Sańdźaja rzekł:
O buhaju pośród ludzi, kiedy Durjodhana gonił
Parthę oraz syna Wrysznich, którzy w bój śmiało kroczyli,
O buhaju pośród ludzi, kiedy Durjodhana gonił
Parthę oraz syna Wrysznich, którzy w bój śmiało kroczyli,
saṃjaya uvāca /
praviṣṭayor mahārāja pārthavārṣṇeyayostadā /
duryodhane prayāte ca pṛṣṭhataḥ puruṣarṣabhe //
praviṣṭayor mahārāja pārthavārṣṇeyayostadā /
duryodhane prayāte ca pṛṣṭhataḥ puruṣarṣabhe //
Pandawowie z Somakami w wielkim się rzucili pędzie
wprost na Dronę, z gromkim krzykiem – rozgorzało srogie starcie.
wprost na Dronę, z gromkim krzykiem – rozgorzało srogie starcie.
javenābhyadravan droṇaṃ mahatā nisvanena ca /
pāṇḍavāḥ somakaiḥ sārdhaṃ tato yuddham avartata //
pāṇḍavāḥ somakaiḥ sārdhaṃ tato yuddham avartata //
Tak wybuchła wielka bitwa, o dreszcz wszystkich przyprawiając,
na samiutkim frącie między Pańćalami, Kaurawami.
na samiutkim frącie między Pańćalami, Kaurawami.
tad yuddham abhavad ghoraṃ tumulaṃ lomaharṣaṇam /
pāñcālānāṃ kurūṇāṃ ca vyūhasya purato 'dbhutam //
pāñcālānāṃ kurūṇāṃ ca vyūhasya purato 'dbhutam //
Bitwy, która się odbyła, gdy w zenicie stało słońce,
nikt z nas wcześniej nie oglądał, o takowej też nie słyszał.
nikt z nas wcześniej nie oglądał, o takowej też nie słyszał.
rājan kadācinnāsmābhir dṛṣṭaṃ tādṛṅ na ca śrutam /
yādṛṅ madhyagate sūrye yuddham āsīd viśāṃ pate //
yādṛṅ madhyagate sūrye yuddham āsīd viśāṃ pate //
Synów Prythy wojownicy z Dhrysztadjumną na swym czele,
w szeregach, wartkim strzał deszczem armię Drony przesłonili.
w szeregach, wartkim strzał deszczem armię Drony przesłonili.
dhṛṣṭadyumnamukhāḥ pārthā vyūḍhānīkāḥ prahāriṇaḥ /
droṇasya sainyaṃ te sarve śaravarṣair avākiran //
droṇasya sainyaṃ te sarve śaravarṣair avākiran //
My na czele mając Dronę, najlepszego znawcę broni,
wojska Parthów wraz z Parszatą pociskami zalaliśmy.
wojska Parthów wraz z Parszatą pociskami zalaliśmy.
vayaṃ droṇaṃ puraskṛtya sarvaśastrabhṛtāṃ varam /
pārṣatapramukhān pārthān abhyavarṣāma sāyakaiḥ //
pārṣatapramukhān pārthān abhyavarṣāma sāyakaiḥ //
Jak dwie chmury wypiętrzone miesza wiatr u schyłku zimy,
czoła frontu się zderzyły, błyszcząc, zdobne rydwanami.
czoła frontu się zderzyły, błyszcząc, zdobne rydwanami.
mahāmeghāvivodīrṇau miśravātau himātyaye /
senāgre viprakāśete rucire rathabhūṣite //
senāgre viprakāśete rucire rathabhūṣite //
Armie dwie z wielkim impetem wpadły na się, się spiętrzyły
jak Dźahnawi i Jamuna w porze deszczy, wodą wzbrane.
jak Dźahnawi i Jamuna w porze deszczy, wodą wzbrane.
