Dhrytarasztra rzekł:
Jakże mogli zabić Dronę Pandawowie z Sryńdźajami,
toć wśród wszystkich znawców broni był on przecie niezrównany?
Jakże mogli zabić Dronę Pandawowie z Sryńdźajami,
toć wśród wszystkich znawców broni był on przecie niezrównany?
dhṛtarāṣṭra uvāca /
kiṃ kurvāṇaṃ raṇe droṇaṃ jaghnuḥ pāṇḍavasṛñjayāḥ /
tathā nipuṇam astreṣu sarvaśastrabhṛtām api //
kiṃ kurvāṇaṃ raṇe droṇaṃ jaghnuḥ pāṇḍavasṛñjayāḥ /
tathā nipuṇam astreṣu sarvaśastrabhṛtām api //
Czyż łuk jego pękł przy strzale albo rydwan legł zniszczony?
Czyżby stał się nieuważny i dlatego poległ Drona?
Czyżby stał się nieuważny i dlatego poległ Drona?
rathabhaṅgo babhūvāsya dhanur vāśīryatāsyataḥ /
pramatto vābhavad droṇastato mṛtyum upeyivān //
pramatto vābhavad droṇastato mṛtyum upeyivān //
Jak mógł zabić wnuk Pryszaty tego, co potoki ciskał
bełtów o pierzysku złotym, a wróg nawet go nie tykał,
bełtów o pierzysku złotym, a wróg nawet go nie tykał,
kathaṃ nu pārṣatastāta śatrubhir duṣpradharṣaṇam /
kirantam iṣusaṃghātān rukmapuṅkhān anekaśaḥ //
kirantam iṣusaṃghātān rukmapuṅkhān anekaśaḥ //
wojownika wszechstronnego, znawcę sztuki militarnej,
co miał wielce chyże dłonie, pierwszym był z dwakroć zrodzonych,
i daleko ciskał strzały, był cierpliwy i spełniony,
co miał wielce chyże dłonie, pierwszym był z dwakroć zrodzonych,
i daleko ciskał strzały, był cierpliwy i spełniony,
kṣiprahastaṃ dvijaśreṣṭhaṃ kṛtinaṃ citrayodhinam /
dūreṣupātinaṃ dāntam astrayuddhe ca pāragam //
dūreṣupātinaṃ dāntam astrayuddhe ca pāragam //
przez fortunę był wybrany niezmorzony ów rydwannik,
i dokonał srogich czynów, zawsze gotów stanąć w szranki.
i dokonał srogich czynów, zawsze gotów stanąć w szranki.
pāñcālaputro nyavadhīd diṣṭyā sa varam acyutam /
kurvāṇaṃ dāruṇaṃ karma raṇe yattaṃ mahāratham //
kurvāṇaṃ dāruṇaṃ karma raṇe yattaṃ mahāratham //
To, że wzniosły wnuk Pryszaty zabił walecznego Dronę,
świadczy, iż od bohaterstwa los silniejszy jest – tak twierdzę.
świadczy, iż od bohaterstwa los silniejszy jest – tak twierdzę.
vyaktaṃ diṣṭaṃ hi balavat pauruṣād iti me matiḥ /
yad droṇo nihataḥ śūraḥ pārṣatena mahātmanā //
yad droṇo nihataḥ śūraḥ pārṣatena mahātmanā //
W mężu tym spoczywał oręż, co czworaką ma naturę,
w strzałach, w broni był on mistrzem, a ty mówisz mi, że zginął.
w strzałach, w broni był on mistrzem, a ty mówisz mi, że zginął.
astraṃ caturvidhaṃ vīre yasminn āsīt pratiṣṭhitam /
tam iṣvastravarācāryaṃ droṇaṃ śaṃsasi me hatam //
tam iṣvastravarācāryaṃ droṇaṃ śaṃsasi me hatam //
Kiedy teraz usłyszałem o Złotorydwana śmierci,
co tygrysią nosił skórę i był w złoto przyodziany,
już rozpaczy nie odpędzę.
co tygrysią nosił skórę i był w złoto przyodziany,
już rozpaczy nie odpędzę.
