Ardźuna rzekł:
Panie Zmysłów, Keśigromco, pragnął poznać bym z osobna
i istotę wyrzeczenia, i istotę zaniechania.
Panie Zmysłów, Keśigromco, pragnął poznać bym z osobna
i istotę wyrzeczenia, i istotę zaniechania.
arjuna uvāca /
saṃnyāsasya mahābāho tattvamicchāmi veditum /
tyāgasya ca hṛṣīkeśa pṛthakkeśiniṣūdana //
saṃnyāsasya mahābāho tattvamicchāmi veditum /
tyāgasya ca hṛṣīkeśa pṛthakkeśiniṣūdana //
Chwalebny Pan rzekł:
Podług wieszczów wyrzeczeniem jest wstrzymanie chcianych czynów,
zaniechaniem zwą wiedzący wyrzeczenie się owoców.
Podług wieszczów wyrzeczeniem jest wstrzymanie chcianych czynów,
zaniechaniem zwą wiedzący wyrzeczenie się owoców.
śrībhagavānuvāca /
kāmyānāṃ karmaṇāṃ nyāsaṃ saṃnyāsaṃ kavayo viduḥ /
sarvakarmaphalatyāgaṃ prāhustyāgaṃ vicakṣaṇāḥ //
kāmyānāṃ karmaṇāṃ nyāsaṃ saṃnyāsaṃ kavayo viduḥ /
sarvakarmaphalatyāgaṃ prāhustyāgaṃ vicakṣaṇāḥ //
Jedni mędrcy zapewniają: „czyn ma wady, trza się zrzec go”,
inni zrzekać się nie radzą ofiar, darów i ascezy.
inni zrzekać się nie radzą ofiar, darów i ascezy.
tyājyaṃ doṣavadityeke karma prāhurmanīṣiṇaḥ /
yajñadānatapaḥkarma na tyājyamiti cāpare //
yajñadānatapaḥkarma na tyājyamiti cāpare //
O tygrysie między ludźmi, więc konkluzji mej wysłuchaj –
zaniechanie jest trojakie, o najlepszy wśród Bharatów.
zaniechanie jest trojakie, o najlepszy wśród Bharatów.
niścayaṃ śṛṇu me tatra tyāge bharatasattama /
tyāgo hi puruṣavyāghra trividhaḥ saṃprakīrtitaḥ //
tyāgo hi puruṣavyāghra trividhaḥ saṃprakīrtitaḥ //
Dar, ofiara i asceza – ich nie zrzekaj się, wypełniaj.
Nawet mędrców oczyszczają – dar, ofiara i asceza.
Nawet mędrców oczyszczają – dar, ofiara i asceza.
yajñadānatapaḥkarma na tyājyaṃ kāryameva tat /
yajño dānaṃ tapaścaiva pāvanāni manīṣiṇām //
yajño dānaṃ tapaścaiva pāvanāni manīṣiṇām //
Czyny te należy spełniać, Partho, kiedy się porzuci
przywiązanie oraz owoc – oto mój najwyższy pogląd.
przywiązanie oraz owoc – oto mój najwyższy pogląd.
etānyapi tu karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā phalāni ca /
kartavyānīti me pārtha niścitaṃ matamuttamam //
kartavyānīti me pārtha niścitaṃ matamuttamam //
Niewłaściwym jest porzucać czyny uregulowane.
Zaniechanie z zaślepienia jako mroczne jest sławione.
Zaniechanie z zaślepienia jako mroczne jest sławione.
niyatasya tu saṃnyāsaḥ karmaṇo nopapadyate /
mohāttasya parityāgastāmasaḥ parikīrtitaḥ //
mohāttasya parityāgastāmasaḥ parikīrtitaḥ //
„Boli” – myśli i się zrzeka w strachu przed udręką ciała –
zaniechanie w aktywności nie da owocu zrzeczenia.
zaniechanie w aktywności nie da owocu zrzeczenia.
duḥkhamityeva yatkarma kāyakleśabhayāttyajet /
sa kṛtvā rājasaṃ tyāgaṃ naiva tyāgaphalaṃ labhet //
sa kṛtvā rājasaṃ tyāgaṃ naiva tyāgaphalaṃ labhet //
Myśląc: „oto jest powinność”, regularny czyn wypełnia,
przywiązanie, owoc rzuca – to w istności zaniechanie.
przywiązanie, owoc rzuca – to w istności zaniechanie.
kāryamityeva yatkarma niyataṃ kriyate 'rjuna /
saṅgaṃ tyaktvā phalaṃ caiva sa tyāgaḥ sāttviko mataḥ //
saṅgaṃ tyaktvā phalaṃ caiva sa tyāgaḥ sāttviko mataḥ //
Asceta, co trwa w istności, wątpliwości przeciął, mądry,
przed niemiłym się nie wzdraga, do miłego czynu nie lgnie.
