I rzekł Sańdźaja:
Syn Śantanu Bhiszma prowadzi ten bój rozgłośny, chcąc ocalić twoich synów przed zagrażającym im Bhimą. Toczy się ta złowroga walka królów przedpołudniem, między Kaurawami i Pandawami, niosąca zagładę najlepszych bohaterom. W tym przeraźliwym bezładnym starciu łoskot jest taki, że aż nieba sięga. Trąbią wielkie słonie, rżą rumaki, dudnią bębny, wyją konchy, mocarni mężowie, żądni walki i zwycięstwa, ryczą na siebie nawzajem niczym wielkie byki w zagrodach zamknięte. (5) Głowy odcięte ostrymi strzałami spadają niczym deszcz kamieni z niebios, buhaju wśród ludzi. Widzę, jak leżą na ziemi — z kolczykami, w turbanach, płonące od złota, o byku wśród ludzi. I inne części ciała urwane przez strzały, ręce zdobne w bransolety wciąż jeszcze trzymające łuki, ciała w zbrojach, dłonie malowane, piękne twarze podobne do księżyca z barwionymi na czerwono kącikami oczu zaścielają pole bitwy. W jednej chwili ziemia pokrywa się częściami ciał martwych słoni, koni i ludzi. (10) W chmurach kurzu broń jak błyskawice łyska, huk oręża odgłos gromu przypomina. I toczy się ta gwałtowna, pełna zgiełku bitwa, krwawa, między Kaurawami i Pandawami, o Bharato.
I w tej bitwie — zgiełku pełnej, strasznej, przeraźliwej, włos na głowie jeżącej — szaleni od walki wojownicy zalewają się nawzajem deszczem strzał. Ryczą słonie chłostane ich strugami, które z łuków twoich i tamtych lecą, o najlepszy z Bharatów, a konie biegają w kółko niosąc na grzbietach martwych jeźdźców po całym polu bitwy. Twoi wojownicy i wojownicy tamtych zrywają się, by znów upaść, śmiertelnie ranni od strzał, buhaju ludzi. (15) Widzę, jak w różnych miejscach zderzają się rumaki, słonie, rydwany najeżdżające na siebie, panie plemion. Ponaglani przez Czas żołnierze zabijają się nawzajem maczugami, mieczami, pociskami i strzałami o prostych drzewcach. Niektórzy, w walce na pięści szkoleni, zwierają się w uściskach ramion jakoby żelaznych taranów. Niosą sobie śmierć wzajemnie twoi ludzie i Pandawowie, uderzeniami pięści, kolan i dłoni. Pozbawieni rydwanów rydwannicy, z mieczami prześwietnymi w dłoniach, podbiegają do wroga, mordu żądni. (20)
A teraz sam król Durjodhana otoczony przez wielu Kalingów, ustawiwszy Bhiszmę na czele swoich oddziałów, rusza na Pandawów. Wszyscy Pandawowie zaś rozjuszeni, otoczywszy Wilczobrzucha, atakują Bhiszmę w bitwie na swych krewkich wierzchowcach.
Syn Śantanu Bhiszma prowadzi ten bój rozgłośny, chcąc ocalić twoich synów przed zagrażającym im Bhimą. Toczy się ta złowroga walka królów przedpołudniem, między Kaurawami i Pandawami, niosąca zagładę najlepszych bohaterom. W tym przeraźliwym bezładnym starciu łoskot jest taki, że aż nieba sięga. Trąbią wielkie słonie, rżą rumaki, dudnią bębny, wyją konchy, mocarni mężowie, żądni walki i zwycięstwa, ryczą na siebie nawzajem niczym wielkie byki w zagrodach zamknięte. (5) Głowy odcięte ostrymi strzałami spadają niczym deszcz kamieni z niebios, buhaju wśród ludzi. Widzę, jak leżą na ziemi — z kolczykami, w turbanach, płonące od złota, o byku wśród ludzi. I inne części ciała urwane przez strzały, ręce zdobne w bransolety wciąż jeszcze trzymające łuki, ciała w zbrojach, dłonie malowane, piękne twarze podobne do księżyca z barwionymi na czerwono kącikami oczu zaścielają pole bitwy. W jednej chwili ziemia pokrywa się częściami ciał martwych słoni, koni i ludzi. (10) W chmurach kurzu broń jak błyskawice łyska, huk oręża odgłos gromu przypomina. I toczy się ta gwałtowna, pełna zgiełku bitwa, krwawa, między Kaurawami i Pandawami, o Bharato.
