d--- layout: chapter --- Rozdział 36 - Mahabharata Rozdział 36 | Mahabharata Link
Waiśampajana rzekł:
Wówczas Dzierżca Pługu dotarł wprost do Winaśany, królu,
gdzie zanikła Saraswati z wzgardy do sług i Abhirów.
vaiśaṃpāyana uvāca /
tato vinaśanaṃ rājann ājagāma halāyudhaḥ /
śūdrābhīrān prati dveṣād yatra naṣṭā sarasvatī //
Jako że, Bharato, z wzgardy tam zanika Saraswati,
więc wieszczowie zawsze zowią owo miejsce Winaśaną.
yasmāt sā bharataśreṣṭha dveṣānnaṣṭā sarasvatī /
tasmāt tad ṛṣayo nityaṃ prāhur vinaśaneti ha //
I tam również mocarz Bala dotknął wody Saraswati
i do Subhumiki ruszył, na cnym brzegu owej rzeki.
taccāpyupaspṛśya balaḥ sarasvatyāṃ mahābalaḥ /
subhūmikaṃ tato 'gacchat sarasvatyāstaṭe vare //
Gdzie przepiękne wodne nimfy, niestrudzone, białolice,
o nieskazitelnych buziach, zabawiają się wzorowo.
tatra cāpsarasaḥ śubhrā nityakālam atandritāḥ /
krīḍābhir vimalābhiśca krīḍanti vimalānanāḥ //
Niebianie i gandharwowie w każdy miesiąc przybywają
do zbożnego brodu tego, gdzie bramini zamieszkują.
tatra devāḥ sagandharvā māsi māsi janeśvara /
abhigacchanti tat tīrthaṃ puṇyaṃ brāhmaṇasevitam //
Ujrzeć można tam gandharwów i zastępy nimf jeziornych,
co spotkawszy się, spółkują jak się trafi i do woli.
tatrādṛśyanta gandharvāstathaivāpsarasāṃ gaṇāḥ /
sametya sahitā rājan yathāprāptaṃ yathāsukham //
Tam radują się niebianie i ojcowie, pośród ziela,
wciąż na nowo upiększani boskim i chwalebnym kwieciem.
tatra modanti devāśca pitaraśca savīrudhaḥ /
puṇyaiḥ puṣpaiḥ sadā divyaiḥ kīryamāṇāḥ punaḥ punaḥ //
Jako że to jest plac zabaw cudowny dla nimf jeziornych,
Subhumiką jest nazwany, na cnym brzegu Saraswati.
ākrīḍabhūmiḥ sā rājaṃstāsām apsarasāṃ śubhā /
subhūmiketi vikhyātā sarasvatyāstaṭe vare //
Madhawa kąpieli zażył i uczonym rozdał dary,
tam wysłuchał również pieśni oraz gry na instrumentach.
tatra snātvā ca dattvā ca vasu vipreṣu mādhavaḥ /
śrutvā gītaṃ ca tad divyaṃ vāditrāṇāṃ ca niḥsvanam //
Azyle rozliczne ujrzał niebian, gandharwów, rakszasów,
po czym syn Rohini ruszył prosto do gandharwów brodu.
chāyāśca vipulā dṛṣṭvā devagandharvarakṣasām /
gandharvāṇāṃ tatastīrtham āgacchad rohiṇīsutaḥ //
Tam asceci, gandharwowie z Wiśwawasu na swym czele
pieśni cudne wyśpiewują, z tańcem, przy dźwiękach muzyki.
viśvāvasumukhāstatra gandharvāstapasānvitāḥ /
nṛttavāditragītaṃ ca kurvanti sumanoramam //
Pługodzierżca porozdawał całe sterty dóbr uczonym,
kozy, krowy i wielbłądy oraz osły, srebro, złoto.
tatra dattvā haladharo viprebhyo vividhaṃ vasu /
ajāvikaṃ gokharoṣṭraṃ suvarṇaṃ rajataṃ tathā //
Dwójzrodzonych syto karmił i bogactwa im przedkładał,
potem z uczonymi ruszył, sławiony wszędy Madhawa.
