Rozdział 42

Waiśampajana rzekł:
Kiedy wściekły Wiśwamitra, mądry, rzekę klątwą raził,
w tym najlepszym z świętych brodów jucha z nurtem popłynęła.

9.42.1

vaiśaṃpāyana uvāca /
sā śaptā tena kruddhena viśvāmitreṇa dhīmatā /
tasmiṃstīrthavare śubhre śoṇitaṃ samupāvahat //

Zewsząd zeszły się rakszasy, o królu z rodu Bharatów,
i do woli krew spijając, wielce rade tam mieszkały.

9.42.2

athājagmustato rājan rākṣasāstatra bhārata /
tatra te śoṇitaṃ sarve pibantaḥ sukham āsate //

Do sytości napojone, radosne, bez niepokojów,
tańcowały z głośnym śmiechem jakby niebiosa zdobyły.

9.42.3

tṛptāśca subhṛśaṃ tena sukhitā vigatajvarāḥ /
nṛtyantaśca hasantaśca yathā svargajitastathā //

Razu pewnego wieszczowie, których skarbem jest asceza,
na pielgrzymkę się udali, w stronę zdrojów Saraswati.

9.42.4

kasyacit tvatha kālasya ṛṣayaḥ satapodhanāḥ /
tīrthayātrāṃ samājagmuḥ sarasvatyāṃ mahīpate //

Gdy buhaje pośród wieszczów się obmyli w wszelkich brodach,
przepełnili się radością, ci zręczni, chciwi umartwień
i ruszyli w miejsce, królu, gdzie ów bród był położony.

9.42.5

teṣu sarveṣu tīrtheṣu āplutya munipuṃgavāḥ /
prāpya prītiṃ parāṃ cāpi tapolubdhā viśāradāḥ /
prayayur hi tato rājan yena tīrthaṃ hi tat tathā //

Kiedy szczęśni tam przybyli do srogiego wielce brodu
zobaczyli Saraswati wody, które krwią płynęły,
wypijane przez rakszasów, tłumnie tam zebranych, królu,

9.42.6

athāgamya mahābhāgāstat tīrthaṃ dāruṇaṃ tadā /
dṛṣṭvā toyaṃ sarasvatyāḥ śoṇitena pariplutam /
pīyamānaṃ ca rakṣobhir bahubhir nṛpasattama //

i gdy mędrcy stali w ślubach rzeszę rakszasów ujrzeli,
wszelkich starań dołożyli, by ratować Saraswati.

9.42.7

tān dṛṣṭvā rākṣasān rājanmunayaḥ saṃśitavratāḥ /
paritrāṇe sarasvatyāḥ paraṃ yatnaṃ pracakrire //

Wszyscy szczęśni ci asceci, którzy w owo miejsce przyszli,
przywołali z rzek najpierwszą i tak do niej przemówili:

9.42.8

te tu sarve mahābhāgāḥ samāgamya mahāvratāḥ /
āhūya saritāṃ śreṣṭhām idaṃ vacanam abruvan //

„O przepiękna, mów przyczynę, czemuż toń twa tak wygląda?
Skąd niepokój twój się bierze? Usłyszawszy, zaradzimy.”

9.42.9

kāraṇaṃ brūhi kalyāṇi kimarthaṃ te hrado hyayam /
evam ākulatāṃ yātaḥ śrutvā pāsyāmahe vayam //

Wszystko im opowiedziała, co się stało, cała drżąca.
Gdy ujrzeli jej cierpienie, tak ozwali się asceci:

9.42.10

tataḥ sā sarvam ācaṣṭa yathāvṛttaṃ pravepatī /
duḥkhitām atha tāṃ dṛṣṭvā ta ūcur vai tapodhanāḥ //

„O przyczynie słyszeliśmy i o klątwie, o bezgrzeszna.
Wszyscy spośród nas ascetów zrobią to co jest właściwe.”

9.42.11

kāraṇaṃ śrutam asmābhiḥ śāpaścaiva śruto 'naghe /
kariṣyanti tu yat prāptaṃ sarva eva tapodhanāḥ //

Tak do pierwszej z rzek odrzekli i ze sobą rozmawiali:
„Uwolnijmy Saraswati od tej klątwy, wszyscy razem.”

9.42.12

evam uktvā saricchreṣṭhām ūcuste 'tha parasparam /
vimocayāmahe sarve śāpād etāṃ sarasvatīm //

Z mocy słów ich Saraswati znów wróciła do natury,
szczęsne wody się zrodziły i jak pierwej popłynęły.
Wśród rzek pierwsza uwolniona, zajaśniała jak onegdaj.

9.42.13

teṣāṃ tu vacanād eva prakṛtisthā sarasvatī /
prasannasalilā jajñe yathā pūrvaṃ tathaiva hi /
vimuktā ca saricchreṣṭhā vibabhau sā yathā purā //

Widząc wody Saraswati, które mędrcy oczyścili,
rakszasy złożyły dłonie, głodem wielkim udręczone
błagały zebranych mędrców, współczujących, raz za razem:

9.42.14

dṛṣṭvā toyaṃ sarasvatyā munibhistaistathā kṛtam /
kṛtāñjalīstato rājan rākṣasāḥ kṣudhayārditāḥ /
ūcustān vai munīn sarvān kṛpāyuktān punaḥ punaḥ //

„Przeraźliwy głód cierpimy, odtrąciwszy wieczne prawo,
wszak to nie jest z naszej winy, że jesteśmy grzesznymi.

