jadźńaseny, z nieskalaną myślą w boju,
strīpūrvo yo naravyāghro yaḥ sa veda guṇāguṇān /
śikhaṇḍinaṃ yājñasenim amlānamanasaṃ yudhi //
był przyczyną śmierci w bitwie szlachetnego Dewawraty.
Kiedy zwrócił się ku Dronie, którzy z mężów go wstrzymali?
devavratasya samare hetuṃ mṛtyor mahātmanaḥ /
droṇāyābhimukhaṃ yāntaṃ ke vīrāḥ paryavārayan //
Dóbr Zdobywcy pierwszorzędne cechy w woju tym spoczęły,
w nim przebywa wiecznie oręż, ślub uczniowski oraz prawda.
yasminn abhyadhikā vīre guṇāḥ sarve dhanaṃjayāt /
yasminn astrāṇi satyaṃ ca brahmacaryaṃ ca nityadā //
W męstwie jest jak Wasudewa, w sile Dóbr Zdobywcy równy,
blaskiem słońce przypomina, w rozumie Bryhaspatiego.
vāsudevasamaṃ vīrye dhanaṃjayasamaṃ bale /
tejasādityasadṛśaṃ bṛhaspatisamaṃ matau //
Gdy ruszył k Dronie zwrócony wielki duchem Abhimanju
jak śmierć o rozwartej paszczy, którzy z mężów go wstrzymali?
abhimanyuṃ mahātmānaṃ vyāttānanam ivāntakam /
droṇāyābhimukhaṃ yāntaṃ ke vīrāḥ paryavārayan //
Syn Subhadry, wrogów gromca, młody, o blasku jutrzenki,
kiedy Dronę atakował, czy zadrżały wasze serca?
taruṇastvaruṇaprakhyaḥ saubhadraḥ paravīrahā /
yadābhyādravata droṇaṃ tadāsīd vo manaḥ katham //
Tygrysy, dzieci Draupadi, jak ku morzu strugi Sindhu ,
tak na Dronę nacierali, kto tych mężów wstrzymał w boju?
draupadeyā naravyāghrāḥ samudram iva sindhavaḥ /
yad droṇam ādravan saṃkhye ke vīrāstān avārayan //
Chłopcy ci na lat dwanaście porzucili swe zabawy,
w domu Bhiszmy zamieszkali, szkoląc się w wojennym dziele,
srogich ślubów przestrzegając.
ye te dvādaśa varṣāṇi krīḍām utsṛjya bālakāḥ /
astrārtham avasan bhīṣme bibhrato vratam uttamam //
Kszatrańdźaja, Kszatradewa, Kszatradharman oraz Manin,
mężne dzieci Dhrysztadjumny – kto odciągnął ich od Drony?
kṣatraṃjayaḥ kṣatradevaḥ kṣatradharmā ca māninaḥ /
dhṛṣṭadyumnātmajā vīrāḥ ke tān droṇād avārayan //
Wielki łucznik Ćekitana – Wryszni bardziej go cenili
niźli setkę wojów w boju – kto odciągnął go od Drony?
śatād viśiṣṭaṃ yaṃ yuddhe samapaśyanta vṛṣṇayaḥ /
cekitānaṃ maheṣvāsaṃ kastaṃ droṇād avārayat //
Anadhryszti rad w swym sercu, Wryddhakszemy syn, co zdobył
w walce żonę od Kalingów – kto odciągnął go od Drony?
vārdhakṣemiḥ kaliṅgānāṃ yaḥ kanyām āharad yudhi /
anādhṛṣṭir adīnātmā kastaṃ droṇād avārayat //
Pięciu jest braci Kaikejów, prawych i prawdziwie dzielnych,
skóra ich o barwie czerwców , krwista zbroja, oręż, sztandar .
bhrātaraḥ pañca kaikeyā dhārmikāḥ satyavikramāḥ /
indragopakavarṇāśca raktavarmāyudhadhvajāḥ //
Ci synowie ciotki Pandów, bohaterzy żądni zwycięstw,
gdy pędzili zabić Dronę, którzy z wojów ich wstrzymali?
mātṛṣvasuḥ sutā vīrāḥ pāṇḍavānāṃ jayārthinaḥ /
tān droṇaṃ hantum āyātān ke vīrāḥ paryavārayan //
Ci książęta rozwścieczeni chcieli śmierci wodza wojów,
sześć miesięcy oblegali Waranawatę, nie wygrali.
yaṃ yodhayanto rājāno nājayan vāraṇāvate /
ṣaṇ māsān abhisaṃrabdhā jighāṃsanto yudhāṃ patim //
Jujutsu, tygrys wśród ludzi, bohater z łuczników pierwszy,
wierny ślubom, pełen siły – któż od Drony go odgrodził?
dhanuṣmatāṃ varaṃ śūraṃ satyasaṃdhaṃ mahābalam /
droṇāt kastaṃ naravyāghraṃ yuyutsuṃ pratyavārayat //
On to syna władcy Kaśi, który chciał posiąść kobiety ,
podczas zmagań w Waranasi z wozu strzałą zmiótł na ziemię.
yaḥ putraṃ kāśirājasya vārāṇasyāṃ mahāratham /
samare strīṣu gṛdhyantaṃ bhallenāpaharad rathāt //
Wielki łucznik Dhrysztadjumna, ów doradca synów Prythy,
wierny szkodzie Durjodhany, zrodził się, by zabić Dronę.
dhṛṣṭadyumnaṃ maheṣvāsaṃ pārthānāṃ mantradhāriṇam /
yuktaṃ duryodhanānarthe sṛṣṭaṃ droṇavadhāya ca //
Palił w walce wszystkich wojów oraz ciała ich członkował.