przed niemiłym się nie wzdraga, do miłego czynu nie lgnie.
na dveṣṭyakuśalaṃ karma kuśale nānuṣajjate /
tyāgī sattvasamāviṣṭo medhāvī chinnasaṃśayaḥ //
tyāgī sattvasamāviṣṭo medhāvī chinnasaṃśayaḥ //
Ten, kto ciało ma nie może zupełnie zaniechać czynu
kto owocu więc zaniechał, ten ascetą jest nazwany.
kto owocu więc zaniechał, ten ascetą jest nazwany.
na hi dehabhṛtā śakyaṃ tyaktuṃ karmāṇyaśeṣataḥ /
yastu karmaphalatyāgī sa tyāgītyabhidhīyate //
yastu karmaphalatyāgī sa tyāgītyabhidhīyate //
Chciany, niechciany, mieszany – nieascetów jest trojaki
owoc czynu ich po śmierci, nigdy jednak wyrzeczeńców.
owoc czynu ich po śmierci, nigdy jednak wyrzeczeńców.
aniṣṭamiṣṭaṃ miśraṃ ca trividhaṃ karmaṇaḥ phalam /
bhavatyatyāgināṃ pretya na tu saṃnyāsināṃ kvacit //
bhavatyatyāgināṃ pretya na tu saṃnyāsināṃ kvacit //
Piątkę przyczyn ci przedstawię, długoręki, wyłożonych
w analizie i w konkluzji , tak by czyn udoskonalić.
w analizie i w konkluzji , tak by czyn udoskonalić.
pañcaitāni mahābāho kāraṇāni nibodha me /
sāṃkhye kṛtānte proktāni siddhaye sarvakarmaṇām //
sāṃkhye kṛtānte proktāni siddhaye sarvakarmaṇām //
Podstawa, następnie sprawca, instrumenty różnorakie,
różne działania z osobna, jako piąte - przeznaczenie.
różne działania z osobna, jako piąte - przeznaczenie.
adhiṣṭhānaṃ tathā kartā karaṇaṃ ca pṛthagvidham /
vividhāśca pṛthakceṣṭā daivaṃ caivātra pañcamam //
vividhāśca pṛthakceṣṭā daivaṃ caivātra pañcamam //
Jaki człowiek czyn podejmie ciałem, słowem czy też myślą,
niestosowny czy właściwy – piątka ta jest w nim przyczyną.
niestosowny czy właściwy – piątka ta jest w nim przyczyną.
śarīravāṅmanobhiryatkarma prārabhate naraḥ /
nyāyyaṃ vā viparītaṃ vā pañcaite tasya hetavaḥ //
nyāyyaṃ vā viparītaṃ vā pañcaite tasya hetavaḥ //
W takiej sytuacji, kiedy jednym sprawcą siebie widzi
ten niemądry nic nie widzi, gdyż ma rozum niedojrzały.
ten niemądry nic nie widzi, gdyż ma rozum niedojrzały.
tatraivaṃ sati kartāramātmānaṃ kevalaṃ tu yaḥ /
paśyatyakṛtabuddhitvānna sa paśyati durmatiḥ //
paśyatyakṛtabuddhitvānna sa paśyati durmatiḥ //
Kto się z „ja” nie utożsamia, kogo rozum niesplamiony,
chociaż ludzi on zabija, nie zabija, niespętany.
chociaż ludzi on zabija, nie zabija, niespętany.
yasya nāhaṃkṛto bhāvo buddhiryasya na lipyate /
hatvāpi sa imāṃllokānna hanti na nibadhyate //
hatvāpi sa imāṃllokānna hanti na nibadhyate //
Wiedza, przedmiot, poznający – trzy rodzaje podniet czynu.
Czyn, narzędzia oraz sprawca – oto czynu treść trojaka.
Czyn, narzędzia oraz sprawca – oto czynu treść trojaka.
jñānaṃ jñeyaṃ parijñātā trividhā karmacodanā /
karaṇaṃ karma karteti trividhaḥ karmasaṃgrahaḥ //
karaṇaṃ karma karteti trividhaḥ karmasaṃgrahaḥ //
Wiedza, czyn, a także sprawca – z cech podziału ta trojakość
przedstawiona w cech teorii. Słuchaj o nich jak należy.
przedstawiona w cech teorii. Słuchaj o nich jak należy.
jñānaṃ karma ca kartā ca tridhaiva guṇabhedataḥ /
procyate guṇasaṃkhyāne yathāvacchṛṇu tānyapi //
procyate guṇasaṃkhyāne yathāvacchṛṇu tānyapi //
Dzięki niej we wszelkim bycie jeden stan niezmienny widzi,
w rozdzielonym niepodzielny – znaj tę wiedzę jako istną.