9.42.15

vayaṃ hi kṣudhitāścaiva dharmāddhīnāśca śāśvatāt /
na ca naḥ kāmakāro 'yaṃ yad vayaṃ pāpakāriṇaḥ //

To z dezaprobaty waszej i za sprawą niecnych czynów,
przyrasta nasze stronnictwo, stąd są brahma-rakszasowie.

9.42.16

yuṣmākaṃ cāprasādena duṣkṛtena ca karmaṇā /
pakṣo 'yaṃ vardhate 'smākaṃ yataḥ sma brahmarākṣasāḥ //

Ci wśród sług oraz wytwórców czy też wojów, co nienawiść
okazali swą braminom, ci zostali rakszasami.

9.42.17

evaṃ hi vaiśyaśūdrāṇāṃ kṣatriyāṇāṃ tathaiva ca /
ye brāhmaṇān pradviṣanti te bhavantīha rākṣasāḥ //

Preceptora czy kapłana, mistrza, starszyzny czy stworzeń
którzy nie uszanowali, ci zostali rakszasami
i przez łona splugawienie z grzesznych kobiet się zrodzili.

9.42.18

ācāryam ṛtvijaṃ caiva guruṃ vṛddhajanaṃ tathā /
prāṇino ye 'vamanyante te bhavantīha rākṣasāḥ /
yoṣitāṃ caiva pāpānāṃ yonidoṣeṇa vardhate //

Więc okażcie, dwójzrodzeni, swą łaskawość nam w potrzebie,
wszak możliwym jest to dla was, by ocalić wszystkie światy.”

9.42.19

tat kurudhvam ihāsmākaṃ kāruṇyaṃ dvijasattamāḥ /
śaktā bhavantaḥ sarveṣāṃ lokānām api tāraṇe //

Wysłuchawszy ich, wieszczowie wysławiali wielką rzekę,
i rakszasy by wyzwolić, do nich rzekli czyści w myślach:

9.42.20

teṣāṃ te munayaḥ śrutvā tuṣṭuvustāṃ mahānadīm /
mokṣārthaṃ rakṣasāṃ teṣām ūcuḥ prayatamānasāḥ //

„Jadło, na które kichnięto, z robakiem, niedojedzone,
z włosem, co spadło na ziemię, zgniłe, co nie służy zdrowiu,
czy którego pies się dotknął, niech rakszasów będzie działem.

9.42.21

kṣutakīṭāvapannaṃ ca yaccocchiṣṭāśitaṃ bhavet /
keśāvapannam ādhūtam ārugṇam api yad bhavet /
śvabhiḥ saṃspṛṣṭam annaṃ ca bhāgo 'sau rakṣasām iha //

Wiedząc to, uczony winien tego jadła się wystrzegać,
a kto je takową strawę, ten je pokarm rakszasowy.”

9.42.22

tasmājjñātvā sadā vidvān etānyannāni varjayet /
rākṣasānnam asau bhuṅkte yo bhuṅkte hyannam īdṛśam //

Oczyściwszy ów bród święty, wieszczowie pełni ascezy,
by ocalić też rakszasy wszczeli rzekę przebłagiwać.

9.42.23

śodhayitvā tatastīrtham ṛṣayaste tapodhanāḥ /
mokṣārthaṃ rākṣasānāṃ ca nadīṃ tāṃ pratyacodayan //

Intencje wieszczów pojąwszy ta najpierwsza wśród strumieni
ciało swe zaraz zmieniła w Arunę, byku pośród ludzi.

9.42.24

maharṣīṇāṃ mataṃ jñātvā tataḥ sā saritāṃ varā /
aruṇām ānayāmāsa svāṃ tanuṃ puruṣarṣabha //

W niej rakszasy kąpiel wzięły, w Arunie, monarcho wielki,
ta usuwa mord bramina, ciał się zbyły, k niebu poszły.

9.42.25

tasyāṃ te rākṣasāḥ snātvā tanūstyaktvā divaṃ gatāḥ /
aruṇāyāṃ mahārāja brahmahatyāpahā hi sā //

Gdy król niebian to zrozumiał, który spełnił setkę ofiar,
wziął w tym świętym brodzie kąpiel, od zła wszego się wyzwolił.

9.42.26

etam artham abhijñāya devarājaḥ śatakratuḥ /
tasmiṃstīrthavare snātvā vimuktaḥ pāpmanā kila //

Dźanamedźaja rzekł:
Powiedz czemuż to bóg Śakra splamił się mordem bramina?
Jak, obmywszy się w tym brodzie, mógł od grzechu się uwolnić?