Gdy wyruszył wprost na Dronę, którzy z mężów go wstrzymali?
nirdahantaṃ raṇe yodhān dārayantaṃ ca sarvaśaḥ /
droṇāyābhimukhaṃ yāntaṃ ke vīrāḥ paryavārayan //
Kszatradewa, znawca broni, Śikhandina syn najlepszy
na kolanach wzrósł Drupady – kto od Drony go odgrodził?
utsaṅga iva saṃvṛddhaṃ drupadasyāstravittamam /
śaikhaṇḍinaṃ kṣatradevaṃ ke taṃ droṇād avārayan //
Rydwannik, pogromca wrogów, całą wielką ziemię okrył
mrowiem wozów zdruzgotanych niczym skórą albo tarczą.
ya imāṃ pṛthivīṃ kṛtsnāṃ carmavat samaveṣṭayat /
mahatā rathavaṃśena mukhyārighno mahārathaḥ //
Spełnił dziesięć ofiar z konia, z darem, jadłem i napitkiem,
każdy z rytów bez przeszkody i jak dzieci swój lud chronił,
daśāśvamedhān ājahre svannapānāptadakṣiṇān /
nirargalān sarvamedhān putravat pālayan prajāḥ //
który spijał jego dary jak szeroki Gangi strumień.
Mężu, ów syn Uśinary liczne stada krów rozdawał.
pibantyo dakṣiṇāṃ yasya gaṅgāsrotaḥ samāpiban /
tāvatīr gā dadau vīra uśīnarasuto 'dhvare //
»Ani wcześniej, ani później człowiek tego nie dokona!« –
tak bogowie zawodzili, gdy kończyły się ofiary –
na pūrve nāpare cakrur idaṃ kecana mānavāḥ /
iti saṃcukruśur devāḥ kṛte karmaṇi duṣkare //
»Nie widzimy w tym trójświecie żywym i nieożywionym
drugiego człeka takiego, co żył, żyje lub żyć będzie,
paśyāmastriṣu lokeṣu na taṃ saṃsthāsnucāriṣu /
jātaṃ vāpi janiṣyaṃ vā dvitīyaṃ vāpi saṃprati //
poza dzieckiem Uśinary, z rodu Śibich, brzemiodzierżcy«.
Jego celu nie osiągnie żaden człowiek na tym świecie.
anyam auśīnarācchaibyād dhuro voḍhāram ityuta /
gatiṃ yasya na yāsyanti mānuṣā lokavāsinaḥ //
Otóż jego wnuka Śaibję jak śmierć z paszczą rozdziawioną,
kiedy zbliżał się do Drony, atakując, kto powstrzymał?
tasya naptāram āyāntaṃ śaibyaṃ kaḥ samavārayat /
droṇāyābhimukhaṃ yāntaṃ vyāttānanam ivāntakam //
Oddział rydwanów Wiraty, króla Matsjów, wrogobójcy,
pragnącego sięgnąć Dronę, którzy z mężów powstrzymali?
virāṭasya rathānīkaṃ matsyasyāmitraghātinaḥ /
prepsantaṃ samare droṇaṃ ke vīrāḥ paryavārayan //
Dzielny, silny, z Wilczybrzucha się narodził w oka mgnieniu,
ów rakszasa, znawca złudy, straszy, wielce mnie przeraża.
sadyo vṛkodarājjāto mahābalaparākramaḥ /
māyāvī rākṣaso ghoro yasmānmama mahad bhayam //
Synów Prythy chciał triumfu, cierniem był dla moich synów,
potężnego Ghatotkaćę kto od Drony znów odgrodził?
pārthānāṃ jayakāmaṃ taṃ putrāṇāṃ mama kaṇṭakam /
ghaṭotkacaṃ mahābāhuṃ kastaṃ droṇād avārayat //
Ci i inni liczni woje, dla korzyści synów Pandu
życie swe na szali kładąc, czegóż w boju nie osiągną?
ete cānye ca bahavo yeṣām arthāya saṃjaya /
tyaktāraḥ saṃyuge prāṇān kiṃ teṣām ajitaṃ yudhi //
Dobroczyńcą i opoką synów Prythy Śarngodzierżca .
On tygrysem pośród ludzi, jak więc można ich pokonać?
yeṣāṃ ca puruṣavyāghraḥ śārṅgadhanvā vyapāśrayaḥ /
hitārthī cāpi pārthānāṃ kathaṃ teṣāṃ parājayaḥ //
Ostateczny mistrz trójświata i obrońca wieczny ludzi,
Narajana bitwy władcą, boski Pan, władca swej jaźni.
lokānāṃ gurur atyantaṃ lokanāthaḥ sanātanaḥ /
nārāyaṇo raṇe nātho divyo divyātmavān prabhuḥ //
O niebiańskich czynach jego ludzie wciąż opowiadają,
będę chwalić je z miłością, by pokrzepić się na duchu.”
yasya divyāni karmāṇi pravadanti manīṣiṇaḥ /
tānyahaṃ kīrtayiṣyāmi bhaktyā sthairyārtham ātmanaḥ //