w rozdzielonym niepodzielny – znaj tę wiedzę jako istną.
sarvabhūteṣu yenaikaṃ bhāvamavyayamīkṣate /
avibhaktaṃ vibhakteṣu tajjñānaṃ viddhi sāttvikam //
avibhaktaṃ vibhakteṣu tajjñānaṃ viddhi sāttvikam //
Zaś ta, która przez oddzielność widzi we wszelakim bycie
różne i odrębne stany – wiedz, że to aktywna wiedza.
różne i odrębne stany – wiedz, że to aktywna wiedza.
pṛthaktvena tu yajjñānaṃ nānābhāvānpṛthagvidhān /
vetti sarveṣu bhūteṣu tajjñānaṃ viddhi rājasam //
vetti sarveṣu bhūteṣu tajjñānaṃ viddhi rājasam //
Jedno dzieło ma za wszystko, wąska, lgnąca, nielogiczna,
nie zna prawdy ni istoty – wiedza ta jest zwana mroczną.
nie zna prawdy ni istoty – wiedza ta jest zwana mroczną.
yattu kṛtsnavadekasminkārye saktamahaitukam /
atattvārthavadalpaṃ ca tattāmasamudāhṛtam //
atattvārthavadalpaṃ ca tattāmasamudāhṛtam //
Regularny, bez przywiązań, bez niechęci, namiętności,
bez dążenia do owocu – taki czyn jest zwany istnym.
bez dążenia do owocu – taki czyn jest zwany istnym.
niyataṃ saṅgarahitamarāgadveṣataḥ kṛtam /
aphalaprepsunā karma yattatsāttvikamucyate //
aphalaprepsunā karma yattatsāttvikamucyate //
Czyn spełniany przez człowieka tęskniącego za rozkoszą,
z egotyzmem, z wielkim trudem – nazywany jest aktywnym.
z egotyzmem, z wielkim trudem – nazywany jest aktywnym.
yattu kāmepsunā karma sāhaṃkāreṇa vā punaḥ /
kriyate bahulāyāsaṃ tadrājasamudāhṛtam //
kriyate bahulāyāsaṃ tadrājasamudāhṛtam //
Więzów, szkody, możliwości oraz krzywdy nie zważywszy,
w zaślepieniu czyn podjęty – mrocznym jest zaś nazywany.
w zaślepieniu czyn podjęty – mrocznym jest zaś nazywany.
anubandhaṃ kṣayaṃ hiṃsāmanapekṣya ca pauruṣam /
mohādārabhyate karma yattattāmasamucyate //
mohādārabhyate karma yattattāmasamucyate //
Kto nie mówi „ja”, wytrwały, nie ma więzi, pełen werwy,
w klęsce i w sukcesie jeden – sprawcą istnym jest nazwany.
w klęsce i w sukcesie jeden – sprawcą istnym jest nazwany.
muktasaṅgo 'nahaṃvādī dhṛtyutsāhasamanvitaḥ /
siddhyasiddhyornirvikāraḥ kartā sāttvika ucyate //
siddhyasiddhyornirvikāraḥ kartā sāttvika ucyate //
Chciwy, nieczysty, namiętny, spragniony owocu czynu,
krzywda w jego jest naturze, radość, rozpacz nim kierują –
oto jest aktywny sprawca.
krzywda w jego jest naturze, radość, rozpacz nim kierują –
oto jest aktywny sprawca.
rāgī karmaphalaprepsurlubdho hiṃsātmako 'śuciḥ /
harṣaśokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ //
harṣaśokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ //
Niezaprzężon, arogancki, prostak, oszust, wielce gnuśny,
niszczycielski, opieszały, smutny – oto mroczny sprawca.
niszczycielski, opieszały, smutny – oto mroczny sprawca.
ayuktaḥ prākṛtaḥ stabdhaḥ śaṭho naikṛtiko 'lasaḥ /
viṣādī dīrghasūtrī ca kartā tāmasa ucyate //
viṣādī dīrghasūtrī ca kartā tāmasa ucyate //
O Zdobywco Bogactw, słuchaj o trójdziale szczegółowo
rozumu i wytrwałości na podstawie cech rzeczonym.
rozumu i wytrwałości na podstawie cech rzeczonym.
buddherbhedaṃ dhṛteścaiva guṇatastrividhaṃ śṛṇu /
procyamānamaśeṣeṇa pṛthaktvena dhanaṃjaya //
procyamānamaśeṣeṇa pṛthaktvena dhanaṃjaya //
Działanie i zaniechanie, nakaz, to, co zabronione,
bojaźń i nieustraszoność, więzy oraz wyzwolenie –
rozum, który je rozróżnia istnym jest, o synu Prythy.
bojaźń i nieustraszoność, więzy oraz wyzwolenie –
rozum, który je rozróżnia istnym jest, o synu Prythy.
pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca kāryākārye bhayābhaye /
bandhaṃ mokṣaṃ ca yā vetti buddhiḥ sā pārtha sāttvikī //
bandhaṃ mokṣaṃ ca yā vetti buddhiḥ sā pārtha sāttvikī //
Rozum co prawa, bezprawia, co nakazu i zakazu
nie pojmuje jak należy, jest aktywnym, synu Prythy.
nie pojmuje jak należy, jest aktywnym, synu Prythy.
yayā dharmamadharmaṃ ca kāryaṃ cākāryameva ca /
ayathāvatprajānāti buddhiḥ sā pārtha rājasī //
ayathāvatprajānāti buddhiḥ sā pārtha rājasī //
Rozum, który w mrok spowity bierze prawo za bezprawie,
każdą rzecz na opak widzi – ten jest mroczny, synu Prythy.
każdą rzecz na opak widzi – ten jest mroczny, synu Prythy.
adharmaṃ dharmamiti yā manyate tamasāvṛtā /
sarvārthānviparītāṃśca buddhiḥ sā pārtha tāmasī //
sarvārthānviparītāṃśca buddhiḥ sā pārtha tāmasī //
Wytrwałość, co utrzymuje funkcje myśli, tchnień i zmysłów
dzięki koncentracji w jodze, jest w istności, synu Prythy.
dzięki koncentracji w jodze, jest w istności, synu Prythy.
dhṛtyā yayā dhārayate manaḥprāṇendriyakriyāḥ /
yogenāvyabhicāriṇyā dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī //
yogenāvyabhicāriṇyā dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī //
Ta, co prawo, zysk, przyjemność podtrzymuje, o Ardźuno,
lgnięciem i owocu chęcią – oto wytrwałość aktywna.
lgnięciem i owocu chęcią – oto wytrwałość aktywna.
yayā tu dharmakāmārthāndhṛtyā dhārayate 'rjuna /
prasaṅgena phalākāṅkṣī dhṛtiḥ sā pārtha rājasī //
prasaṅgena phalākāṅkṣī dhṛtiḥ sā pārtha rājasī //
A wytrwałość, skutkiem której nierozumny nie porzuca
snu, rozpaczy, strachu, smutku i szaleństwa – zwie się mroczną.
snu, rozpaczy, strachu, smutku i szaleństwa – zwie się mroczną.
yayā svapnaṃ bhayaṃ śokaṃ viṣādaṃ madameva ca /
na vimuñcati durmedhā dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī //
na vimuñcati durmedhā dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī //
Słuchaj teraz, o buhaju, o trojakiej szczęśliwości,
w której radość jest z praktyki, przynoszącej kres cierpieniu.
w której radość jest z praktyki, przynoszącej kres cierpieniu.
sukhaṃ tvidānīṃ trividhaṃ śṛṇu me bharatarṣabha /
abhyāsādramate yatra duḥkhāntaṃ ca nigacchati //
abhyāsādramate yatra duḥkhāntaṃ ca nigacchati //
Na początku jak trucizna, lecz dojrzałe jest nektarem,
bierze się z radości myśli oraz jaźni – szczęście istne.
bierze się z radości myśli oraz jaźni – szczęście istne.
yattadagre viṣamiva pariṇāme 'mṛtopamam /
tatsukhaṃ sāttvikaṃ proktamātmabuddhiprasādajam //
tatsukhaṃ sāttvikaṃ proktamātmabuddhiprasādajam //
Na początku niczym nektar, a trucizną jest na końcu,
bierze się z zetknięcia zmysłu z przedmiotem – szczęście aktywne.
bierze się z zetknięcia zmysłu z przedmiotem – szczęście aktywne.
viṣayendriyasaṃyogādyattadagre 'mṛtopamam /
pariṇāme viṣamiva tatsukhaṃ rājasaṃ smṛtam //
pariṇāme viṣamiva tatsukhaṃ rājasaṃ smṛtam //
Szczęście, które na początku, jak i później jaźń omracza,
bierze się ze snu, lenistwa i szaleństwa – zwie się mrocznym.
bierze się ze snu, lenistwa i szaleństwa – zwie się mrocznym.
yadagre cānubandhe ca sukhaṃ mohanamātmanaḥ /
nidrālasyapramādotthaṃ tattāmasamudāhṛtam //
nidrālasyapramādotthaṃ tattāmasamudāhṛtam //
Ni na ziemi nie istnieje, ni wśród bogów na niebiosach,
taki byt co byłby wolnym od trzech cech wstałych z Natury.
taki byt co byłby wolnym od trzech cech wstałych z Natury.
