Dźanamedżaja rzekł:
Jak zacny syn Rysztiszeny trudną ascezę wypełniał
powiedz jak król Sindhudwipa stan bramiński mógł osiągnąć?
Jak zacny syn Rysztiszeny trudną ascezę wypełniał
powiedz jak król Sindhudwipa stan bramiński mógł osiągnąć?
janamejaya uvāca /
katham ārṣṭiṣeṇo bhagavān vipulaṃ taptavāṃstapaḥ /
sindhudvīpaḥ kathaṃ cāpi brāhmaṇyaṃ labdhavāṃstadā //
katham ārṣṭiṣeṇo bhagavān vipulaṃ taptavāṃstapaḥ /
sindhudvīpaḥ kathaṃ cāpi brāhmaṇyaṃ labdhavāṃstadā //
Jak to zrobił Wiśwamitra i Devapi, o braminie?
To mi, panie, unaocznij, ma ciekawość nie zna granic.
To mi, panie, unaocznij, ma ciekawość nie zna granic.
devāpiśca kathaṃ brahman viśvāmitraśca sattama /
tanmamācakṣva bhagavan paraṃ kautūhalaṃ hi me //
tanmamācakṣva bhagavan paraṃ kautūhalaṃ hi me //
Waiśampajana rzekł:
Onegdaj w eonie Kryta dwójzrodzony Arsztiszena
stale mieszkał w szkole mistrza, zawsze studiom swym oddany.
Onegdaj w eonie Kryta dwójzrodzony Arsztiszena
stale mieszkał w szkole mistrza, zawsze studiom swym oddany.
vaiśaṃpāyana uvāca /
purā kṛtayuge rājann ārṣṭiṣeṇo dvijottamaḥ /
vasan gurukule nityaṃ nityam adhyayane rataḥ //
purā kṛtayuge rājann ārṣṭiṣeṇo dvijottamaḥ /
vasan gurukule nityaṃ nityam adhyayane rataḥ //
Chociaż długo w szkole mieszkał, nie mógł skończyć edukacji,
zdobyć wiedzy czy Wed pojąć, o władco i panie ludów.
zdobyć wiedzy czy Wed pojąć, o władco i panie ludów.
tasya rājan gurukule vasato nityam eva ha /
samāptiṃ nāgamad vidyā nāpi vedā viśāṃ pate //
samāptiṃ nāgamad vidyā nāpi vedā viśāṃ pate //
Wielce przygnębiony, królu, oddał się wielkiej ascezie
i za sprawą srogich pokut poznał niezrównane Wedy.
i za sprawą srogich pokut poznał niezrównane Wedy.
sa nirviṇṇastato rājaṃstapastepe mahātapāḥ /
tato vai tapasā tena prāpya vedān anuttamān //
tato vai tapasā tena prāpya vedān anuttamān //
Mędrzec, który poznał Wedy, doskonały, pierwszy z wieszczów,
asceta w tym właśnie brodzie dał trzy przednie z błogosławieństw.
asceta w tym właśnie brodzie dał trzy przednie z błogosławieństw.
sa vidvān vedayuktaśca siddhaścāpy ṛṣisattamaḥ /
tatra tīrthe varān prādāt trīn eva sumahātapāḥ //
tatra tīrthe varān prādāt trīn eva sumahātapāḥ //
„W brodzie tej potężnej rzeki człowiek, od dziś poczynając,
wykąpawszy się, osiągnie rezultat ofiary z konia.
wykąpawszy się, osiągnie rezultat ofiary z konia.
asmiṃstīrthe mahānadyā adyaprabhṛti mānavaḥ /
āpluto vājimedhasya phalaṃ prāpnoti puṣkalam //
āpluto vājimedhasya phalaṃ prāpnoti puṣkalam //
Tutaj, od dziś poczynając, zniknie strach przed drapieżnikiem
i nawet z małym wysiłkiem wielki owoc się osiągnie.”
i nawet z małym wysiłkiem wielki owoc się osiągnie.”
adyaprabhṛti naivātra bhayaṃ vyālād bhaviṣyati /
api cālpena yatnena phalaṃ prāpsyati puṣkalam //
api cālpena yatnena phalaṃ prāpsyati puṣkalam //
Rzekłszy to, wielki asceta poszedł do trzeciego nieba.
