Rozdział 7

Dhrytarasztra rzekł:
Ach, cóż za opowieść rzekłeś, czcigodny, widzący prawdę!
Rad bym jednak jeszcze więcej usłyszeć twych słów nektaru.

11.7.1

dhṛtarāṣṭra uvāca /
aho 'bhihitam ākhyānaṃ bhavatā tattvadarśinā /
bhūya eva tu me harṣaḥ śrotuṃ vāgamṛtaṃ tava //

Widura rzekł:
Posłuchaj, przedstawię dalsze rozwinięcie tejże ścieżki,
mądrzy, słuchający tego, wolni są od cyklu wcieleń.

11.7.2

vidura uvāca /
śṛṇu bhūyaḥ pravakṣyāmi mārgasyaitasya vistaram /
yacchrutvā vipramucyante saṃsārebhyo vicakṣaṇāḥ //

Bo to tak, jak człowiek, królu, który ruszył w długą podróż,
gdzieś przystanie ze zmęczenia, albo zrobi dłuższy postój,

11.7.3

yathā tu puruṣo rājan dīrgham adhvānam āsthitaḥ /
kvacit kvacicchramāt sthātā kurute vāsam eva vā //

tak też w trakcie cyklu wcieleń, głupcy, potomku Bharaty,
czynią postój w łonach matek, mędrcy wolni są od tego.

11.7.4

evaṃ saṃsāraparyāye garbhavāseṣu bhārata /
kurvanti durbudhā vāsaṃ mucyante tatra paṇḍitāḥ //

O takiej podróży właśnie mówią znawcy świętych tekstów,
a tę głębię cyklu wcieleń mądrzy nazywają lasem.

11.7.5

tasmād adhvānam evaitam āhuḥ śāstravido janāḥ /
yat tu saṃsāragahanaṃ vanam āhur manīṣiṇaḥ //

To jest powrót śmiertelników ruchomych i nieruchomych
do świata, byku Bharatów, mędrzec nie ma tutaj pragnień.

11.7.6

so 'yaṃ lokasamāvarto martyānāṃ bharatarṣabha /
carāṇāṃ sthāvarāṇāṃ ca gṛdhyet tatra na paṇḍitaḥ //

A choroby śmiertelników cielesne i umysłowe,
dostrzegalne i ukryte oświeceni zwą bestiami.

11.7.7

śārīrā mānasāścaiva martyānāṃ ye tu vyādhayaḥ /
pratyakṣāśca parokṣāśca te vyālāḥ kathitā budhaiḥ //

A ci o rozumach małych, nękani, niszczeni stale
przez swe czyny – wielkie bestie, nie trapią się tym, Bharato.

11.7.8

kliśyamānāśca tair nityaṃ hanyamānāśca bhārata /
svakarmabhir mahāvyālair nodvijantyalpabuddhayaḥ //

A nawet jeśliby człowiek od tych chorób się uwolnił,
później go otacza starość niszcząca urodę, królu,

11.7.9

athāpi tair vimucyeta vyādhibhiḥ puruṣo nṛpa /
āvṛṇotyeva taṃ paścājjarā rūpavināśinī //

gdy się nurza w wielkim bagnie nie mając oparcia zewsząd,
pośród różnych dźwięków, kształtów, smaków, dotyków, zapachów.

11.7.10

śabdarūparasasparśair gandhaiśca vividhair api /
majjamānaṃ mahāpaṅke nirālambe samantataḥ //

Lata, sezony, miesiące, połowy miesięcy, noce,
dni i zmierzchy, krok po kroku, niszczą mu urodę, zdrowie.

11.7.11

saṃvatsarartavo māsāḥ pakṣāhorātrasaṃdhayaḥ /
krameṇāsya pralumpanti rūpam āyustathaiva ca //

Takie są jednostki czasu, nie znają ich nierozumni.
Mówią, że istoty wszystkie naznaczone są karmanem.

11.7.12

ete kālasya nidhayo naitāñ jānanti durbudhāḥ /
atrābhilikhitānyāhuḥ sarvabhūtāni karmaṇā //

Rydwanem zwą ciało istot, świadomość – woźnicą jego,
zmysły nazywają końmi, czyny i rozum – lejcami.

11.7.13

rathaṃ śarīraṃ bhūtānāṃ sattvam āhustu sārathim /
indriyāṇi hayān āhuḥ karma buddhiśca raśmayaḥ //

Ten, kto pędem gna wraz z tymi gwałtem pędzącymi końmi,
w kołowrocie się obraca cyklu wcieleń, sam jak koło.

11.7.14

teṣāṃ hayānāṃ yo vegaṃ dhāvatām anudhāvati /
sa tu saṃsāracakre 'smiṃścakravat parivartate //

Kto je rozumem poskramia, ten nie wraca poskromiciel,
Jamy własnością ten rydwan zwą, nim są mamieni głupcy.

11.7.15

yastān yamayate buddhyā sa yantā na nivartate /
yāmyam āhū rathaṃ hyenaṃ muhyante yena durbudhāḥ //

Głupiec to osiąga, królu, co ty, władco, osiągnąłeś,
utratę królestwa, synów oraz przyjaciół, Bharato.

11.7.16

sa caitat prāpnute rājan yat tvaṃ prāpto narādhipa /
rājyanāśaṃ suhṛnnāśaṃ sutanāśaṃ ca bhārata //

To cierpienie dręczy tego, kim władają namiętności,
prawy mąż wśród wielkich cierpień niech lek weźmie na cierpienie.

11.7.17

anutarṣulam evaitad duḥkhaṃ bhavati bhārata /
sādhuḥ paramaduḥkhānāṃ duḥkhabhaiṣajyam ācaret //

Ani męstwo, ani zyski, ani druh, ani przyjaciel,
nie uwolnią tak od bólu, jak jaźń stale ujarzmiana.

11.7.18

na vikramo na cāpyartho na mitraṃ na suhṛjjanaḥ /
tathonmocayate duḥkhād yathātmā sthirasaṃyamaḥ //

Kieruj się więc życzliwością, zaprząż moralność, Bharato,
kontrola, asceza, czujność – oto trzy brahmana konie.

11.7.19

tasmānmaitraṃ samāsthāya śīlam āpadya bhārata /
damastyāgo 'pramādaśca te trayo brahmaṇo hayāḥ //

Kto trwa na rydwanie myśli, spiętym w lejce moralności,
kto porzucił strach przed śmiercią, ten osiąga świat brahmana.

11.7.20

śīlaraśmisamāyukte sthito yo mānase rathe /
tyaktvā mṛtyubhayaṃ rājan brahmalokaṃ sa gacchati //