na tadasti pṛthivyāṃ vā divi deveṣu vā punaḥ /
sattvaṃ prakṛtijairmuktaṃ yadebhiḥ syāttribhirguṇaiḥ //
sattvaṃ prakṛtijairmuktaṃ yadebhiḥ syāttribhirguṇaiḥ //
Braminom, rządcom, wytwórcom oraz sługom, gromco wrogów,
aktywności rozdzielono podług cech wstałych z Natury.
aktywności rozdzielono podług cech wstałych z Natury.
brāhmaṇakṣatriyaviśāṃ śūdrāṇāṃ ca paraṃtapa /
karmāṇi pravibhaktāni svabhāvaprabhavairguṇaiḥ //
karmāṇi pravibhaktāni svabhāvaprabhavairguṇaiḥ //
Spokój, umiar i asceza, czystość, cierpliwość, prostota,
wiedza, mądrość, prawowierność – to z natury czyn braminów.
wiedza, mądrość, prawowierność – to z natury czyn braminów.
śamo damastapaḥ śaucaṃ kṣāntirārjavameva ca /
jñānaṃ vijñānamāstikyaṃ brahmakarma svabhāvajam //
jñānaṃ vijñānamāstikyaṃ brahmakarma svabhāvajam //
Męstwo, witalność, wytrwałość, zręczność, nieugiętość w boju,
hojność w darach oraz władczość – oto czyn rządców z natury.
hojność w darach oraz władczość – oto czyn rządców z natury.
śauryaṃ tejo dhṛtirdākṣyaṃ yuddhe cāpyapalāyanam /
dānamīśvarabhāvaśca kṣatrakarma svabhāvajam //
dānamīśvarabhāvaśca kṣatrakarma svabhāvajam //
Orka, krów ochrona, handel – to z natury czyn wytwórców.
Czynność zaś asystowania – to służących czyn z natury.
Czynność zaś asystowania – to służących czyn z natury.
kṛṣigorakṣyavāṇijyaṃ vaiśyakarma svabhāvajam /
paricaryātmakaṃ karma śūdrasyāpi svabhāvajam //
paricaryātmakaṃ karma śūdrasyāpi svabhāvajam //
Kto swym czynem się raduje, ten osiąga doskonałość.
Słuchaj o tym, jak znajduje sukces człek, co rad jest z dzieła.
Słuchaj o tym, jak znajduje sukces człek, co rad jest z dzieła.
sve sve karmaṇyabhirataḥ saṃsiddhiṃ labhate naraḥ /
svakarmanirataḥ siddhiṃ yathā vindati tacchṛṇu //
svakarmanirataḥ siddhiṃ yathā vindati tacchṛṇu //
Z niego istot jest aktywność, on rozpostarł tutaj wszystko,
kto go uczci własnym czynem, taki człowiek sukces znajdzie.
kto go uczci własnym czynem, taki człowiek sukces znajdzie.
yataḥ pravṛttirbhūtānāṃ yena sarvamidaṃ tatam /
svakarmaṇā tamabhyarcya siddhiṃ vindati mānavaḥ //
svakarmaṇā tamabhyarcya siddhiṃ vindati mānavaḥ //
Lepsze prawo swe bez zalet, niż spełniane dobrze cudze.
Czyn, co w zgodzie jest z naturą, ten kto pełni, zła nie zyska.
Czyn, co w zgodzie jest z naturą, ten kto pełni, zła nie zyska.
śreyānsvadharmo viguṇaḥ paradharmātsvanuṣṭhitāt /
svabhāvaniyataṃ karma kurvannāpnoti kilbiṣam //
svabhāvaniyataṃ karma kurvannāpnoti kilbiṣam //
Niech przyrodzonego czynu, choć wadliwy, nie porzuca.
Wsze działania są osnute błędem, tak jak ogień dymem.
Wsze działania są osnute błędem, tak jak ogień dymem.
sahajaṃ karma kaunteya sadoṣamapi na tyajet /
sarvārambhā hi doṣeṇa dhūmenāgnirivāvṛtāḥ //
sarvārambhā hi doṣeṇa dhūmenāgnirivāvṛtāḥ //
Kogo rozum nigdzie nie lgnie, okiełznany jest, bez pragnień,
ten osiąga wyrzeczeniem pełen sukces w bezdziałaniu.
ten osiąga wyrzeczeniem pełen sukces w bezdziałaniu.
asaktabuddhiḥ sarvatra jitātmā vigataspṛhaḥ /
naiṣkarmyasiddhiṃ paramāṃ saṃnyāsenādhigacchati //
naiṣkarmyasiddhiṃ paramāṃ saṃnyāsenādhigacchati //
Jak ten, kto osiągnął sukces, może sięgnąć też brahmana –
ostateczną pewność w wiedzy – o tym krótko ci opowiem.
ostateczną pewność w wiedzy – o tym krótko ci opowiem.