Właśnie tak syn Rysztiszeny doskonałość mógł osiągnąć.
Właśnie tak syn Rysztiszeny doskonałość mógł osiągnąć.
evam uktvā mahātejā jagāma tridivaṃ muniḥ /
evaṃ siddhaḥ sa bhagavān ārṣṭiṣeṇaḥ pratāpavān //
evaṃ siddhaḥ sa bhagavān ārṣṭiṣeṇaḥ pratāpavān //
Również tu, w tym właśnie brodzie Sindhudwipa wielkiej mocy
oraz Dewapi, o królu, swą bramińskość osiągnęli.
oraz Dewapi, o królu, swą bramińskość osiągnęli.
tasminn eva tadā tīrthe sindhudvīpaḥ pratāpavān /
devāpiśca mahārāja brāhmaṇyaṃ prāpatur mahat //
devāpiśca mahārāja brāhmaṇyaṃ prāpatur mahat //
Tak też potomek Kuśiki, panujący nad zmysłami,
co dzień wierny swej ascezie pokutą zdobył bramińskość.
co dzień wierny swej ascezie pokutą zdobył bramińskość.
tathā ca kauśikastāta taponityo jitendriyaḥ /
tapasā vai sutaptena brāhmaṇatvam avāptavān //
tapasā vai sutaptena brāhmaṇatvam avāptavān //
Sławny rycerz był na ziemi, mężny, nazywany Gadhi,
jemu to się syn urodził – Wiśwamitra wielce mężny.
jemu to się syn urodził – Wiśwamitra wielce mężny.
gādhir nāma mahān āsīt kṣatriyaḥ prathito bhuvi /
tasya putro 'bhavad rājan viśvāmitraḥ pratāpavān //
tasya putro 'bhavad rājan viśvāmitraḥ pratāpavān //
Król ów, potomek Kuśiki, został sam wielkim joginem.
Namaściwszy swego syna Wiśwamitrę, postanowił
Namaściwszy swego syna Wiśwamitrę, postanowił
sa rājā kauśikastāta mahāyogyabhavat kila /
sa putram abhiṣicyātha viśvāmitraṃ mahātapāḥ //
sa putram abhiṣicyātha viśvāmitraṃ mahātapāḥ //
ciało swe porzucić, wówczas poddani w pokłonie rzekli:
„O przemądry, nigdzie nie idź, chroń nas od wielkiego strachu!”
„O przemądry, nigdzie nie idź, chroń nas od wielkiego strachu!”
dehanyāse manaścakre tam ūcuḥ praṇatāḥ prajāḥ /
na gantavyaṃ mahāprājña trāhi cāsmānmahābhayāt //
na gantavyaṃ mahāprājña trāhi cāsmānmahābhayāt //
Po tej mowie odrzekł Gadhi do poddanych takie słowa:
„Teraz syn mój pozostanie opiekunem wszego świata.”
„Teraz syn mój pozostanie opiekunem wszego świata.”
evam uktaḥ pratyuvāca tato gādhiḥ prajāstadā /
viśvasya jagato goptā bhaviṣyati suto mama //
viśvasya jagato goptā bhaviṣyati suto mama //
Rzekł to i na tron wprowadził Gadhi syna Wiśwamitrę,
a sam w trzecie wkroczył niebo. Wiśwamitra królem został,
choć się starał, nie był w stanie całej ziemi dobrze chronić.
a sam w trzecie wkroczył niebo. Wiśwamitra królem został,
choć się starał, nie był w stanie całej ziemi dobrze chronić.