sametya tu mahāsene cakratur vegam uttamam /
jāhnavīyamune nadyau prāvṛṣīvolbaṇodake //
jāhnavīyamune nadyau prāvṛṣīvolbaṇodake //
Chmura bitewnego szału, wiatrem broni poprzedzana,
z końmi, wozami, słoniami, upiorna od gromów maczug,
z końmi, wozami, słoniami, upiorna od gromów maczug,
nānāśastrapurovāto dvipāśvarathasaṃvṛtaḥ /
gadāvidyunmahāraudraḥ saṃgrāmajalado mahān //
gadāvidyunmahāraudraḥ saṃgrāmajalado mahān //
gnana wiatrem Bharadwadźi, z tysiącami strzał potoków,
groźna, deszczem swym zalała płomień armii synów Pandu.
groźna, deszczem swym zalała płomień armii synów Pandu.
bhāradvājāniloddhūtaḥ śaradhārāsahasravān /
abhyavarṣanmahāraudraḥ pāṇḍusenāgnim uddhatam //
abhyavarṣanmahāraudraḥ pāṇḍusenāgnim uddhatam //
Jak ocean w końcu lata gnają przeraźliwe burze,
tak z dwakroć zrodzonych pierwszy wzburzył armię synów Pandu.
tak z dwakroć zrodzonych pierwszy wzburzył armię synów Pandu.
samudram iva gharmānte vivān ghoro mahānilaḥ /
vyakṣobhayad anīkāni pāṇḍavānāṃ dvijottamaḥ //
vyakṣobhayad anīkāni pāṇḍavānāṃ dvijottamaḥ //
Wszyscy oni się rzucili wprost na Dronę, w wielkim trudzie,
jak wezbrane masy wody rwące, by most wielki przerwać.
jak wezbrane masy wody rwące, by most wielki przerwać.
te 'pi sarvaprayatnena droṇam eva samādravan /
bibhitsanto mahāsetuṃ vāryoghāḥ prabalā iva //
bibhitsanto mahāsetuṃ vāryoghāḥ prabalā iva //
Niczym góra mężny Drona wstrzymał powódź wściekłej armii
synów Pandu z Pańćalami, z Kekajami podczas starcia.
synów Pandu z Pańćalami, z Kekajami podczas starcia.
vārayāmāsa tān droṇo jalaughān acalo yathā /
pāṇḍavān samare kruddhān pāñcālāṃśca sakekayān //
pāṇḍavān samare kruddhān pāñcālāṃśca sakekayān //
Również inni wojownicy ich oblegli z każdej strony
i Pańćalów powstrzymała wielka siła bohaterów.
i Pańćalów powstrzymała wielka siła bohaterów.
athāpare 'pi rājānaḥ parāvṛtya samantataḥ /
mahābalā raṇe śūrāḥ pāñcālān anvavārayan //
mahābalā raṇe śūrāḥ pāñcālān anvavārayan //
Wnuk Pryszaty z Pandawami, tygrys w boju między ludźmi,
wielokrotnie w Dronę godził, pragnąc przerwać wrogie szyki.
wielokrotnie w Dronę godził, pragnąc przerwać wrogie szyki.
tato raṇe naravyāghraḥ pārṣataḥ pāṇḍavaiḥ saha /
saṃjaghānāsakṛd droṇaṃ bibhitsur arivāhinīm //
saṃjaghānāsakṛd droṇaṃ bibhitsur arivāhinīm //
Jakie tylko strzał potoki Drona wylał na Parszatę,
takie same Dhrysztadjumna przeciw niemu wnet kierował.
takie same Dhrysztadjumna przeciw niemu wnet kierował.
yathaiva śaravarṣāṇi droṇo varṣati pārṣate /
tathaiva śaravarṣāṇi dhṛṣṭadyumno 'bhyavarṣata //
tathaiva śaravarṣāṇi dhṛṣṭadyumno 'bhyavarṣata //
Chmura armii Dhrysztadjumny, poprzedzana wiatrem mieczy,
pełna włóczni, dzid i grotów, z gromem łuków, z błyskiem cięciw,
pełna włóczni, dzid i grotów, z gromem łuków, z błyskiem cięciw,
sanistriṃśapurovātaḥ śaktiprāsarṣṭisaṃvṛtaḥ /
jyāvidyuccāpasaṃhrādo dhṛṣṭadyumnabalāhakaḥ //
jyāvidyuccāpasaṃhrādo dhṛṣṭadyumnabalāhakaḥ //
strugi strzał jak grad rzęsisty uwalniała we wsze strony,
niszcząc masy wozów, koni i szwadrony zacieniając.
niszcząc masy wozów, koni i szwadrony zacieniając.