siddhiṃ prāpto yathā brahma tathāpnoti nibodha me /
samāsenaiva kaunteya niṣṭhā jñānasya yā parā //
samāsenaiva kaunteya niṣṭhā jñānasya yā parā //
Sprzężony z rozumem czystym, wytrwałością jaźń okiełznał,
przedmioty, jak dźwięk, porzucił, wolny od chęci, niechęci,
przedmioty, jak dźwięk, porzucił, wolny od chęci, niechęci,
buddhyā viśuddhayā yukto dhṛtyātmānaṃ niyamya ca /
śabdādīnviṣayāṃstyaktvā rāgadveṣau vyudasya ca //
śabdādīnviṣayāṃstyaktvā rāgadveṣau vyudasya ca //
mieszka w głuszy, je niewiele, słowo, ciało, myśl okiełznał,
spełnia jogę kontemplacji, stale trwa w beznamiętności,
spełnia jogę kontemplacji, stale trwa w beznamiętności,
viviktasevī laghvāśī yatavākkāyamānasaḥ /
dhyānayogaparo nityaṃ vairāgyaṃ samupāśritaḥ //
dhyānayogaparo nityaṃ vairāgyaṃ samupāśritaḥ //
„ja” poczucie, siłę, dumę, żądzę, gniew, mienie odrzucił,
wyciszony, bez własności jest gotowy być brahmanem.
wyciszony, bez własności jest gotowy być brahmanem.
ahaṃkāraṃ balaṃ darpaṃ kāmaṃ krodhaṃ parigraham /
vimucya nirmamaḥ śānto brahmabhūyāya kalpate //
vimucya nirmamaḥ śānto brahmabhūyāya kalpate //
Jest brahmanem, jest radosny, nie rozpacza i nie tęskni,
jeden względem wszystkich istot – ten mą miłość pierwszą zyska.
jeden względem wszystkich istot – ten mą miłość pierwszą zyska.
brahmabhūtaḥ prasannātmā na śocati na kāṅkṣati /
samaḥ sarveṣu bhūteṣu madbhaktiṃ labhate parām //
samaḥ sarveṣu bhūteṣu madbhaktiṃ labhate parām //
To przez miłość mnie poznaje, jaki jestem i jak wielki,
a gdy mnie prawdziwie pozna, zaraz potem wchodzi we mnie.
a gdy mnie prawdziwie pozna, zaraz potem wchodzi we mnie.
bhaktyā māmabhijānāti yāvānyaścāsmi tattvataḥ /
tato māṃ tattvato jñātvā viśate tadanantaram //
tato māṃ tattvato jñātvā viśate tadanantaram //
Na mnie wsparty, chociaż stale wykonuje wszystkie czyny,
z mojej łaski on osiąga wieczną, niezmienną siedzibę.
z mojej łaski on osiąga wieczną, niezmienną siedzibę.
sarvakarmāṇyapi sadā kurvāṇo madvyapāśrayaḥ /
matprasādādavāpnoti śāśvataṃ padamavyayam //
matprasādādavāpnoti śāśvataṃ padamavyayam //
Więc rozmysłem wszystkie czyny we mnie złóż i mnie się oddaj,
wsparty na jodze rozumu, stale myśl swą kieruj ku mnie.
wsparty na jodze rozumu, stale myśl swą kieruj ku mnie.
cetasā sarvakarmāṇi mayi saṃnyasya matparaḥ /
buddhiyogamupāśritya maccittaḥ satataṃ bhava //
buddhiyogamupāśritya maccittaḥ satataṃ bhava //
Myśląc o mnie, z mojej łaski wsze przeszkody wnet pokonasz.
Jeśli jednak z egotyzmu nie posłuchasz mnie, przepadniesz.
Jeśli jednak z egotyzmu nie posłuchasz mnie, przepadniesz.
maccittaḥ sarvadurgāṇi matprasādāttariṣyasi /
atha cettvamahaṃkārānna śroṣyasi vinaṅkṣyasi //
atha cettvamahaṃkārānna śroṣyasi vinaṅkṣyasi //
Gdy na egotyzmie wsparty, myślisz: „walki nie podejmę!”,
fałszywie postanowiłeś, gdyż natura cię zaprzęgnie.
fałszywie postanowiłeś, gdyż natura cię zaprzęgnie.
yadahaṃkāramāśritya na yotsya iti manyase /
mithyaiṣa vyavasāyaste prakṛtistvāṃ niyokṣyati //
mithyaiṣa vyavasāyaste prakṛtistvāṃ niyokṣyati //
Własnym czynem swym splątany, synu Kunti, tym z natury,
co, w głupocie, chcesz odrzucić, wszystko to bezwolnie spełnisz.
co, w głupocie, chcesz odrzucić, wszystko to bezwolnie spełnisz.
svabhāvajena kaunteya nibaddhaḥ svena karmaṇā /
kartuṃ necchasi yanmohātkariṣyasyavaśo 'pi tat //
kartuṃ necchasi yanmohātkariṣyasyavaśo 'pi tat //
W polu serca wszystkich stworzeń włodarz mieszka, o Ardźuno,
złudą zmusza tych do ruchu, którzy machin dosiadają.
złudą zmusza tych do ruchu, którzy machin dosiadają.