śrutvā hataṃ rukmarathaṃ vaiyāghraparivāraṇam /
jātarūpapariṣkāraṃ nādya śokam apānude //
jātarūpapariṣkāraṃ nādya śokam apānude //
Nikt nie umrze, o Sańdźajo, z największej choćby udręki,
skoro ja o śmierci Drony słysząc – żyję, nie umarłem.
skoro ja o śmierci Drony słysząc – żyję, nie umarłem.
na nūnaṃ paraduḥkhena kaścinmriyati saṃjaya /
yatra droṇam ahaṃ śrutvā hataṃ jīvāmi na mriye //
yatra droṇam ahaṃ śrutvā hataṃ jīvāmi na mriye //
Jak z kamienia aż po wnętrze twarde musi być me serce,
gdy nie pękło na kawałki na wieść o upadku Drony.
gdy nie pękło na kawałki na wieść o upadku Drony.
aśmasāramayaṃ nūnaṃ hṛdayaṃ sudṛḍhaṃ mama /
yacchrutvā nihataṃ droṇaṃ śatadhā na vidīryate //
yacchrutvā nihataṃ droṇaṃ śatadhā na vidīryate //
Jak przez śmierć mógł być zabrany hołubiony przez braminów,
królewiczów, którzy pragną cnót w łucznictwie, rytach, Wedzie?
królewiczów, którzy pragną cnót w łucznictwie, rytach, Wedzie?
brāhme vede tatheṣvastre yam upāsan guṇārthinaḥ /
brāhmaṇā rājaputrāśca sa kathaṃ mṛtyunā hataḥ //
brāhmaṇā rājaputrāśca sa kathaṃ mṛtyunā hataḥ //
Znieść nie mogę śmierci Drony jak zgaśnięcia Twórcy Blasku,
osuszenia oceanu lub upadku góry Meru.
osuszenia oceanu lub upadku góry Meru.
śoṣaṇaṃ sāgarasyeva meror iva visarpaṇam /
patanaṃ bhāskarasyeva na mṛṣye droṇapātanam //
patanaṃ bhāskarasyeva na mṛṣye droṇapātanam //
Arogantów powstrzymywał, a pobożnych wiecznie chronił.
Dla korzyści nieszczęśnika życie oddał wrogów gromca.
Dla korzyści nieszczęśnika życie oddał wrogów gromca.
dṛptānāṃ pratiṣeddhāsīd dhārmikānāṃ ca rakṣitā /
yo 'tyākṣīt kṛpaṇasyārthe prāṇān api paraṃtapaḥ //
yo 'tyākṣīt kṛpaṇasyārthe prāṇān api paraṃtapaḥ //
W jego męstwie spoczywała tępych synów mych nadzieja.
Uśanas i Bryhaspati byli równi mu w mądrości…
Jakże mógł on stracić życie?
Uśanas i Bryhaspati byli równi mu w mądrości…
Jakże mógł on stracić życie?
mandānāṃ mama putrāṇāṃ jayāśā yasya vikrame /
bṛhaspatyuśanastulyo buddhyā sa nihataḥ katham //
bṛhaspatyuśanastulyo buddhyā sa nihataḥ katham //
Kasztanowe jego konie, potężne, w Sindhu chowane,
w złotych wieńcach, jak wiatr prędkie, zaprzężone do rydwanu
w bitwie z głosem się ścigały,
w złotych wieńcach, jak wiatr prędkie, zaprzężone do rydwanu
w bitwie z głosem się ścigały,
te ca śoṇā bṛhanto 'śvāḥ saindhavā hemamālinaḥ /
rathe vātajavā yuktāḥ sarvaśabdātigā raṇe //
rathe vātajavā yuktāḥ sarvaśabdātigā raṇe //
głośno rżące, oswojone, w Sindhu krainie chowane,
silne, łatwe w prowadzeniu i wytrwałe pośród boju,
wszak nie mogły być spłoszone?
