Rozdział 40

Waiśampajana rzekł:
Jadów syn dotarł do miejsca upstrzonego Wed źródłami,
gdzie asceta Dalbhja Baka, łaknąc trzód, złożył w ofierze
całe księstwo Dhrytarasztry, potomka Wicitrawirji.

9.40.1

vaiśaṃpāyana uvāca /
brahmayonibhir ākīrṇaṃ jagāma yadunandanaḥ /
yatra dālbhyo bako rājan paśvarthaṃ sumahātapāḥ /
juhāva dhṛtarāṣṭrasya rāṣṭraṃ vaicitravīryiṇaḥ //

Prawy ów, majestatyczny ascezą strasznej postaci
swoje ciało począł dręczyć, gdy zapłonął srogą złością.

9.40.2

tapasā ghorarūpeṇa karśayan deham ātmanaḥ /
krodhena mahatāviṣṭo dharmātmā vai pratāpavān //

Więc onegdaj w czas ofiary, co mierzyła lat dwanaście,
gdy wiśwadźit się skończyła, wieszczowie z lasu Naimisza
do Pańćalów wyruszyli.

9.40.3

purā hi naimiṣeyāṇāṃ satre dvādaśavārṣike /
vṛtte viśvajito 'nte vai pāñcālān ṛṣayo 'gaman //

Tam wieszczowie poprosili króla o jałmużne dary,
o dwadzieścia jeden cieląt, silnych, młodych, w pełnym zdrowiu.

9.40.4

tatreśvaram ayācanta dakṣiṇārthaṃ manīṣiṇaḥ /
balānvitān vatsatarānnirvyādhīn ekaviṃśatim //

Starzec Baka tak rzekł do nich: „Wy podzielcie te zwierzęta,
ja się zrzekam w nich udziału, coś od króla sam wyżebram”.

9.40.5

tān abravīd bako vṛddho vibhajadhvaṃ paśūn iti /
paśūn etān ahaṃ tyaktvā bhikṣiṣye rājasattamam //

Tak rzekł do zebranych wieszczów i wyruszył pełen blasku
do pałacu Dhrytarasztry, ów najlepszy wśród braminów.

9.40.6

evam uktvā tato rājann ṛṣīn sarvān pratāpavān /
jagāma dhṛtarāṣṭrasya bhavanaṃ brāhmaṇottamaḥ //

Stanął przed obliczem króla, pana ludów, Dhrytarasztry
i o bydło błagał Dalbhja. Ten zaś w złości mu powiedział,

9.40.7

sa samīpagato bhūtvā dhṛtarāṣṭraṃ janeśvaram /
ayācata paśūn dālbhyaḥ sa cainaṃ ruṣito 'bravīt //

kiedy ujrzał krowy zdechłe same z siebie, o monarcho:
„Te zwierzęta zabierz chyżo, jeśli chcesz, krewny bramina!”

9.40.8

yadṛcchayā mṛtā dṛṣṭvā gāstadā nṛpasattama /
etān paśūnnaya kṣipraṃ brahmabandho yadīcchasi //

Znawca prawa, wieszcz, usłyszał mowę tę i się zadumał:
„Och, jak obraźliwe słowa do mnie rzekł na zgromadzeniu!”

9.40.9

ṛṣistvatha vacaḥ śrutvā cintayāmāsa dharmavit /
aho bata nṛśaṃsaṃ vai vākyam ukto 'smi saṃsadi //

Chwilę warzył dwójzrodzony i gdy złość go ogarnęła,
myśl skierował na zniszczenie Dhrytarasztry, władcy ziemi.

9.40.10

cintayitvā muhūrtaṃ ca roṣāviṣṭo dvijottamaḥ /
matiṃ cakre vināśāya dhṛtarāṣṭrasya bhūpateḥ //

Dwójzrodzony poćwiartował mięso krów, co wprzódy zdechły
i w ofierze złożył księstwo Dhrytarasztry, pana ludów.

9.40.11

sa utkṛtya mṛtānāṃ vai māṃsāni dvijasattamaḥ /
juhāva dhṛtarāṣṭrasya rāṣṭraṃ narapateḥ purā //

W pstrzonym brodzie Saraswati Baka Dalbhja ogień wzniecił,
praktykując powściągnięcia, ofiarował jego księstwo
razem z kawałkami mięsa, ów asceta przepotężny.