9.42.27

janamejaya uvāca /
kimarthaṃ bhagavāñ śakro brahmahatyām avāptavān /
katham asmiṃśca tīrthe vai āplutyākalmaṣo 'bhavat //

Waiśampajana rzekł:
Słuchaj zatem opowieści, królu ludzi, z szczegółami,
jak Wasawa w dawnych czasach zerwał układ swój z Namućim.

9.42.28

vaiśaṃpāyana uvāca /
śṛṇuṣvaitad upākhyānaṃ yathāvṛttaṃ janeśvara /
yathā bibheda samayaṃ namucer vāsavaḥ purā //

Namući, bojąc się Indry, zamieszkał w promieniach słońca,
z nim Wasawa przyjaźń zawarł, proponując taki układ:

9.42.29

namucir vāsavād bhītaḥ sūryaraśmiṃ samāviśat /
tenendraḥ sakhyam akarot samayaṃ cedam abravīt //

„Ani mokrym, ani suchym, ani w dzień, ani też w nocy,
nie zabiję cię, asuro, po prawdzie przysięgam druhu.”

9.42.30

nārdreṇa tvā na śuṣkeṇa na rātrau nāpi vāhani /
vadhiṣyāmyasuraśreṣṭha sakhe satyena te śape //

Uczyniwszy taki układ, włodarz gęstą mgłę wytworzył
i Wasawa pianą z wody ściął mu głowę, o monarcho.

9.42.31

evaṃ sa kṛtvā samayaṃ sṛṣṭvā nīhāram īśvaraḥ /
cichedāsya śiro rājann apāṃ phenena vāsavaḥ //

Ścięta głowa Namućiego z tyłu dążyła za Śakrą:
„Grzeszniku, druha morderco!” – Śakrę z bliska wyzywała.

9.42.32

tacchiro namuceśchinnaṃ pṛṣṭhataḥ śakram anvayāt /
he mitrahan pāpa iti bruvāṇaṃ śakram antikāt //

Gdy tak głowa go trapiła wciąż na nowo, udręczony
udał się wprost do Pradziadka i przedstawił całą sprawę.

9.42.33

evaṃ sa śirasā tena codyamānaḥ punaḥ punaḥ /
pitāmahāya saṃtapta evam arthaṃ nyavedayat //

Świata mistrz tak rzekł do niego: „W Arunie, zgodnie z regułami,
wykąp się i złóż ofiarę, to usunie mord bramina.”

9.42.34

tam abravīl lokagurur aruṇāyāṃ yathāvidhi /
iṣṭvopaspṛśa devendra brahmahatyāpahā hi sā //

Po tych słowach Baligromca w gaju tuż przy Saraswati
z regułą złożył ofiarę i w Arunie się wykąpał.

9.42.35

ityuktaḥ sa sarasvatyāḥ kuñje vai janamejaya /
iṣṭvā yathāvad balabhid aruṇāyām upāspṛśat //

Tak wyzwolił się od grzechu co z bramina mordu powstał,
i Trzydziestki Pan się udał rad wprost do trzeciego nieba.

9.42.36

sa muktaḥ pāpmanā tena brahmahatyākṛtena ha /
jagāma saṃhṛṣṭamanāstridivaṃ tridaśeśvaraḥ //

Również głowa Namućiego się obmyła tam, Bharato,
i sięgnęła wiecznych światów, co są dojną krową życzeń.

9.42.37

śirastaccāpi namucestatraivāplutya bhārata /
lokān kāmadughān prāptam akṣayān rājasattama //

Wielki duchem Bala również wód jej dotknął,
różnorodne dary obficie rozdawał,
prawość wielką zyskał szlachcic w każdym czynie
i prosto się udał do Księżyca brodu.

9.42.38

tatrāpyupaspṛśya balo mahātmā dattvā ca dānāni pṛthagvidhāni /
avāpya dharmaṃ param āryakarmā jagāma somasya mahat sa tīrtham //

Księżyc tam ofiarę radźasuja spełnił
zgodnie z regułami, królu, w dawnych czasach.
Sam przemądry Atri, pierwszy wśród braminów,
był głównym kapłanem na najlepszej z ofiar.

9.42.39

yatrāyajad rājasūyena somaḥ sākṣāt purā vidhivat pārthivendra /
atrir dhīmān vipramukhyo babhūva hotā yasmin kratumukhye mahātmā //

U jej kresu wielka bitwa się odbyła
niebian z rakszasami, dziećmi Diti, Danu.
Potyczkę okrutną tą zowią Taraka,
gdyż Tarakę zmorzył Skanda w czas jej trwania.

9.42.40

yasyānte 'bhūt sumahān dānavānāṃ daiteyānāṃ rākṣasānāṃ ca devaiḥ /
sa saṃgrāmastārakākhyaḥ sutīvro yatra skandastārakākhyaṃ jaghāna //

Mahasena zdobył przywództwo wśród niebian,
ten, który jest śmiercią dla potomków Diti.
Osobiście mieszka tam ów Karttikeja,
wiecznie jako chłopiec, tam gdzie król figowców.

9.42.41

senāpatyaṃ labdhavān devatānāṃ mahāseno yatra daityāntakartā /
sākṣāccātra nyavasat kārttikeyaḥ sadā kumāro yatra sa plakṣarājaḥ //