bhojayitvā dvijān kāmaiḥ saṃtarpya ca mahādhanaiḥ /
prayayau sahito vipraiḥ stūyamānaśca mādhavaḥ //
Długoręgi gromca wrogów bród gandharwów wnet opuścił
i do brodu Gargasrotas przybył strojny w jeden kolczyk.
tasmād gandharvatīrthācca mahābāhur ariṃdamaḥ /
gargasroto mahātīrtham ājagāmaikakuṇḍalī //
To tam mądry stary Garga jaźń poświęcił swą ascezie
i o drogach czasu wiedzę, o odwrotnym gwiazd obiegu,
yatra gargeṇa vṛddhena tapasā bhāvitātmanā /
kālajñānagatiścaiva jyotiṣāṃ ca vyatikramaḥ //
o wypadkach wielce srogich i o wszelkich pomyślnościach
przedstawił, Dźanamedźajo, na cnym brzegu Saraswati.
Stąd i brodu tego imię słynie jako Gargasrotas.
utpātā dāruṇāścaiva śubhāśca janamejaya /
sarasvatyāḥ śubhe tīrthe vihitā vai mahātmanā /
tasya nāmnā ca tat tīrthaṃ gargasrota iti smṛtam //
Królu, wieszczowie, asceci temu Gardze szlachetnemu
co dzień cześć oddają, aby posiąść zrozumienie czasu.
tatra gargaṃ mahābhāgam ṛṣayaḥ suvratā nṛpa /
upāsāṃcakrire nityaṃ kālajñānaṃ prati prabho //
Bala, biało namaszczony, przybył do owego brodu,
jak należy dobra rozdał mędrcom oddanym skupieniu.
tatra gatvā mahārāja balaḥ śvetānulepanaḥ /
vidhivaddhi dhanaṃ dattvā munīnāṃ bhāvitātmanām //
Wówczas rozmaite jadła dzielił pośród dwójzrodzonych
i przesławny, w szat błękitach udał się do brodu Śankha.
uccāvacāṃstathā bhakṣyān dvijebhyo vipradāya saḥ /
nīlavāsāstato 'gacchacchaṅkhatīrthaṃ mahāyaśāḥ //
Siłacz z palmirą w sztandarze ujrzał tam ogromne drzewo
nazywane Mahaśankha, wzniosłe niczym sama Meru,
podobne do Białej Góry, gdzie mieszkało grono wieszczów,
tuż przy brzegu Sarasvati.
tatrāpaśyanmahāśaṅkhaṃ mahāmerum ivocchritam /
śvetaparvatasaṃkāśam ṛṣisaṃghair niṣevitam /
sarasvatyāstaṭe jātaṃ nagaṃ tāladhvajo balī //
Jakszowie, widjadharowie, rakszasy o wielkiej sile,
sidhowie i piśaćowie tam w tysiącach przebywali.
yakṣā vidyādharāścaiva rākṣasāścāmitaujasaḥ /
piśācāścāmitabalā yatra siddhāḥ sahasraśaḥ //
Potraw wszelkich się wyrzekli, tylko owoc króla lasów
jedli w zgodzie z sezonami, w ramach ślubów oraz pokut.
te sarve hyaśanaṃ tyaktvā phalaṃ tasya vanaspateḥ /
vrataiśca niyamaiścaiva kāle kāle sma bhuñjate //
Dzięki mocy tych wyrzeczeń każdy z osobna wędrował
niewidoczny dla śmiertelnych, o buhaju pośród ludzi.
prāptaiśca niyamaistaistair vicarantaḥ pṛthak pṛthak /
adṛśyamānā manujair vyacaran puruṣarṣabha //
Tak w tym świecie wychwalają króla lasów, o monarcho,
oraz bród nad Saraswati, przeczysty, wśród ludzi sławny.
evaṃ khyāto narapate loke 'smin sa vanaspatiḥ /
tatra tīrthaṃ sarasvatyāḥ pāvanaṃ lokaviśrutam //
Tygrys między Jadawami w brodzie tym rozdał czcigodnym
precjoza z miedzi, żelaza oraz szaty różnorodne.
tasmiṃśca yaduśārdūlo dattvā tīrthe yaśasvinām /
tāmrāyasāni bhāṇḍāni vastrāṇi vividhāni ca //
Uczcił też dwakroć zrodzonych, a asceci go uczcili,
po czym Dzierżca Pługu przybył do zbożnego lasu Dwaita.
pūjayitvā dvijāṃścaiva pūjitaśca tapodhanaiḥ /
puṇyaṃ dvaitavanaṃ rājann ājagāma halāyudhaḥ //
Gdy tam dotarł, ujrzał wieszczów różnorako przyodzianych.