śaradhārāśmavarṣāṇi vyasṛjat sarvatodiśam /
nighnan rathavarāśvaughāṃśchādayāmāsa vāhinīm //
nighnan rathavarāśvaughāṃśchādayāmāsa vāhinīm //
W którą grupę rydwanników Drona mierzył swoje strzały,
od niej zaraz go odciągał wnuk Pryszaty pociskami.
od niej zaraz go odciągał wnuk Pryszaty pociskami.
yaṃ yam ārchaccharair droṇaḥ pāṇḍavānāṃ rathavrajam /
tatastataḥ śarair droṇam apākarṣata pārṣataḥ //
tatastataḥ śarair droṇam apākarṣata pārṣataḥ //
Choć się Drona wielce starał, to w zderzeniu z Dhrysztadjumną
jego wojsko się dzieliło na trzy części, o Bharato.
jego wojsko się dzieliło na trzy części, o Bharato.
tathā tu yatamānasya droṇasya yudhi bhārata /
dhṛṣṭadyumnaṃ samāsādya tridhā sainyam abhidyata //
dhṛṣṭadyumnaṃ samāsādya tridhā sainyam abhidyata //
Jedni wracali do Bhodźi, drudzy zaś do Dźalasandhy,
Inni biegli wprost do Drony, wytracani przez Pandawów.
Inni biegli wprost do Drony, wytracani przez Pandawów.
bhojam eke nyavartanta jalasaṃdham athāpare /
pāṇḍavair hanyamānāśca droṇam evāpare 'vrajan //
pāṇḍavair hanyamānāśca droṇam evāpare 'vrajan //
Drona, pierwszy z rydwanników, kiedy tylko zebrał pułki,
zaraz je na wszyskie strony Dhrysztadjumna mężny pędził.
zaraz je na wszyskie strony Dhrysztadjumna mężny pędził.
sainyānyaghaṭayad yāni droṇastu rathināṃ varaḥ /
vyadhamaccāpi tānyasya dhṛṣṭadyumno mahārathaḥ //
vyadhamaccāpi tānyasya dhṛṣṭadyumno mahārathaḥ //
Przez Pandawów i Sryńdźajów mordowane twoje wojsko
na trzy części się dzieliło niczym trzoda bez pasterza
w lesie pełnym drapieżników.
na trzy części się dzieliło niczym trzoda bez pasterza
w lesie pełnym drapieżników.
dhārtarāṣṭrāstridhābhūtā vadhyante pāṇḍusṛñjayaiḥ /
agopāḥ paśavo 'raṇye bahubhiḥ śvāpadair iva //
agopāḥ paśavo 'raṇye bahubhiḥ śvāpadair iva //
„To czas zżera wojowników, których mroczy Dhrysztadjumna
w tym bitewnym rozgardiaszu” – tak myśleli wówczas ludzie.
w tym bitewnym rozgardiaszu” – tak myśleli wówczas ludzie.
kālaḥ saṃgrasate yodhān dhṛṣṭadyumnena mohitān /
saṃgrāme tumule tasminn iti saṃmenire janāḥ //
saṃgrāme tumule tasminn iti saṃmenire janāḥ //
Jak królestwo złego władcy z głodu, chorób, od złodziei
marnieje, tak twoją armię wyniszczali Pandawowie.
marnieje, tak twoją armię wyniszczali Pandawowie.
kunṛpasya yathā rāṣṭraṃ durbhikṣavyādhitaskaraiḥ /
drāvyate tadvad āpannā pāṇḍavaistava vāhinī //
drāvyate tadvad āpannā pāṇḍavaistava vāhinī //
Gdy promienie słońca szyły przez pancerze oraz oręż,
chmura pyłu niczym armia oczy wojsk atakowała.
chmura pyłu niczym armia oczy wojsk atakowała.
arkaraśmiprabhinneṣu śastreṣu kavaceṣu ca /
cakṣūṃṣi pratihanyante sainyena rajasā tathā //
cakṣūṃṣi pratihanyante sainyena rajasā tathā //
Na trzy podzieloną armię wojska Pandów wyniszczały.