īśvaraḥ sarvabhūtānāṃ hṛddeśe 'rjuna tiṣṭhati /
bhrāmayansarvabhūtāni yantrārūḍhāni māyayā //
bhrāmayansarvabhūtāni yantrārūḍhāni māyayā //
Przyjmij jego więc schronienie całym sercem swym, Bharato.
Z jego łaski spokój wieczny, miejsce najwyższe osiągniesz.
Z jego łaski spokój wieczny, miejsce najwyższe osiągniesz.
tameva śaraṇaṃ gaccha sarvabhāvena bhārata /
tatprasādātparāṃ śāntiṃ sthānaṃ prāpsyasi śāśvatam //
tatprasādātparāṃ śāntiṃ sthānaṃ prāpsyasi śāśvatam //
Otom wiedzę ci objaśnił, od sekretów sekret większy,
gdy dogłębnie ją rozważysz, jak uważasz, tak też uczyń.
gdy dogłębnie ją rozważysz, jak uważasz, tak też uczyń.
iti te jñānamākhyātaṃ guhyādguhyataraṃ mayā /
vimṛśyaitadaśeṣeṇa yathecchasi tathā kuru //
vimṛśyaitadaśeṣeṇa yathecchasi tathā kuru //
Znów posłuchaj mego słowa, co sekretem jest największym.
Powiem, dla twojego dobra, gdyż mi jesteś wielce drogi.
Powiem, dla twojego dobra, gdyż mi jesteś wielce drogi.
sarvaguhyatamaṃ bhūyaḥ śṛṇu me paramaṃ vacaḥ /
iṣṭo 'si me dṛḍhamiti tato vakṣyāmi te hitam //
iṣṭo 'si me dṛḍhamiti tato vakṣyāmi te hitam //
Mym czcicielem bądź, myśl o mnie, wielbij mnie, mnie pokłon składaj.
Do mnie przyjdziesz, obiecuję, boś jest moim ukochanym.
Do mnie przyjdziesz, obiecuję, boś jest moim ukochanym.
manmanā bhava madbhakto madyājī māṃ namaskuru /
māmevaiṣyasi satyaṃ te pratijāne priyo 'si me //
māmevaiṣyasi satyaṃ te pratijāne priyo 'si me //
Porzuciwszy wszelkie prawa, do mnie przyjdź, opoki pierwszej,
z wszelkich grzechów cię wyzwolę, więc już więcej nie rozpaczaj!
z wszelkich grzechów cię wyzwolę, więc już więcej nie rozpaczaj!
sarvadharmānparityajya māmekaṃ śaraṇaṃ vraja /
ahaṃ tvā sarvapāpebhyo mokṣayiṣyāmi mā śucaḥ //
ahaṃ tvā sarvapāpebhyo mokṣayiṣyāmi mā śucaḥ //
Słów tych nigdy nie mów temu, kto ascetą jeszcze nie jest,
mym czcicielem, nie chce słuchać, temu, kto zazdrosny o mnie.
mym czcicielem, nie chce słuchać, temu, kto zazdrosny o mnie.
idaṃ te nātapaskāya nābhaktāya kadācana /
na cāśuśrūṣave vācyaṃ na ca māṃ yo 'bhyasūyati //
na cāśuśrūṣave vācyaṃ na ca māṃ yo 'bhyasūyati //
Lecz kto ów najwyższy sekret mym czcicielom przekazuje,
wielką miłość mi okaże, do mnie przyjdzie bez wątpienia.
wielką miłość mi okaże, do mnie przyjdzie bez wątpienia.
ya idaṃ paramaṃ guhyaṃ madbhakteṣvabhidhāsyati /
bhaktiṃ mayi parāṃ kṛtvā māmevaiṣyatyasaṃśayaḥ //
bhaktiṃ mayi parāṃ kṛtvā māmevaiṣyatyasaṃśayaḥ //
Nie ma wśród ludzi drugiego, kto mi większą radość sprawia,
i nikt inny na tej ziemi nie jest milszy mi od niego.
i nikt inny na tej ziemi nie jest milszy mi od niego.
na ca tasmānmanuṣyeṣu kaścinme priyakṛttamaḥ /
bhavitā na ca me tasmādanyaḥ priyataro bhuvi //
bhavitā na ca me tasmādanyaḥ priyataro bhuvi //
A kto naszą tę rozmowę pełną prawa będzie ważyć,
uczci mnie ofiarą z wiedzy – oto moje przekonanie.
uczci mnie ofiarą z wiedzy – oto moje przekonanie.
adhyeṣyate ca ya imaṃ dharmyaṃ saṃvādamāvayoḥ /
jñānayajñena tenāhamiṣṭaḥ syāmiti me matiḥ //
jñānayajñena tenāhamiṣṭaḥ syāmiti me matiḥ //
Człek wierzący, niezazdrosny, choćby tylko jej wysłuchał,
wyzwolony wnet osiągnie dobroczyńców światy święte.
wyzwolony wnet osiągnie dobroczyńców światy święte.