Kąpiel wziął w tamtejszych wodach i hołd oddał dwójzrodzonym.
tatra gatvā munīn dṛṣṭvā nānāveṣadharān balaḥ /
āplutya salile cāpi pūjayāmāsa vai dvijān //
Porozdzielał wśród uczonych dobra wszelkie a obfite
i, o królu, ruszył Bala w prawo razem z Saraswati.
tathaiva dattvā viprebhyaḥ paribhogān supuṣkalān /
tataḥ prāyād balo rājan dakṣiṇena sarasvatīm //
Długoręki, wielce sławny, Aćjuta oddany prawu
dotarł do bliskiego brodu zwanego Nagadhanvana.
gatvā caiva mahābāhur nātidūraṃ mahāyaśāḥ /
dharmātmā nāgadhanvānaṃ tīrtham āgamad acyutaḥ //
Tam jest sioło Wasukiego, tego króla wszystkich węży,
o ogromnym blasku, królu, tam żmij licznych całe mrowie,
i tam mędrcy doskonali w liczbie czternastu tysięcy.
yatra pannagarājasya vāsukeḥ saṃniveśanam /
mahādyuter mahārāja bahubhiḥ pannagair vṛtam /
yatrāsann ṛṣayaḥ siddhāḥ sahasrāṇi caturdaśa //
Raz niebianie tam przybyli wprost do węża Wasukiego
i na króla wszystkich płazów z regułą go namaścili.
Nikt w tym miejscu się nie lęka wężów, o potomku Kurów.
yatra devāḥ samāgamya vāsukiṃ pannagottamam /
sarvapannagarājānam abhyaṣiñcan yathāvidhi /
pannagebhyo bhayaṃ tatra vidyate na sma kaurava //
W brodzie, zgodnie z regułami, dał uczonym moc klejnotów,
i na wschód podążył, królu, własnym blaskiem promieniejąc.
tatrāpi vidhivad dattvā viprebhyo ratnasaṃcayān /
prāyāt prācīṃ diśaṃ rājan dīpyamānaḥ svatejasā //
Pługodzieżca wielce rady kąpał się w tych licznych brodach,
dwójzrodzonym dawał dary oraz odwiedzał ascetów.
āplutya bahuśo hṛṣṭasteṣu tīrtheṣu lāṅgalī /
dattvā vasu dvijātibhyo jagāmāti tapasvinaḥ //
Dzierżca Pługu oddał honor gronu mędrców tam zebranych
i do brodu Rama ruszył gdzie mieszkała ciżba wieszczów.
tatrasthān ṛṣisaṃghāṃstān abhivādya halāyudhaḥ /
tato rāmo 'gamat tīrtham ṛṣibhiḥ sevitaṃ mahat //
Tam ponownie zawróciła wschodniolica Saraswati,
pragnąc ujrzeć owych wieszczów, co z Naimiszy pochodzili.
yatra bhūyo nivavṛte prāṅmukhā vai sarasvatī /
ṛṣīṇāṃ naimiṣeyāṇām avekṣārthaṃ mahātmanām //
Kiedy Dzierżca Pługu zoczył, jak wśród rzek pierwsza zawraca,
wielce zdziwił się ów Bala białą pastą namaszczony.
nivṛttāṃ tāṃ saricchreṣṭhāṃ tatra dṛṣṭvā tu lāṅgalī /
babhūva vismito rājan balaḥ śvetānulepanaḥ //
Dźanamedźaja rzekł:
Czemuż, mędrcze, zawróciła Saraswati ku wschodowi,
o tym pragnę się dowiedzieć, o najlepszy wśród Adhwarjów.
janamejaya uvāca /
kasmāt sarasvatī brahmannivṛttā prāṅmukhī tataḥ /
vyākhyātum etad icchāmi sarvam adhvaryusattama //
Skąd zdziwienie takie wielkie ulubieńca wśród Jadawów?