ityuktvā tu tato gādhir viśvāmitraṃ niveśya ca /
jagāma tridivaṃ rājan viśvāmitro 'bhavannṛpaḥ /
na ca śaknoti pṛthivīṃ yatnavān api rakṣitum //
jagāma tridivaṃ rājan viśvāmitro 'bhavannṛpaḥ /
na ca śaknoti pṛthivīṃ yatnavān api rakṣitum //
Król usłyszał o popłochu wywołanym przez rakszasów
i z czteroczłonową armią zaraz z grodu swego ruszył.
i z czteroczłonową armią zaraz z grodu swego ruszył.
tataḥ śuśrāva rājā sa rākṣasebhyo mahābhayam /
niryayau nagarāccāpi caturaṅgabalānvitaḥ //
niryayau nagarāccāpi caturaṅgabalānvitaḥ //
Gdy już spory dystans uszedł, trafił na erem Wasiszthy,
jego wojsko zaś, o królu, wielki zamęt tam sprawiło.
jego wojsko zaś, o królu, wielki zamęt tam sprawiło.
sa gatvā dūram adhvānaṃ vasiṣṭhāśramam abhyayāt /
tasya te sainikā rājaṃścakrustatrānayān bahūn //
tasya te sainikā rājaṃścakrustatrānayān bahūn //
Kiedy przemądry Wasisztha wrócił do swojej pustelni,
ujrzał wszystko połamane i zniszczony las rozległy.
ujrzał wszystko połamane i zniszczony las rozległy.
tatastu bhagavān vipro vasiṣṭho ''śramam abhyayāt /
dadṛśe ca tataḥ sarvaṃ bhajyamānaṃ mahāvanam //
dadṛśe ca tataḥ sarvaṃ bhajyamānaṃ mahāvanam //
Wściekł się nań ów pierwszy z wieszczów Wasisztha, o wielki królu,
i tak rzekł do swojej krowy: „Stwórz okrutnych barbarzyńców !”
i tak rzekł do swojej krowy: „Stwórz okrutnych barbarzyńców !”
tasya kruddho mahārāja vasiṣṭho munisattamaḥ /
sṛjasva śabarān ghorān iti svāṃ gām uvāca ha //
sṛjasva śabarān ghorān iti svāṃ gām uvāca ha //
Słysząc to, dojna stworzyła ludzi straszliwych z wyglądu,
ci na armię wnet natarli i w wsze strony rozpędzili.
ci na armię wnet natarli i w wsze strony rozpędzili.
tathoktā sāsṛjad dhenuḥ puruṣān ghoradarśanān /
te ca tad balam āsādya babhañjuḥ sarvatodiśam //
te ca tad balam āsādya babhañjuḥ sarvatodiśam //
Wiśwamitra, syn Gadhiego ujrzał wojów zbiegających.
Sądząc, że asceza lepsza, skłonił myśli ku pokucie.
Sądząc, że asceza lepsza, skłonił myśli ku pokucie.
tad dṛṣṭvā vidrutaṃ sainyaṃ viśvāmitrastu gādhijaḥ /
tapaḥ paraṃ manyamānastapasyeva mano dadhe //
tapaḥ paraṃ manyamānastapasyeva mano dadhe //
W pierwszym z brodów Saraswati zebrał myśli w medytacji
i postami, restrykcjami począł dręczyć swoje ciało.
i postami, restrykcjami począł dręczyć swoje ciało.
so 'smiṃstīrthavare rājan sarasvatyāḥ samāhitaḥ /
niyamaiścopavāsaiśca karśayan deham ātmanaḥ //
niyamaiścopavāsaiśca karśayan deham ātmanaḥ //
Wodę pił lub jadł powietrze, lub też liśćmi się odżywiał,
również spał na gołej ziemi, te i inne śluby spełniał.
również spał na gołej ziemi, te i inne śluby spełniał.