Właśnie wtedy Drona wściekły Pańćalów zdmuchnął strzałami.
Właśnie wtedy Drona wściekły Pańćalów zdmuchnął strzałami.
tridhābhūteṣu sainyeṣu vadhyamāneṣu pāṇḍavaiḥ /
amarṣitastato droṇaḥ pāñcālān vyadhamaccharaiḥ //
amarṣitastato droṇaḥ pāñcālān vyadhamaccharaiḥ //
Rozgramiał całe oddziały, pociskami je szlachtował,
postać Drony się wydała ogniem kresu roznieconym.
postać Drony się wydała ogniem kresu roznieconym.
mṛdnatastānyanīkāni nighnataścāpi sāyakaiḥ /
babhūva rūpaṃ droṇasya kālāgner iva dīpyataḥ //
babhūva rūpaṃ droṇasya kālāgner iva dīpyataḥ //
Ów rydwannik, posyłając ku każdemu jedną strzałę,
wytracał rydwany, słonie, piechotę oraz konnicę.
wytracał rydwany, słonie, piechotę oraz konnicę.
rathaṃ nāgaṃ hayaṃ cāpi pattinaśca viśāṃ pate /
ekaikeneṣuṇā saṃkhye nirbibheda mahārathaḥ //
ekaikeneṣuṇā saṃkhye nirbibheda mahārathaḥ //
W całej armii synów Pandu nie było jednego woja,
co wytrzymałby pociski z łuku Drony wystrzelone.
co wytrzymałby pociski z łuku Drony wystrzelone.
pāṇḍavānāṃ tu sainyeṣu nāsti kaścit sa bhārata /
dadhāra yo raṇe bāṇān droṇacāpacyutāñ śitān //
dadhāra yo raṇe bāṇān droṇacāpacyutāñ śitān //
Prażona upalnym słońcem, topiona strzałami Drony
armia Parszaty po polu tu i ówdzie się błąkała.
armia Parszaty po polu tu i ówdzie się błąkała.
tat pacyamānam arkeṇa droṇasāyakatāpitam /
babhrāma pārṣataṃ sainyaṃ tatra tatraiva bhārata //
babhrāma pārṣataṃ sainyaṃ tatra tatraiva bhārata //
Z drugiej strony twoje siły, które nękał wnuk Pryszaty,
również ze wszech stron topniały jak las suchy żarty ogniem.
również ze wszech stron topniały jak las suchy żarty ogniem.
tathaiva pārṣatenāpi kālyamānaṃ balaṃ tava /
abhavat sarvato dīptaṃ śuṣkaṃ vanam ivāgninā //
abhavat sarvato dīptaṃ śuṣkaṃ vanam ivāgninā //
Kiedy armie wyniszczały strzały Drony i Parszaty,
woje z wszystkich sił walczyli, kładąc życie swe na szali.
woje z wszystkich sił walczyli, kładąc życie swe na szali.
vadhyamāneṣu sainyeṣu droṇapārṣatasāyakaiḥ /
tyaktvā prāṇān paraṃ śaktyā prāyudhyanta sma sainikāḥ //
tyaktvā prāṇān paraṃ śaktyā prāyudhyanta sma sainikāḥ //
W twojej armii, o Bharato, ani wśród wrogich rycerzy,
nie było jednego tchórza, kto ucieczką się salwował.
nie było jednego tchórza, kto ucieczką się salwował.
tāvakānāṃ pareṣāṃ ca yudhyatāṃ bharatarṣabha /
nāsīt kaścinmahārāja yo 'tyākṣīt saṃyugaṃ bhayāt //
nāsīt kaścinmahārāja yo 'tyākṣīt saṃyugaṃ bhayāt //
Bhimasenę, syna Kunti mężni bracia otoczyli:
Wiwinśati, Ćitrasena oraz rydwannik Wikarna.