I dlaczego z rzek najlepsza zawróciła, dwakroć zrodzon?
kasmiṃśca kāraṇe tatra vismito yadunandanaḥ /
vinivṛttā saricchreṣṭhā katham etad dvijottama //
Waiśampajana rzekł:
Dawniej, w erze kryta, królu, asceci z lasu Naimisza
wielką ofiarę spełniali, co dwanaście lat liczyła.
Na nią to liczni wieszczowie z wszech stron świata nadciągnęli
vaiśaṃpāyana uvāca /
pūrvaṃ kṛtayuge rājannaimiṣeyāstapasvinaḥ /
vartamāne subahule satre dvādaśavārṣike /
ṛṣayo bahavo rājaṃstatra sampratipedire //
i zasiedli jak należy przy ofierze, wielce szczęśni.
Gdy ofiara się skończyła w Naimiszy, dwunastoletnia,
licznie zebrani wieszczowie na pielgrzymkę wyruszyli.
uṣitvā ca mahābhāgāstasmin satre yathāvidhi /
nivṛtte naimiṣeye vai satre dvādaśavārṣike /
ājagmur ṛṣayastatra bahavastīrthakāraṇāt //
A że było ich tak wielu, wieszczów u wód Saraswati,
brody na jej prawym brzegu niczym miasta wyglądały.
ṛṣīṇāṃ bahulatvāt tu sarasvatyā viśāṃ pate /
tīrthāni nagarāyante kūle vai dakṣiṇe tadā //
Aż po Samantapańćakę ci najlepsi z dwójzrodzonych,
pragnąc mieszkać w świętym miejscu, zasiedlili brzegi rzeki.
samantapañcakaṃ yāvat tāvat te dvijasattamāḥ /
tīrthalobhānnaravyāghra nadyāstīraṃ samāśritāḥ //
Strony świata wypełnili głośnym dźwiękiem recytacji,
wieszczowie lejąc obiaty, pogrążeni w medytacji.
juhvatāṃ tatra teṣāṃ tu munīnāṃ bhāvitātmanām /
svādhyāyenāpi mahatā babhūvuḥ pūritā diśaḥ //
Rzek królowa wszem jaśniała ofiarami ogniowymi
palonymi w każdym miejscu, gdy obiaty leli szczęśni.
agnihotraistatasteṣāṃ hūyamānair mahātmanām /
aśobhata saricchreṣṭhā dīpyamānaiḥ samantataḥ //
Asceci Walakhiljowie i miażdżokamienni, królu,
oraz zębomoździeżowi, i ablucjom poświęceni,
vālakhilyā mahārāja aśmakuṭṭāśca tāpasāḥ /
dantolūkhalinaścānye saṃprakṣālāstathāpare //
wiatr jedzący albo liście, inni zaś pijący wodę,
oddani ograniczeniom, na ofiarnej ziemi śpiący,
vāyubhakṣā jalāhārāḥ parṇabhakṣāśca tāpasāḥ /
nānāniyamayuktāśca tathā sthaṇḍilaśāyinaḥ //
byli tam ci liczni mędrcy tuż przy nurcie Saraswati,
upiększając rzek królową jak niebianie boską Gangę.
āsan vai munayastatra sarasvatyāḥ samīpataḥ /
śobhayantaḥ saricchreṣṭhāṃ gaṅgām iva divaukasaḥ //
Wprost z zachodu tam przybyli wieszczowie od wielkich ofiar,
w polu Kurów ślub składając – jednak lokum nie znaleźli.
tataḥ paścāt samāpetur ṛṣayaḥ satrayājinaḥ /
te 'vakāśaṃ na dadṛśuḥ kurukṣetre mahāvratāḥ //
Więc sznurami ofiarnymi miejsce święte odmierzyli
i ofiary prowadzili oraz ryty różnorodne.
tato yajñopavītaiste tat tīrthaṃ nirmimāya vai /
juhuvuścāgnihotrāṇi cakruśca vividhāḥ kriyāḥ //
Zobaczyła Saraswati grono wieszczów bez nadziei,
w niepokoju, władco królów, i to właśnie dla ich dobra
tatastam ṛṣisaṃghātaṃ nirāśaṃ cintayānvitam /
darśayāmāsa rājendra teṣām arthe sarasvatī //
rzek królowa bieg zmieniła i stworzyła liczne gaje.