silne, łatwe w prowadzeniu i wytrwałe pośród boju,
wszak nie mogły być spłoszone?
balino ghoṣiṇo dāntāḥ saindhavāḥ sādhuvāhinaḥ /
dṛḍhāḥ saṃgrāmamadhyeṣu kaccid āsanna vihvalāḥ //
dṛḍhāḥ saṃgrāmamadhyeṣu kaccid āsanna vihvalāḥ //
Toć znosiły tętent werbli, ryki słoni i konch dęcie,
i brzęk cięciw, i strzał deszcze, i bojowy szczęk oręża.
i brzęk cięciw, i strzał deszcze, i bojowy szczęk oręża.
kariṇāṃ bṛṃhatāṃ yuddhe śaṅkhadundubhinisvanam /
jyākṣepaśaravarṣāṇāṃ śastrāṇāṃ ca sahiṣṇavaḥ //
jyākṣepaśaravarṣāṇāṃ śastrāṇāṃ ca sahiṣṇavaḥ //
Pragnąc przeciwników zmorzyć, ból, zmęczenie pokonały,
rącze, zdeterminowane konie wozu Bharadwadźi.
rącze, zdeterminowane konie wozu Bharadwadźi.
āśaṃsantaḥ parāñ jetuṃ jitaśvāsā jitavyathāḥ /
hayāḥ prajavitāḥ śīghrā bhāradvājarathodvahāḥ //
hayāḥ prajavitāḥ śīghrā bhāradvājarathodvahāḥ //
W złoty rydwan zaprzężone, mężny woj nimi kierował,
jakże mogły nie pokonać armii synów Pandu, miły?
jakże mogły nie pokonać armii synów Pandu, miły?
te sma rukmarathe yuktā naravīrasamāhitāḥ /
kathaṃ nābhyataraṃstāta pāṇḍavānām anīkinīm //
kathaṃ nābhyataraṃstāta pāṇḍavānām anīkinīm //
Stojąc na najlepszym z wozów, przystrojonym w czyste złoto,
cóż uczynił Bharadwadźa, bohater ryczący w boju?
cóż uczynił Bharadwadźa, bohater ryczący w boju?
jātarūpapariṣkāram āsthāya ratham uttamam /
bhāradvājaḥ kim akarocchūraḥ saṃkrandano yudhi //
bhāradvājaḥ kim akarocchūraḥ saṃkrandano yudhi //
Wszyscy łucznicy na świecie w jego wiedzy ufność kładli.
Cóż uczynił w boju Drona, silny, wierny obietnicom?
Cóż uczynił w boju Drona, silny, wierny obietnicom?
vidyāṃ yasyopajīvanti sarvalokadhanurbhṛtaḥ /
sa satyasaṃdho balavān droṇaḥ kim akarod yudhi //
sa satyasaṃdho balavān droṇaḥ kim akarod yudhi //
Mentorowi wszech łuczników, świetnemu jak Śakra w niebie,
podczas walki straszliwemu, którzy spośród rydwanników
w walce się przeciwstawili?
podczas walki straszliwemu, którzy spośród rydwanników
w walce się przeciwstawili?
divi śakram iva śreṣṭhaṃ mahāmātraṃ dhanurbhṛtām /
ke nu taṃ raudrakarmāṇaṃ yuddhe pratyudyayū rathāḥ //
ke nu taṃ raudrakarmāṇaṃ yuddhe pratyudyayū rathāḥ //
Czy synowie Pandu pierzchli, gdy zoczyli Złotorydwan,
jak uwalnia boski oręż i niezłomny gubi armię?
jak uwalnia boski oręż i niezłomny gubi armię?
nanu rukmarathaṃ dṛṣṭvā pradravanti sma pāṇḍavāḥ /
divyam astraṃ vikurvāṇaṃ senāṃ kṣiṇvantam avyayam //
divyam astraṃ vikurvāṇaṃ senāṃ kṣiṇvantam avyayam //
Czy Król Prawa z całą armią oraz ze swoimi braćmi
i Pańćalją na wojsk czele Dronę obległ z każdej strony?
