Rozdział 27

Joga wyrzeczenia się czynu
(karma-sannyāsa-yoga)

6.27.1

arjuna uvāca /
saṃnyāsaṃ karmaṇāṃ kṛṣṇa punaryogaṃ ca śaṃsasi /
yacchreya etayorekaṃ tanme brūhi suniścitam //

Ardźuna rzekł:
Raz, Kryszno, wychwalasz jogę, to znów wyrzeczenie czynów.
Powiedz pewnie, ale jedno, które z tych dwóch jest przedniejsze.

6.27.2

śrībhagavānuvāca /
saṃnyāsaḥ karmayogaśca niḥśreyasakarāvubhau /
tayostu karmasaṃnyāsātkarmayogo viśiṣyate //

Chwalebny Pan rzekł:
Wyrzeczenie, joga czynu – obie wiodą ku świetności.
Jednak od zrzeczenia czynu joga czynu jest wszak lepsza.

6.27.3

jñeyaḥ sa nityasaṃnyāsī yo na dveṣṭi na kāṅkṣati /
nirdvaṃdvo hi mahābāho sukhaṃ bandhātpramucyate //

Bez odrazy, bez tęsknoty – on jest wiecznym wyrzeczeńcem,
ten kto wyzbył się przeciwieństw, z więzów łatwo się wyzwala.

6.27.4

sāṃkhyayogau pṛthagbālāḥ pravadanti na paṇḍitāḥ /
ekamapyāsthitaḥ samyagubhayorvindate phalam //

Tylko dzieci, nie uczeni, jogę i teorię widzą
jako różne. W jednej trwając, owoc obu się zyskuje.

6.27.5

yatsāṃkhyaiḥ prāpyate sthānaṃ tadyogairapi gamyate /
ekaṃ sāṃkhyaṃ ca yogaṃ ca yaḥ paśyati sa paśyati //

Miejsce, które teoretyk zyska, to osiągnie również jogin.
Kto teorię oraz jogę widzi jednym, ten wskroś widzi.

6.27.6

saṃnyāsastu mahābāho duḥkhamāptumayogataḥ /
yogayukto munirbrahma nacireṇādhigacchati //

Wyrzeczenie trudno posiąść jest bez jogi, długoręki.
Zaprzężony w jogę mędrzec w brahmana rychło wstępuje.

6.27.7

yogayukto viśuddhātmā vijitātmā jitendriyaḥ /
sarvabhūtātmabhūtātmā kurvannapi na lipyate //

Czysty, zaprzężon do jogi, jaźń i zmysły ma zdławione,
stał się jaźnią wszystkich jaźni – ten choć działa, się nie kala.

6.27.8

naiva kiṃcitkaromīti yukto manyeta tattvavit /
paśyañśṛṇvanspṛśañjighrannaśnangacchansvapañśvasan //

Zaprzężony znawca prawdy niechaj myśli: „nic nie robię”,
chociaż patrzy, słucha, wącha, je, dotyka, chodzi, mówi,

6.27.9

pralapanvisṛjangṛhṇannunmiṣannimiṣannapi /
indriyāṇīndriyārtheṣu vartanta iti dhārayan //

śpi, oddycha, kał wydala, chwyta czy oczyma mruga,
niech rozumie: „oto zmysły wchodzą w kontakt z przedmiotami”.

6.27.10

brahmaṇyādhāya karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā karoti yaḥ /
lipyate na sa pāpena padmapatramivāmbhasā //

Kto w brahmanie złożył czyny, choć porzucił związki, działa,
tego grzech już nie dotyka, jak lotosu liścia woda.

6.27.11

kāyena manasā buddhyā kevalairindriyairapi /
yoginaḥ karma kurvanti saṅgaṃ tyaktvātmaśuddhaye //

Ciałem, myślą i rozumem, i zmysłami już czystymi,
jogin spełnia czyn bez lgnięcia, dla własnego oczyszczenia.

6.27.12

yuktaḥ karmaphalaṃ tyaktvā śāntimāpnoti naiṣṭhikīm /
ayuktaḥ kāmakāreṇa phale sakto nibadhyate //

Zaprzężony rzuca owoc i osiąga spokój wieczny.
Niezaprzężon jest wiązany, pożądliwie lgnie do plonu.

6.27.13

sarvakarmāṇi manasā saṃnyasyāste sukhaṃ vaśī /
navadvāre pure dehī naiva kurvanna kārayan //

W myślach wyrzekł się działania i władając w szczęściu mieszka
w mieście o dziewięciu bramach, nic nie czyni, nic nie sprawia.

6.27.14

na kartṛtvaṃ na karmāṇi lokasya sṛjati prabhuḥ /
na karmaphalasaṃyogaṃ svabhāvastu pravartate //

Wszechmocny nie stworzył w świecie sprawczości ani też czynów,
ni z ich skutkiem połączenia – to natura rzeczy działa.