9.40.12

avakīrṇe sarasvatyāstīrthe prajvālya pāvakam /
bako dālbhyo mahārāja niyamaṃ param āsthitaḥ /
sa tair eva juhāvāsya rāṣṭraṃ māṃsair mahātapāḥ //

Kiedy zgodna z regułami, lecz upiorna ta ofiara
się toczyła, rujnowała wsze królestwo Dhrytarasztry.

9.40.13

tasmiṃstu vidhivat satre sampravṛtte sudāruṇe /
akṣīyata tato rāṣṭraṃ dhṛtarāṣṭrasya pārthiva //

Puszcza, która nie ma kresu, jak toporem szatkowana,
tak niszczało i królestwo, zasypane, życia zbyte.

9.40.14

chidyamānaṃ yathānantaṃ vanaṃ paraśunā vibho /
babhūvāpahataṃ taccāpyavakīrṇam acetanam //

Widząc księstwo swe w ruinie ów władca potomków Manu,
wielce smutny, zmarkotniały, począł troskać się, o królu.

9.40.15

dṛṣṭvā tad avakīrṇaṃ tu rāṣṭraṃ sa manujādhipaḥ /
babhūva durmanā rājaṃścintayāmāsa ca prabhuḥ //

Zbolały monarcha ziemi braminami otoczony
czynił rozliczne wysiłki, aby włości swe ochronić.

9.40.16

mokṣārtham akarod yatnaṃ brāhmaṇaiḥ sahitaḥ purā /
athāsau pārthivaḥ khinnaste ca viprāstadā nṛpa //

Gdy królestwa uratować w żadnej mierze nie był w stanie,
wówczas zadał on wróżbitom pytanie, Dźanamedźajo.

9.40.17

yadā cāpi na śaknoti rāṣṭraṃ mocayituṃ nṛpa /
atha vaiprāśnikāṃstatra papraccha janamejaya //

A wróżbici powiedzieli: „Mędrzec Baka twe królestwo
z mięsem wraz ofiarowuje, gdyż go bydłem obraziłeś.

9.40.18

tato vaiprāśnikāḥ prāhuḥ paśuviprakṛtastvayā /
māṃsair abhijuhotīti tava rāṣṭraṃ munir bakaḥ //

Stąd i wielkie spustoszenie twego kraju w tej ofierze.
Oto jest i czyn ascety, z niego nieszczęść cała chmara,
więc, o królu, go przebłagaj w gaju wodnym Saraswati.

9.40.19

tena te hūyamānasya rāṣṭrasyāsya kṣayo mahān /
tasyaitat tapasaḥ karma yena te hyanayo mahān /
apāṃ kuñje sarasvatyāstaṃ prasādaya pārthiva //

Poszedł król nad Saraswati, głowę skłonił swą do ziemi
i, byku, złożywszy dłonie, tak do Baki się odezwał:

9.40.20

sarasvatīṃ tato gatvā sa rājā bakam abravīt /
nipatya śirasā bhūmau prāñjalir bharatarṣabha //

„Panie, okaż swą łaskawość, wybacz mi wielką przewinę,
wszak jam biedny, pełen żądzy i głupotą omroczony!
Tyś jest celem, moim panem, racz więc łaskę nam okazać.”

9.40.21

prasādaye tvā bhagavann aparādhaṃ kṣamasva me /
mama dīnasya lubdhasya maurkhyeṇa hatacetasaḥ /
tvaṃ gatistvaṃ ca me nāthaḥ prasādaṃ kartum arhasi //

Ujrzał lamentującego, z sercem ogarniętym żalem,
i zrodziła się w nim litość, wiec królestwo oswobodził.

9.40.22

taṃ tathā vilapantaṃ tu śokopahatacetasam /
dṛṣṭvā tasya kṛpā jajñe rāṣṭraṃ tacca vyamocayat //

Wieszcz zadowolony z króla straszną furię swą wycofał
i ponownie wlał obiatę, by uwolnić jego włości.