i Pańćalją na wojsk czele Dronę obległ z każdej strony?
utāho sarvasainyena dharmarājaḥ sahānujaḥ /
pāñcālyapragraho droṇaṃ sarvataḥ samavārayat //
pāñcālyapragraho droṇaṃ sarvataḥ samavārayat //
Pewnie Prythy syn przesłonił prosto lecącymi strzały
wszystkich innych rydwanników, zatem grzeszny wnuk Pryszaty
mógł zaatakować Dronę.
wszystkich innych rydwanników, zatem grzeszny wnuk Pryszaty
mógł zaatakować Dronę.
nūnam āvārayat pārtho rathino 'nyān ajihmagaiḥ /
tato droṇaṃ samārohat pārṣataḥ pāpakarmakṛt //
tato droṇaṃ samārohat pārṣataḥ pāpakarmakṛt //
I nikogo tu nie widzę, kto by zdołał go uśmiercić,
poza dzikim oraz śmiałym Dhrysztadjumną, gdy go chronił
ten, którego zdobi diadem.
poza dzikim oraz śmiałym Dhrysztadjumną, gdy go chronił
ten, którego zdobi diadem.
na hyanyaṃ paripaśyāmi vadhe kaṃcana śuṣmiṇaḥ /
dhṛṣṭadyumnād ṛte raudrāt pālyamānāt kirīṭinā //
dhṛṣṭadyumnād ṛte raudrāt pālyamānāt kirīṭinā //
Bękart ów z rodu Pańćaljów w otoczeniu bohaterów
Kekajów, Karuszów, Cedich, Matsjów oraz innych książąt,
Kekajów, Karuszów, Cedich, Matsjów oraz innych książąt,
tair vṛtaḥ sarvataḥ śūraiḥ pāñcālyāpasadastataḥ /
kekayaiścedikārūṣair matsyair anyaiśca bhūmipaiḥ //
kekayaiścedikārūṣair matsyair anyaiśca bhūmipaiḥ //
skonsternowanego mistrza, jak węża , co wszedł w mrowisko,
skupionego w trudnym dziele, zamordował – tak uważam.
skupionego w trudnym dziele, zamordował – tak uważam.
vyākulīkṛtam ācāryaṃ pipīlair uragaṃ yathā /
karmaṇyasukare saktaṃ jaghāneti matir mama //
karmaṇyasukare saktaṃ jaghāneti matir mama //
Cztery Wedy przestudiował, opowieści jako piątą,
był podporą dla braminów, niczym morze dla strumieni…
Jak ów doświadczony bramin doznać śmierci mógł od miecza?
był podporą dla braminów, niczym morze dla strumieni…
Jak ów doświadczony bramin doznać śmierci mógł od miecza?
yo 'dhītya caturo vedān sarvān ākhyānapañcamān /
brāhmaṇānāṃ pratiṣṭhāsīt srotasām iva sāgaraḥ /
sa kathaṃ brāhmaṇo vṛddhaḥ śastreṇa vadham āptavān //
brāhmaṇānāṃ pratiṣṭhāsīt srotasām iva sāgaraḥ /
sa kathaṃ brāhmaṇo vṛddhaḥ śastreṇa vadham āptavān //
Choć syn Kunti nie zasłużył, ów porywczy, lecz cierpliwy,
wielem cierpień mu przysporzył – oto owoc tego czynu!
wielem cierpień mu przysporzył – oto owoc tego czynu!
amarṣaṇo marṣitavān kliśyamānaḥ sadā mayā /
anarhamāṇaḥ kaunteyaḥ karmaṇastasya tat phalam //
anarhamāṇaḥ kaunteyaḥ karmaṇastasya tat phalam //
Każdy dzielny łucznik w świecie jego czyny naśladował,
jak dóbr chciwi mogli zabić czyńcę dobra, co trwał w prawdzie?
jak dóbr chciwi mogli zabić czyńcę dobra, co trwał w prawdzie?