jalāhāro vāyubhakṣaḥ parṇāhāraśca so 'bhavat /
tathā sthaṇḍilaśāyī ca ye cānye niyamāḥ pṛthak //
tathā sthaṇḍilaśāyī ca ye cānye niyamāḥ pṛthak //
Nie raz złamać jego śluby próbowali też bogowie,
wszak stanowczość szlachetnego nie odbiegła od ślubowań.
wszak stanowczość szlachetnego nie odbiegła od ślubowań.
asakṛt tasya devāstu vratavighnaṃ pracakrire /
na cāsya niyamād buddhir apayāti mahātmanaḥ //
na cāsya niyamād buddhir apayāti mahātmanaḥ //
Wkładał on wielki wysiłek, by ascezy wsze wypełniać
i swą mocą blask Dnia Twórcy syn Gadhiego wnet osiągnął.
i swą mocą blask Dnia Twórcy syn Gadhiego wnet osiągnął.
tataḥ pareṇa yatnena taptvā bahuvidhaṃ tapaḥ /
tejasā bhāskarākāro gādhijaḥ samapadyata //
tejasā bhāskarākāro gādhijaḥ samapadyata //
Pełen mocy, dawca darów, Pradziad wreszcie postanowił
Wiśwamitrę, co moc zdobył, błogosławieństwem obdarzyć.
Wiśwamitrę, co moc zdobył, błogosławieństwem obdarzyć.
tapasā tu tathā yuktaṃ viśvāmitraṃ pitāmahaḥ /
amanyata mahātejā varado varam asya tat //
amanyata mahātejā varado varam asya tat //
On zaś wybrał dar dla siebie: „Obym zostać mógł braminem!”,
a Pradziadek wszystkich światów, Brahma, odrzekł: „Niech tak będzie.”
a Pradziadek wszystkich światów, Brahma, odrzekł: „Niech tak będzie.”
sa tu vavre varaṃ rājan syām ahaṃ brāhmaṇastviti /
tatheti cābravīd brahmā sarvalokapitāmahaḥ //
tatheti cābravīd brahmā sarvalokapitāmahaḥ //
Sławny srogą swą ascezą, gdy osiągnął już bramińskość,
spełnił żądze, bogom równy począł ziemię wszem przemierzać.
spełnił żądze, bogom równy począł ziemię wszem przemierzać.
sa labdhvā tapasogreṇa brāhmaṇatvaṃ mahāyaśāḥ /
vicacāra mahīṃ kṛtsnāṃ kṛtakāmaḥ suropamaḥ //
vicacāra mahīṃ kṛtsnāṃ kṛtakāmaḥ suropamaḥ //
Rama, w tym najlepszym z brodów, dobra rozdał rozmaite,
trzody, bydło mlekodajne, godne łoża i pojazdy.
trzody, bydło mlekodajne, godne łoża i pojazdy.
tasmiṃstīrthavare rāmaḥ pradāya vividhaṃ vasu /
payasvinīstathā dhenūr yānāni śayanāni ca //
payasvinīstathā dhenūr yānāni śayanāni ca //
Stroje oraz ornamenty, jadło i zacny napitek,
w szczęściu, królu, wszem rozdawał, wielbiąc przy tym dwójzrodzonych.
w szczęściu, królu, wszem rozdawał, wielbiąc przy tym dwójzrodzonych.
tathā vastrāṇyalaṃkāraṃ bhakṣyaṃ peyaṃ ca śobhanam /
adadānmudito rājan pūjayitvā dvijottamān //
adadānmudito rājan pūjayitvā dvijottamān //
Następnie Rama się udał do pobliskiej tej pustelni,
gdzie srogą ascezę spełniał Dalbhja Baka – jak wieść głosi.
gdzie srogą ascezę spełniał Dalbhja Baka – jak wieść głosi.
yayau rājaṃstato rāmo bakasyāśramam antikāt /
yatra tepe tapastīvraṃ dālbhyo baka iti śrutiḥ //
yatra tepe tapastīvraṃ dālbhyo baka iti śrutiḥ //