Wiwinśati, Ćitrasena oraz rydwannik Wikarna.
bhīmasenaṃ tu kaunteyaṃ sodaryāḥ paryavārayan /
viviṃśatiścitraseno vikarṇaśca mahārathaḥ //
viviṃśatiścitraseno vikarṇaśca mahārathaḥ //
Winda razem z Anuwindą oraz mężny Kszemadhurti
w trójkę z pomocą zdążali za trzema synami twymi.
w trójkę z pomocą zdążali za trzema synami twymi.
vindānuvindāvāvantyau kṣemadhūrtiśca vīryavān /
trayāṇāṃ tava putrāṇāṃ traya evānuyāyinaḥ //
trayāṇāṃ tava putrāṇāṃ traya evānuyāyinaḥ //
Pełen blasku król Bahlika , rydwannik z dobrego rodu,
z doradcami, ze swym wojskiem Draupadi dzieci otoczył.
z doradcami, ze swym wojskiem Draupadi dzieci otoczył.
bāhlīkarājastejasvī kulaputro mahārathaḥ /
sahasenaḥ sahāmātyo draupadeyān avārayat //
sahasenaḥ sahāmātyo draupadeyān avārayat //
Władca Śibich Gowasana, a z nim dziesięć setek wojów
walecznego syna z Kaśich otoczyli i przemogli.
walecznego syna z Kaśich otoczyli i przemogli.
śaibyo govāsano rājā yodhair daśaśatāvaraiḥ /
kāśyasyābhibhuvaḥ putraṃ parākrāntam avārayat //
kāśyasyābhibhuvaḥ putraṃ parākrāntam avārayat //
Płonącego syna Kunti, który nie miał żadnych wrogów,
Śalja, władca kraju Madry, wstrzymał jak równego równy.
Śalja, władca kraju Madry, wstrzymał jak równego równy.
ajātaśatruṃ kaunteyaṃ jvalantam iva pāvakam /
madrāṇām īśvaraḥ śalyo rājā rājānam āvṛṇot //
madrāṇām īśvaraḥ śalyo rājā rājānam āvṛṇot //
Wtem porywczy Duhśasana w gniewie armii szyk ustawił
i ku Satjakiemu ruszył, pierwszemu wśród rydwanników.
i ku Satjakiemu ruszył, pierwszemu wśród rydwanników.
duḥśāsanastvavasthāpya svam anīkam amarṣaṇaḥ /
sātyakiṃ prayayau kruddhaḥ śūro rathavaraṃ yudhi //
sātyakiṃ prayayau kruddhaḥ śūro rathavaraṃ yudhi //
Ja na czele swych oddziałów, z dobrze przytroczoną zbroją,
otoczyłem Ćekitanę, łuczników czterystu mając.
otoczyłem Ćekitanę, łuczników czterystu mając.
svakenāham anīkena saṃnaddhakavacāvṛtaḥ /
catuḥśatair maheṣvāsaiścekitānam avārayam //
catuḥśatair maheṣvāsaiścekitānam avārayam //
Śakuni ze swym oddziałem siedmiu setek Gandharczyków
zbrojny w łuk, miecz oraz dzidę syna Madri atakował.
zbrojny w łuk, miecz oraz dzidę syna Madri atakował.
śakunistu sahānīko mādrīputram avārayat /
gāndhārakaiḥ saptaśataiścāpaśaktiśarāsibhiḥ //
gāndhārakaiḥ saptaśataiścāpaśaktiśarāsibhiḥ //
Winda oraz Anuwinda, łucznicy z miasta Awanti,
skłonni dać życie za druha, na Wiratę z Matsjów wpadli.
skłonni dać życie za druha, na Wiratę z Matsjów wpadli.
vindānuvindāvāvantyau virāṭaṃ matsyam ārchatām /
prāṇāṃstyaktvā maheṣvāsau mitrārthe 'bhyudyatau yudhi //
prāṇāṃstyaktvā maheṣvāsau mitrārthe 'bhyudyatau yudhi //
Król Bahlika w gotowości, atakującego wstrzymał
Śikhandina niezłomnego, co się zrodził z Jadźńaseny.