Uczyniła to z współczucia dla ascetów oraz wieszczów.
tataḥ kuñjān bahūn kṛtvā saṃnivṛttā saridvarā /
ṛṣīṇāṃ puṇyatapasāṃ kāruṇyājjanamejaya //
Kiedy dla nich nawróciła wśród rzek pierwsza Saraswati,
znów zwrócona k zachodowi popłynęła, królu królów.
tato nivṛtya rājendra teṣām arthe sarasvatī /
bhūyaḥ pratīcyabhimukhī susrāva saritāṃ varā //
„Udam się tam, by nie było ich przybycie bezowocnym” –
myśląc tak ogromna rzeka ów cud wielki uczyniła.
amoghā gamanaṃ kṛtvā teṣāṃ bhūyo vrajāmyaham /
ityadbhutaṃ mahaccakre tato rājanmahānadī //
Stąd ów gaj, o królu władców, znają jako Naimiszowy.
Więc dokonaj wielkich rytów, tutaj na Kurowym polu.
evaṃ sa kuñjo rājendra naimiṣeya iti smṛtaḥ /
kurukṣetre kuruśreṣṭha kuruṣva mahatīḥ kriyāḥ //
Obejrzawszy liczne gaje oraz rzekę, co zawraca,
wielkoduszny i szlachetny Rama wielce się zadziwił.
tatra kuñjān bahūn dṛṣṭvā saṃnivṛttāṃ ca tāṃ nadīm /
babhūva vismayastatra rāmasyātha mahātmanaḥ //
Ulubieniec rodu Jadów dotknął wody, jak należy,
dwójzrodzonym rozdał dary i precjoza różnorakie,
przedłożył również braminom jadła liczne i napitki.
upaspṛśya tu tatrāpi vidhivad yadunandanaḥ /
dattvā dāyān dvijātibhyo bhāṇḍāni vividhāni ca /
bhakṣyaṃ peyaṃ ca vividhaṃ brāhmaṇān pratyapādayat //
Bala ruszył w dalszą drogę, wielbiony przez dwójzrodzonych,
do brodu nad Saraswati w dwójzrodzonych licznym gronie.
tataḥ prāyād balo rājan pūjyamāno dvijātibhiḥ /
sarasvatītīrthavaraṃ nānādvijagaṇāyutam //
Głożyna , figowiec plaksza , pagodowy , migdałecznik ,
wibhitaka , salwadora , gmelina oraz chlebowiec ,
leśny płomień i karira ,
badareṅgudakāśmaryaplakṣāśvatthavibhītakaiḥ /
panasaiśca palāśaiśca karīraiḥ pīlubhistathā //
wzrosłe w brzegach Saraswati gęste i luźno rosnące,
gaje grewi , bael owoców , a także dzikiego mango ,
sarasvatītīraruhair bandhanaiḥ syandanaistathā /
parūṣakavanaiścaiva bilvair āmrātakaistathā //
gęste lasy koralowe , atimuktak , bananowców
upiększały ten bród zacny, miły, piękny, myśl kradnący.
atimuktakaṣaṇḍaiśca pārijātaiśca śobhitam /
kadalīvanabhūyiṣṭham iṣṭaṃ kāntaṃ manoramam //
W nim mieszkali leśni ludzie wodę, wiatr, owoc jedzący,
mędrcy zębomoździeżowi, asceci miażdżokamienni.
vāyvambuphalaparṇādair dantolūkhalikair api /
tathāśmakuṭṭair vāneyair munibhir bahubhir vṛtam //
Rozbrzmiewał odgłosem studiów, tłoczny setką stad zwierzyny,
zamieszkały przez lud prawy, co przemocy wszem unikał.
svādhyāyaghoṣasaṃghuṣṭaṃ mṛgayūthaśatākulam /
ahiṃsrair dharmaparamair nṛbhir atyantasevitam //
Pługodzierżca bród zobaczył zwany Siedmiosaraswata,
gdzie ascezę praktykował doskonały Mankanaka.
saptasārasvataṃ tīrtham ājagāma halāyudhaḥ /
yatra maṅkaṇakaḥ siddhastapastepe mahāmuniḥ //