śraddhāvānanasūyaśca śṛṇuyādapi yo naraḥ /
so 'pi muktaḥ śubhāṃllokānprāpnuyātpuṇyakarmaṇām //
so 'pi muktaḥ śubhāṃllokānprāpnuyātpuṇyakarmaṇām //
Synu Prythy, czy w skupieniu wysłuchałeś tej nauki?
Czy z niewiedzy zaślepienie twoje znikło, o Zdobywco?
Czy z niewiedzy zaślepienie twoje znikło, o Zdobywco?
kaccidetacchrutaṃ pārtha tvayaikāgreṇa cetasā /
kaccidajñānasaṃmohaḥ pranaṣṭaste dhanaṃjaya //
kaccidajñānasaṃmohaḥ pranaṣṭaste dhanaṃjaya //
Ardźuna rzekł:
Zaślepienie moje znikło, z łaski twej zyskałem pamięć.
Stoję wolny od zwątpienia, by wypełnić twoje słowa.
Zaślepienie moje znikło, z łaski twej zyskałem pamięć.
Stoję wolny od zwątpienia, by wypełnić twoje słowa.
arjuna uvāca /
naṣṭo mohaḥ smṛtirlabdhā tvatprasādānmayācyuta /
sthito 'smi gatasaṃdehaḥ kariṣye vacanaṃ tava //
naṣṭo mohaḥ smṛtirlabdhā tvatprasādānmayācyuta /
sthito 'smi gatasaṃdehaḥ kariṣye vacanaṃ tava //
Sandźaja rzekł:
Wysłuchałem tej rozmowy między synem Wasudewy
i potomkiem wzniosłym Prythy – cudownej, jeżącej włoski.
Wysłuchałem tej rozmowy między synem Wasudewy
i potomkiem wzniosłym Prythy – cudownej, jeżącej włoski.
saṃjaya uvāca /
ityahaṃ vāsudevasya pārthasya ca mahātmanaḥ /
saṃvādamimamaśrauṣamadbhutaṃ romaharṣaṇam //
ityahaṃ vāsudevasya pārthasya ca mahātmanaḥ /
saṃvādamimamaśrauṣamadbhutaṃ romaharṣaṇam //
Z łaski Wjasy usłyszałem o sekretnej, przedniej, jodze
od włodarza jogi Kryszny, który sam o niej rozprawiał.
od włodarza jogi Kryszny, który sam o niej rozprawiał.
vyāsaprasādācchrutavānetadguhyamahaṃ param /
yogaṃ yogeśvarātkṛṣṇātsākṣātkathayataḥ svayam //
yogaṃ yogeśvarātkṛṣṇātsākṣātkathayataḥ svayam //
Wciąż wspominam i wspominam tę rozmowę cudną, królu,
Pięknowłosego z Ardźuną i na nowo się zachwycam.
Pięknowłosego z Ardźuną i na nowo się zachwycam.
rājansaṃsmṛtya saṃsmṛtya saṃvādamimamadbhutam /
keśavārjunayoḥ puṇyaṃ hṛṣyāmi ca muhurmuhuḥ //
keśavārjunayoḥ puṇyaṃ hṛṣyāmi ca muhurmuhuḥ //
Gdy wspominam i wspominam Hariego przecudną postać,
wielkie, królu, me zdziwienie, wciąż zachwycam się od nowa.
wielkie, królu, me zdziwienie, wciąż zachwycam się od nowa.
tacca saṃsmṛtya saṃsmṛtya rūpamatyadbhutaṃ hareḥ /
vismayo me mahānrājan hṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ //
vismayo me mahānrājan hṛṣyāmi ca punaḥ punaḥ //
Gdzie jest Kryszna, włodarz jogi, gdzie syn Prythy, łukodzierżca,
tam zwycięstwo, moc, majestat, stałe normy – tak uważam.
tam zwycięstwo, moc, majestat, stałe normy – tak uważam.
yatra yogeśvaraḥ kṛṣṇo yatra pārtho dhanurdharaḥ /
tatra śrīrvijayo bhūtirdhruvā nītirmatirmama //
tatra śrīrvijayo bhūtirdhruvā nītirmatirmama //