I w tej bitwie — zgiełku pełnej, strasznej, przeraźliwej, włos na głowie jeżącej — szaleni od walki wojownicy zalewają się nawzajem deszczem strzał. Ryczą słonie chłostane ich strugami, które z łuków twoich i tamtych lecą, o najlepszy z Bharatów, a konie biegają w kółko niosąc na grzbietach martwych jeźdźców po całym polu bitwy. Twoi wojownicy i wojownicy tamtych zrywają się, by znów upaść, śmiertelnie ranni od strzał, buhaju ludzi. (15) Widzę, jak w różnych miejscach zderzają się rumaki, słonie, rydwany najeżdżające na siebie, panie plemion. Ponaglani przez Czas żołnierze zabijają się nawzajem maczugami, mieczami, pociskami i strzałami o prostych drzewcach. Niektórzy, w walce na pięści szkoleni, zwierają się w uściskach ramion jakoby żelaznych taranów. Niosą sobie śmierć wzajemnie twoi ludzie i Pandawowie, uderzeniami pięści, kolan i dłoni. Pozbawieni rydwanów rydwannicy, z mieczami prześwietnymi w dłoniach, podbiegają do wroga, mordu żądni. (20)
A teraz sam król Durjodhana otoczony przez wielu Kalingów, ustawiwszy Bhiszmę na czele swoich oddziałów, rusza na Pandawów. Wszyscy Pandawowie zaś rozjuszeni, otoczywszy Wilczobrzucha, atakują Bhiszmę w bitwie na swych krewkich wierzchowcach.
saṃjaya uvāca /
akarot tumulaṃ yuddhaṃ bhīṣmaḥ śāṃtanavastadā /
bhīmasenabhayād icchan putrāṃstārayituṃ tava //
akarot tumulaṃ yuddhaṃ bhīṣmaḥ śāṃtanavastadā /
bhīmasenabhayād icchan putrāṃstārayituṃ tava //
pūrvāhṇe tanmahāraudraṃ rājñāṃ yuddham avartata /
kurūṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca mukhyaśūravināśanam //
kurūṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca mukhyaśūravināśanam //
tasminn ākulasaṃgrāme vartamāne mahābhaye /
abhavat tumulaḥ śabdaḥ saṃspṛśan gaganaṃ mahat //
abhavat tumulaḥ śabdaḥ saṃspṛśan gaganaṃ mahat //
nadadbhiśca mahānāgair heṣamāṇaiśca vājibhiḥ /
bherīśaṅkhaninādaiśca tumulaḥ samapadyata //
bherīśaṅkhaninādaiśca tumulaḥ samapadyata //
yuyutsavaste vikrāntā vijayāya mahābalāḥ /
anyonyam abhigarjanto goṣṭheṣviva maharṣabhāḥ //
anyonyam abhigarjanto goṣṭheṣviva maharṣabhāḥ //
śirasāṃ pātyamānānāṃ samare niśitaiḥ śaraiḥ /
aśmavṛṣṭir ivākāśe babhūva bharatarṣabha //
aśmavṛṣṭir ivākāśe babhūva bharatarṣabha //
kuṇḍaloṣṇīṣadhārīṇi jātarūpojjvalāni ca /
patitāni sma dṛśyante śirāṃsi bharatarṣabha //
patitāni sma dṛśyante śirāṃsi bharatarṣabha //