9.40.23

ṛṣiḥ prasannastasyābhūt saṃrambhaṃ ca vihāya saḥ /
mokṣārthaṃ tasya rāṣṭrasya juhāva punar āhutim //

Gdy królestwo już uwolnił, stada bydła przyjął w darze,
w sercu rady znów się udał do Naimiszy cnego gaju.

9.40.24

mokṣayitvā tato rāṣṭraṃ pratigṛhya paśūn bahūn /
hṛṣṭātmā naimiṣāraṇyaṃ jagāma punar eva hi //

Prawy sercem Dhrytarasztra, szacowny, na duszy zdrowy,
do swojego miasta ruszył, obfitego w wsze bogactwa.

9.40.25

dhṛtarāṣṭro 'pi dharmātmā svasthacetā mahāmanāḥ /
svam eva nagaraṃ rājā pratipede maharddhimat //

Bryhaspati wielce mądry również w brodzie tym, o królu,
dla zniszczenia wrogów niebian i dla bogów pomyślności

9.40.26

tatra tīrthe mahārāja bṛhaspatir udāradhīḥ /
asurāṇām abhāvāya bhāvāya ca divaukasām //

z mięsa ofiarę przedłożył i niebianie żądni wygrać
synów Diti wyniszczyli w walce, dzięki temu sczezli.

9.40.27

māṃsair api juhāveṣṭim akṣīyanta tato 'surāḥ /
daivatair api saṃbhagnā jitakāśibhir āhave //

Sławny rozdał jak należy tam braminom różne dary:
konie, słonie oraz wozy zaprzężone mulicami,

9.40.28

tatrāpi vidhivad dattvā brāhmaṇebhyo mahāyaśāḥ /
vājinaḥ kuñjarāṃścaiva rathāṃścāśvatarīyutān //

klejnoty niezwykle cenne, skarby i obfitość ziarna,
potem poszedł długoręki wprost do brodu Jajatiego.

9.40.29

ratnāni ca mahārhāṇi dhanaṃ dhānyaṃ ca puṣkalam /
yayau tīrthaṃ mahābāhur yāyātaṃ pṛthivīpate //

Tam w ofierze Jajatiego, który był synem Nahuszy
w Saraswati popłynęło mleko, klarowane masło.

9.40.30

yatra yajñe yayātestu mahārāja sarasvatī /
sarpiḥ payaśca susrāva nāhuṣasya mahātmanaḥ //

Po ofierze władca ziemi, tygrys wśród ludzi, Jajati
szczęśliwy wzniósł się do góry sięgając szerokich światów.

9.40.31

tatreṣṭvā puruṣavyāghro yayātiḥ pṛthivīpatiḥ /
ākrāmad ūrdhvaṃ mudito lebhe lokāṃśca puṣkalān //

Gdzie Jajati ofiarnikiem, królu, był, tam, rozpostarta
Saraswati wsze pragnienia ziściła braminom świętym.

9.40.32

yayāter yajamānasya yatra rājan sarasvatī /
prasṛtā pradadau kāmān brāhmaṇānāṃ mahātmanām //

Gdziekolwiek i którykolwiek z mądrych czegoś tylko pragnął,
tam najlepsza wśród strumieni soki liczne wytwarzała.

9.40.33

yatra yatra hi yo vipro yān yān kāmān abhīpsati /
tatra tatra saricchreṣṭhā sasarja subahūn rasān //

Tam niebianie z gandharwami radzi byli z obfitości,
ludzie zaś się zadziwiali, widząc rozmach tej ofiary.

9.40.34

tatra devāḥ sagandharvāḥ prītā yajñasya saṃpadā /
vismitā mānuṣāścāsan dṛṣṭvā tāṃ yajñasaṃpadam //

Wówczas wielki duchem, z palmirą w sztandarze,
co prawa jest mostem, spełniony, stanowczy,
wielce szczodry w darach, co pokonał siebie
szedł do wartkopędej Wasiszthapawahy.

9.40.35

tatastālaketur mahādharmasetur mahātmā kṛtātmā mahādānanityaḥ /
vasiṣṭhāpavāhaṃ mahābhīmavegaṃ dhṛtātmā jitātmā samabhyājagāma //