yasya karmānujīvanti loke sarvadhanurbhṛtaḥ /
sa satyasaṃdhaḥ sukṛtī śrīkāmair nihataḥ katham //
sa satyasaṃdhaḥ sukṛtī śrīkāmair nihataḥ katham //
Świetny jako Śakra w niebie, wielce dobry, wielce silny,
czy przez Parthów legł zabity niczym rekin przez narybek?
czy przez Parthów legł zabity niczym rekin przez narybek?
divi śakra iva śreṣṭho mahāsattvo mahābalaḥ /
sa kathaṃ nihataḥ pārthaiḥ kṣudramatsyair yathā timiḥ //
sa kathaṃ nihataḥ pārthaiḥ kṣudramatsyair yathā timiḥ //
Łuczników wrogich tępiciel, chyżoręki i mocarny,
kto się znalazł w jego polu, choć chciał żyć, nie uszedł z życiem.
kto się znalazł w jego polu, choć chciał żyć, nie uszedł z życiem.
kṣiprahastaśca balavān dṛḍhadhanvārimardanaḥ /
na yasya jīvitākāṅkṣī viṣayaṃ prāpya jīvati //
na yasya jīvitākāṅkṣī viṣayaṃ prāpya jīvati //
Nigdy go nie opuszczały dźwięki dwa, gdy był wśród żywych:
święty hymn łaknących Wedy, brzęk cięciwy wśród łuczników.
święty hymn łaknących Wedy, brzęk cięciwy wśród łuczników.
yaṃ dvau na jahataḥ śabdau jīvamānaṃ kadācana /
brāhmaśca vedakāmānāṃ jyāghoṣaśca dhanurbhṛtām //
brāhmaśca vedakāmānāṃ jyāghoṣaśca dhanurbhṛtām //
I nie mogę znieść tej myśli, jak, Sańdźajo, mógł lec Drona
o dzielności lwa i słonia, w sile, sławie niedościgły?
o dzielności lwa i słonia, w sile, sławie niedościgły?
nāhaṃ mṛṣye hataṃ droṇaṃ siṃhadviradavikramam /
kathaṃ saṃjaya durdharṣam anādhṛṣyayaśobalam //
kathaṃ saṃjaya durdharṣam anādhṛṣyayaśobalam //
Kto ochraniał prawe koło, a kto lewe potężnego?
Kto stał z przodu tego męża, kiedy w bój się angażował?
Kto stał z przodu tego męża, kiedy w bój się angażował?
ke 'rakṣan dakṣiṇaṃ cakraṃ savyaṃ ke ca mahātmanaḥ /
purastāt ke ca vīrasya yudhyamānasya saṃyuge //
purastāt ke ca vīrasya yudhyamānasya saṃyuge //
Którzy, życia poświęciwszy, ku niechcianej poszli śmierci?
Którzy z mężów w walce z Droną okazali się niezłomni?
Którzy z mężów w walce z Droną okazali się niezłomni?
ke ca tatra tanuṃ tyaktvā pratīpaṃ mṛtyum āvrajan /
droṇasya samare vīrāḥ ke 'kurvanta parāṃ dhṛtim //
droṇasya samare vīrāḥ ke 'kurvanta parāṃ dhṛtim //
Kto szlachetny, winien spełniać obowiązek nań włożony
ile tylko starczy siły nawet w bólu, w przeciwnościach.
ile tylko starczy siły nawet w bólu, w przeciwnościach.
etad āryeṇa kartavyaṃ kṛcchrāsvāpatsu saṃjaya /
parākramed yathāśaktyā tacca tasmin pratiṣṭhitam //
parākramed yathāśaktyā tacca tasmin pratiṣṭhitam //
Umysł mój jest omroczony, niech zatrzyma się opowieść.
Kiedy tylko zbiorę myśli, znów zapytam cię, Sańdźajo.
Kiedy tylko zbiorę myśli, znów zapytam cię, Sańdźajo.
muhyate me manastāta kathā tāvannivartyatām /
bhūyastu labdhasaṃjñastvā pariprakṣyāmi saṃjaya //
bhūyastu labdhasaṃjñastvā pariprakṣyāmi saṃjaya //