viśikhonmathitair gātrair bāhubhiśca sakārmukaiḥ /
sahastābharaṇaiścānyair abhavacchāditā mahī //
sahastābharaṇaiścānyair abhavacchāditā mahī //
kavacopahitair gātrair hastaiśca samalaṃkṛtaiḥ /
mukhaiśca candrasaṃkāśai raktāntanayanaiḥ śubhaiḥ //
mukhaiśca candrasaṃkāśai raktāntanayanaiḥ śubhaiḥ //
gajavājimanuṣyāṇāṃ sarvagātraiśca bhūpate /
āsīt sarvā samākīrṇā muhūrtena vasuṃdharā //
āsīt sarvā samākīrṇā muhūrtena vasuṃdharā //
rajomeghaiśca tumulaiḥ śastravidyutprakāśitaiḥ /
āyudhānāṃ ca nirghoṣaḥ stanayitnusamo 'bhavat //
āyudhānāṃ ca nirghoṣaḥ stanayitnusamo 'bhavat //
sa saṃprahārastumulaḥ kaṭukaḥ śoṇitodakaḥ /
prāvartata kurūṇāṃ ca pāṇḍavānāṃ ca bhārata //
prāvartata kurūṇāṃ ca pāṇḍavānāṃ ca bhārata //
tasminmahābhaye ghore tumule lomaharṣaṇe /
vavarṣuḥ śaravarṣāṇi kṣatriyā yuddhadurmadāḥ //
vavarṣuḥ śaravarṣāṇi kṣatriyā yuddhadurmadāḥ //
krośanti kuñjarāstatra śaravarṣapratāpitāḥ /
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca saṃyuge bharatottama /
aśvāśca paryadhāvanta hatārohā diśo daśa //
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca saṃyuge bharatottama /
aśvāśca paryadhāvanta hatārohā diśo daśa //
utpatya nipatantyanye śaraghātaprapīḍitāḥ /
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca yodhānāṃ bharatarṣabha //
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca yodhānāṃ bharatarṣabha //
aśvānāṃ kuñjarāṇāṃ ca rathānāṃ cātivartatām /
saṃghātāḥ sma pradṛśyante tatra tatra viśāṃ pate //
saṃghātāḥ sma pradṛśyante tatra tatra viśāṃ pate //
gadābhir asibhiḥ prāsair bāṇaiśca nataparvabhiḥ /
jaghnuḥ parasparaṃ tatra kṣatriyāḥ kālacoditāḥ //
jaghnuḥ parasparaṃ tatra kṣatriyāḥ kālacoditāḥ //
apare bāhubhir vīrā niyuddhakuśalā yudhi /
bahudhā samasajjanta āyasaiḥ parighair iva //
bahudhā samasajjanta āyasaiḥ parighair iva //
muṣṭibhir jānubhiścaiva talaiścaiva viśāṃ pate /
anyonyaṃ jaghnire vīrāstāvakāḥ pāṇḍavaiḥ saha //
anyonyaṃ jaghnire vīrāstāvakāḥ pāṇḍavaiḥ saha //
virathā rathinaścātra nistriṃśavaradhāriṇaḥ /
anyonyam abhidhāvanta parasparavadhaiṣiṇaḥ //
anyonyam abhidhāvanta parasparavadhaiṣiṇaḥ //
tato duryodhano rājā kaliṅgair bahubhir vṛtaḥ /
puraskṛtya raṇe bhīṣmaṃ pāṇḍavān abhyavartata //
puraskṛtya raṇe bhīṣmaṃ pāṇḍavān abhyavartata //
tathaiva pāṇḍavāḥ sarve parivārya vṛkodaram /
bhīṣmam abhyadravan kruddhā raṇe rabhasavāhanāḥ //
bhīṣmam abhyadravan kruddhā raṇe rabhasavāhanāḥ //