6.27.15

nādatte kasyacitpāpaṃ na caiva sukṛtaṃ vibhuḥ /
ajñānenāvṛtaṃ jñānaṃ tena muhyanti jantavaḥ //

Wszechpotężny nie zabiera grzechu ni zasług nikomu.
Wiedzę zakrywa niewiedza – przez nią ludzie omroczeni.

6.27.16

jñānena tu tadajñānaṃ yeṣāṃ nāśitamātmanaḥ /
teṣāmādityavajjñānaṃ prakāśayati tatparam //

Którzy jednak swą niewiedzę dzięki wiedzy pokonali,
im to wiedza, niczym słońce, to najwyższe ukazuje.

6.27.17

tadbuddhayastadātmānastanniṣṭhāstatparāyaṇāḥ /
gacchantyapunarāvṛttiṃ jñānanirdhūtakalmaṣāḥ //

W niej ich rozum, jaźń i wiara, to jej całkiem są oddani,
a gdy wiedza zło ich zniszczy, idą tam skąd się nie wraca.

6.27.18

vidyāvinayasampanne brāhmaṇe gavi hastini /
śuni caiva śvapāke ca paṇḍitāḥ samadarśinaḥ //

Mędrzec widzi jednakowo bramina, co zacny, mądry,
krowę, słonia, a i kundla, czy też tego, co psy zjada.

6.27.19

ihaiva tairjitaḥ sargo yeṣāṃ sāmye sthitaṃ manaḥ /
nirdoṣaṃ hi samaṃ brahma tasmādbrahmaṇi te sthitāḥ //

Tutaj świat przezwyciężyli ci, co umysł w jedni mają.
Bez skazy, jednaki brahman – więc w brahmanie oni trwają.

6.27.20

na prahṛṣyetpriyaṃ prāpya nodvijetprāpya cāpriyam /
sthirabuddhirasaṃmūḍho brahmavidbrahmaṇi sthitaḥ //

Kto rozumny, zna brahmana i w nim trwa nieomroczony,
niech się miłym nie raduje i nie wzdryga przed niemiłym.

6.27.21

bāhyasparśeṣvasaktātmā vindatyātmani yatsukham /
sa brahmayogayuktātmā sukhamakṣayamaśnute //

A kto sobą nie przylega do zewnętrznych dlań doświadczeń,
ten to szczęście znajdzie w sobie, zajęty jogą brahmana
wiecznym szczęściem się raduje.

6.27.22

ye hi saṃsparśajā bhogā duḥkhayonaya eva te /
ādyantavantaḥ kaunteya na teṣu ramate budhaḥ //

Radości, co z doznań wstają, tylko cierpień są przyczyną,
kres i źródło posiadają, mądry więc w nich nie gustuje.

6.27.23

śaknotīhaiva yaḥ soḍhuṃ prākśarīravimokṣaṇāt /
kāmakrodhodbhavaṃ vegaṃ sa yuktaḥ sa sukhī naraḥ //

Człek, co zdolnym tutaj znosić, jeszcze przed zrzuceniem ciała,
poryw żądzy oraz złości – ten zaprzężon, ten szczęśliwy.

6.27.24

yo 'ntaḥsukho 'ntarārāmastathāntarjyotireva yaḥ /
sa yogī brahmanirvāṇaṃ brahmabhūto 'dhigacchati //

A kto szczęście, radość, światło tylko w wnętrzu swym znajduje,
ten jogin brahmanem będąc, wnet wygaśnie sam w brahmanie.

6.27.25

labhante brahmanirvāṇamṛṣayaḥ kṣīṇakalmaṣāḥ /
chinnadvaidhā yatātmānaḥ sarvabhūtahite ratāḥ //

Wygasają więc w brahmanie wieszczowie, co brud zmazali,
bez rozterek, samowładni, dobrem wszystkich się radują.

6.27.26

kāmakrodhaviyuktānāṃ yatīnāṃ yatacetasām /
abhito brahmanirvāṇaṃ vartate viditātmanām //

Gniewu, złości się wyzbyli i swój umysł powściągnęli,
wyrzeczeńców oświeconych bliskie zgaśnięcie w brahmanie.

6.27.27

sparśānkṛtvā bahirbāhyāṃścakṣuścaivāntare bhruvoḥ /
prāṇāpānau samau kṛtvā nāsābhyantaracāriṇau //

Doznania na zewnątrz trzyma, wzrok pomiędzy brwi kieruje,
czyni jednym wdech i wydech, co wędrują wewnątrz nosa,

6.27.28

yatendriyamanobuddhirmunirmokṣaparāyaṇaḥ /
vigatecchābhayakrodho yaḥ sadā mukta eva saḥ //

zmysły, umysł, rozum kiełzna, wyzwolenie jego celem,
bez pragnień, strachu i złości – wieszcz ten wiecznie wyzwolonym.

6.27.29

bhoktāraṃ yajñatapasāṃ sarvalokamaheśvaram /
suhṛdaṃ sarvabhūtānāṃ jñātvā māṃ śāntimṛcchati //