Chwalebny Pan rzekł:
Dalej wiedzę ci obwieszczę, tę najlepszą pośród wiedzy,
mędrcy, którzy ją poznali stąd wkroczyli w doskonałość.
Dalej wiedzę ci obwieszczę, tę najlepszą pośród wiedzy,
mędrcy, którzy ją poznali stąd wkroczyli w doskonałość.
śrībhagavānuvāca /
paraṃ bhūyaḥ pravakṣyāmi jñānānāṃ jñānamuttamam /
yajjñātvā munayaḥ sarve parāṃ siddhimito gatāḥ //
paraṃ bhūyaḥ pravakṣyāmi jñānānāṃ jñānamuttamam /
yajjñātvā munayaḥ sarve parāṃ siddhimito gatāḥ //
Na tej wiedzy się oparłszy, stali się mi podobnymi.
Przy stwarzaniu się nie rodzą, nie dygocą przy zniszczeniu.
Przy stwarzaniu się nie rodzą, nie dygocą przy zniszczeniu.
idaṃ jñānamupāśritya mama sādharmyamāgatāḥ /
sarge 'pi nopajāyante pralaye na vyathanti ca //
sarge 'pi nopajāyante pralaye na vyathanti ca //
Moim łonem wielki brahman, w nim zarodek ja umieszczam,
z niego to, dziecię Bharatów, wszystkie istoty powstają.
z niego to, dziecię Bharatów, wszystkie istoty powstają.
mama yonirmahadbrahma tasmingarbhaṃ dadhāmyaham /
saṃbhavaḥ sarvabhūtānāṃ tato bhavati bhārata //
saṃbhavaḥ sarvabhūtānāṃ tato bhavati bhārata //
Synu Kunti, tych postaci, które rodzą się z łon wszelkich,
jednym łonem - wielki brahman, ojcem ja - dawcą nasienia.
jednym łonem - wielki brahman, ojcem ja - dawcą nasienia.
sarvayoniṣu kaunteya mūrtayaḥ sambhavanti yāḥ /
tāsāṃ brahma mahadyonir ahaṃ bījapradaḥ pitā //
tāsāṃ brahma mahadyonir ahaṃ bījapradaḥ pitā //
Mrok, aktywność oraz istność – cechy powstałe z Natury
wiążą w ciele, długoręki, niezmiennego wcielonego.
wiążą w ciele, długoręki, niezmiennego wcielonego.
sattvaṃ rajastama iti guṇāḥ prakṛtisaṃbhavāḥ /
nibadhnanti mahābāho dehe dehinamavyayam //
nibadhnanti mahābāho dehe dehinamavyayam //
Wśród nich istność daje zdrowie i rozświetla, gdyż bez skazy.
Wiąże zaś poczuciem szczęścia oraz wiedzy, o bezgrzeszny.
Wiąże zaś poczuciem szczęścia oraz wiedzy, o bezgrzeszny.
tatra sattvaṃ nirmalatvātprakāśakamanāmayam /
sukhasaṅgena badhnāti jñānasaṅgena cānagha //
sukhasaṅgena badhnāti jñānasaṅgena cānagha //
Wiedz, aktywność to namiętność wstała z lgnięcia i tęsknoty.
Wiąże ona, synu Kunti, wcielonego związkiem z czynem.
Wiąże ona, synu Kunti, wcielonego związkiem z czynem.
rajo rāgātmakaṃ viddhi tṛṣṇāsaṅgasamudbhavam /
tannibadhnāti kaunteya karmasaṅgena dehinam //
tannibadhnāti kaunteya karmasaṅgena dehinam //
Mrok zaś rodzi się z niewiedzy, mami on wcielonych wszystkich.
Pęta niedbalstwem, lenistwem, ospałością, o Bharato.
Pęta niedbalstwem, lenistwem, ospałością, o Bharato.
tamastvajñānajaṃ viddhi mohanaṃ sarvadehinām /
pramādālasyanidrābhistannibadhnāti bhārata //
pramādālasyanidrābhistannibadhnāti bhārata //
Istność k szczęściu skłania człeka, a aktywność ku czynowi,
mrok zaś zakrywając wiedzę, sprawia lgnięcie ku niedbalstwu.
mrok zaś zakrywając wiedzę, sprawia lgnięcie ku niedbalstwu.
sattvaṃ sukhe sañjayati rajaḥ karmaṇi bhārata /
jñānamāvṛtya tu tamaḥ pramāde sañjayatyuta //
jñānamāvṛtya tu tamaḥ pramāde sañjayatyuta //
Istność jawi się, górując nad mrokiem i aktywnością,
zaś aktywność się pojawia, kiedy stłumi mrok i istność.