Śikhandina niezłomnego, co się zrodził z Jadźńaseny.
śikhaṇḍinaṃ yājñaseniṃ rundhānam aparājitam /
bāhlikaḥ pratisaṃyattaḥ parākrāntam avārayat //
bāhlikaḥ pratisaṃyattaḥ parākrāntam avārayat //
Król Awanti z Sauwirami, z groźnymi Prabhadrakami,
szarżował na Dhrysztadjumnę, gniewnego księcia Pańćalów.
szarżował na Dhrysztadjumnę, gniewnego księcia Pańćalów.
dhṛṣṭadyumnaṃ ca pāñcālyaṃ krūraiḥ sārdhaṃ prabhadrakaiḥ /
āvantyaḥ saha sauvīraiḥ kruddharūpam avārayat //
āvantyaḥ saha sauvīraiḥ kruddharūpam avārayat //
Alajudha ruszył pędem na rakszasę Ghatotkaćę,
co okrutny był w potyczce i szarżował w wielkiej złości.
co okrutny był w potyczce i szarżował w wielkiej złości.
ghaṭotkacaṃ tathā śūraṃ rākṣasaṃ krūrayodhinam /
alāyudho 'dravat tūrṇaṃ kruddham āyāntam āhave //
alāyudho 'dravat tūrṇaṃ kruddham āyāntam āhave //
Znów rydwannik Kuntibhodźa wraz z potężną swoją armią
natarł na władcę rakszasów, Alambuszę straszliwego.
natarł na władcę rakszasów, Alambuszę straszliwego.
alambusaṃ rākṣasendraṃ kuntibhojo mahārathaḥ /
sainyena mahatā yuktaḥ kruddharūpam avārayat //
sainyena mahatā yuktaḥ kruddharūpam avārayat //
Król zaś Sindhu w tyle armii był chroniony przez łuczników
oraz przednich rydwanników, takich jak chociażby Krypa.
oraz przednich rydwanników, takich jak chociażby Krypa.
saindhavaḥ pṛṣṭhatastvāsīt sarvasainyasya bhārata /
rakṣitaḥ parameṣvāsaiḥ kṛpaprabhṛtibhī rathaiḥ //
rakṣitaḥ parameṣvāsaiḥ kṛpaprabhṛtibhī rathaiḥ //
Koła wozu mu chroniło dwóch potężnych wśród rycerzy:
Drony syn po prawej stronie, a po lewej Syn Woźnicy .
Drony syn po prawej stronie, a po lewej Syn Woźnicy .
tasyāstāṃ cakrarakṣau dvau saindhavasya bṛhattamau /
drauṇir dakṣiṇato rājan sūtaputraśca vāmataḥ //
drauṇir dakṣiṇato rājan sūtaputraśca vāmataḥ //
Jego tyły ochraniali, z synem Somadatty z przodu:
Krypa, Śala, Wryszasena oraz Śalja niezmożony.
Krypa, Śala, Wryszasena oraz Śalja niezmożony.
pṛṣṭhagopāstu tasyāsan saumadattipurogamāḥ /
kṛpaśca vṛṣasenaśca śalaḥ śalyaśca durjayaḥ //
kṛpaśca vṛṣasenaśca śalaḥ śalyaśca durjayaḥ //
Znawcy reguł, ci łucznicy, doświadczeni w wszelkim boju
pieczę dawszy władcy Sindhu, znów do boju się rzucili.
pieczę dawszy władcy Sindhu, znów do boju się rzucili.
nītimanto maheṣvāsāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ /
saindhavasya vidhāyaivaṃ rakṣāṃ yuyudhire tadā //
saindhavasya vidhāyaivaṃ rakṣāṃ yuyudhire tadā //