Wstaje mrok, gdy zdominuje istność wespół z aktywnością.
zaś aktywność się pojawia, kiedy stłumi mrok i istność.
Wstaje mrok, gdy zdominuje istność wespół z aktywnością.
rajastamaścābhibhūya sattvaṃ bhavati bhārata /
rajaḥ sattvaṃ tamaścaiva tamaḥ sattvaṃ rajastathā //
rajaḥ sattvaṃ tamaścaiva tamaḥ sattvaṃ rajastathā //
Gdy we wszystkich bramach ciała uzewnętrznia się świetlistość
oraz wiedza w nich powstaje, niechaj wie, że wzrasta istność.
oraz wiedza w nich powstaje, niechaj wie, że wzrasta istność.
sarvadvāreṣu dehe 'sminprakāśa upajāyate /
jñānaṃ yadā tadā vidyādvivṛddhaṃ sattvamityuta //
jñānaṃ yadā tadā vidyādvivṛddhaṃ sattvamityuta //
Gdy aktywność w siłę rośnie wraz powstają: brak spokoju,
chciwość, działanie, tęsknota i do czynów skłonność, byku.
chciwość, działanie, tęsknota i do czynów skłonność, byku.
lobhaḥ pravṛttirārambhaḥ karmaṇāmaśamaḥ spṛhā /
rajasyetāni jāyante vivṛddhe bharatarṣabha //
rajasyetāni jāyante vivṛddhe bharatarṣabha //
Gdy znów mrok urasta w siłę, to się rodzą: brak działania,
nieprzejrzystość, omroczenie i niedbalstwo, dziecię Kurów.
nieprzejrzystość, omroczenie i niedbalstwo, dziecię Kurów.
aprakāśo 'pravṛttiśca pramādo moha eva ca /
tamasyetāni jāyante vivṛddhe kurunandana //
tamasyetāni jāyante vivṛddhe kurunandana //
Gdy nosiciel ciała zemrze, kiedy istność rozwinięta,
wówczas nieskalane światy przednich znawców on osiąga.
wówczas nieskalane światy przednich znawców on osiąga.
yadā sattve pravṛddhe tu pralayaṃ yāti dehabhṛt /
tadottamavidāṃ lokānamalānpratipadyate //
tadottamavidāṃ lokānamalānpratipadyate //
A gdy zemrze w aktywności, wśród lubiących czyn się rodzi.
W mroku zmarły, się narodzi z łona istot bezrozumnych.
W mroku zmarły, się narodzi z łona istot bezrozumnych.
rajasi pralayaṃ gatvā karmasaṅgiṣu jāyate /
tathā pralīnastamasi mūḍhayoniṣu jāyate //
tathā pralīnastamasi mūḍhayoniṣu jāyate //
Dobrze spełnionego czynu owoc istny, nieskalany,
mroku owocem – niewiedza, aktywności zaś – cierpienie.
mroku owocem – niewiedza, aktywności zaś – cierpienie.
karmaṇaḥ sukṛtasyāhuḥ sāttvikaṃ nirmalaṃ phalam /
rajasastu phalaṃ duḥkhamajñānaṃ tamasaḥ phalam //
rajasastu phalaṃ duḥkhamajñānaṃ tamasaḥ phalam //
Z istności powstaje wiedza, z aktywności zaś jest chciwość,
a niedbalstwo, omroczenie i niewiedza wstają z mroku.
a niedbalstwo, omroczenie i niewiedza wstają z mroku.
sattvātsaṃjāyate jñānaṃ rajaso lobha eva ca /
pramādamohau tamaso bhavato 'jñānameva ca //
pramādamohau tamaso bhavato 'jñānameva ca //
Ci w istności w górę idą, aktywni zostają w środku,
ci, co są pod wpływem mroku, z cech najgorszej, na dół schodzą.
ci, co są pod wpływem mroku, z cech najgorszej, na dół schodzą.
ūrdhvaṃ gacchanti sattvasthā madhye tiṣṭhanti rājasāḥ /
jaghanyaguṇavṛttasthā adho gacchanti tāmasāḥ //
jaghanyaguṇavṛttasthā adho gacchanti tāmasāḥ //
Kiedy widz od cech innego sprawcy tutaj nie dostrzega,
ale poznał od cech wyższe, wówczas sięga mego stanu.
ale poznał od cech wyższe, wówczas sięga mego stanu.
nānyaṃ guṇebhyaḥ kartāraṃ yadā draṣṭānupaśyati /
guṇebhyaśca paraṃ vetti madbhāvaṃ so 'dhigacchati //
guṇebhyaśca paraṃ vetti madbhāvaṃ so 'dhigacchati //
Gdy wcielony trzy przekroczy cechy, z których wzrosło ciało,
to od cierpień się wyzwala – narodzin, starości, śmierci
i osiąga nieśmiertelność.
to od cierpień się wyzwala – narodzin, starości, śmierci
i osiąga nieśmiertelność.
guṇānetānatītya trīndehī dehasamudbhavān /
janmamṛtyujarāduḥkhairvimukto 'mṛtamaśnute //
janmamṛtyujarāduḥkhairvimukto 'mṛtamaśnute //
Ardźuna rzekł:
Czym się ten odznacza, Panie, kto trzy cechy już przekroczył?
Jakie jego zachowanie? Jak przekracza on trzy cechy?
Czym się ten odznacza, Panie, kto trzy cechy już przekroczył?
Jakie jego zachowanie? Jak przekracza on trzy cechy?
arjuna uvāca /
kairliṅgaistrīnguṇānetānatīto bhavati prabho /
kimācāraḥ kathaṃ caitāṃstrīnguṇānativartate //
kairliṅgaistrīnguṇānetānatīto bhavati prabho /
kimācāraḥ kathaṃ caitāṃstrīnguṇānativartate //
Chwalebny Pan rzekł:
Oświecenia, omroczenia i działania nie odrzuca,
gdy przychodzą, synu Pandu, i nie pragnie, gdy odchodzą.
Oświecenia, omroczenia i działania nie odrzuca,
gdy przychodzą, synu Pandu, i nie pragnie, gdy odchodzą.
śrībhagavānuvāca /
prakāśaṃ ca pravṛttiṃ ca mohameva ca pāṇḍava /
na dveṣṭi sampravṛttāni na nivṛttāni kāṅkṣati //
prakāśaṃ ca pravṛttiṃ ca mohameva ca pāṇḍava /
na dveṣṭi sampravṛttāni na nivṛttāni kāṅkṣati //
Cechy go nie poruszają, trwa on jakby obojętny.
„Tylko cechy to działają” – utrzymuje on i nie drży.
„Tylko cechy to działają” – utrzymuje on i nie drży.
udāsīnavadāsīno guṇairyo na vicālyate /
guṇā vartanta ityeva yo 'vatiṣṭhati neṅgate //
guṇā vartanta ityeva yo 'vatiṣṭhati neṅgate //
Ból i radość ma za jedno, glinę, kamień, czy też złoto,
jeden w miłym i niemiłym, w naganie, pochwale równy,
mądry, osadzony w sobie.
jeden w miłym i niemiłym, w naganie, pochwale równy,
mądry, osadzony w sobie.
samaduḥkhasukhaḥ svasthaḥ samaloṣṭāśmakāñcanaḥ /
tulyapriyāpriyo dhīrastulyanindātmasaṃstutiḥ //
tulyapriyāpriyo dhīrastulyanindātmasaṃstutiḥ //
W czci i wzgardzie jest jednaki, dla przyjaciół, wrogów równy,
wyrzekł wszelkich się poczynań – jego zwą pozacechowym.
wyrzekł wszelkich się poczynań – jego zwą pozacechowym.
mānāvamānayostulyastulyo mitrāripakṣayoḥ /
sarvārambhaparityāgī guṇātītaḥ sa ucyate //
sarvārambhaparityāgī guṇātītaḥ sa ucyate //
Kto mi służy niezachwianie w miłosnej, niezwodnej jodze,
ten już poza cechy wyszedł, gotów jest stać się brahmanem.
ten już poza cechy wyszedł, gotów jest stać się brahmanem.
māṃ ca yo 'vyabhicāreṇa bhaktiyogena sevate /
sa guṇānsamatītyaitānbrahmabhūyāya kalpate //
sa guṇānsamatītyaitānbrahmabhūyāya kalpate //
Jam podstawą jest brahmana – nieśmiertelnego, bez zmiany,
który jest odwiecznym prawem oraz szczęściem jest wyłącznym.
który jest odwiecznym prawem oraz szczęściem jest wyłącznym.
brahmaṇo hi pratiṣṭhāhamamṛtasyāvyayasya ca /
śāśvatasya ca dharmasya sukhasyaikāntikasya ca //
śāśvatasya ca dharmasya sukhasyaikāntikasya ca //