Sańdźaja rzekł:
Gdy wojsk rzesze powróciły, Śalwa, władca barbarzyńców,
wzburzony zaatakował Pandawów ogromną armię.
Gdy wojsk rzesze powróciły, Śalwa, władca barbarzyńców,
wzburzony zaatakował Pandawów ogromną armię.
saṃjaya uvāca /
saṃnivṛtte balaughe tu śālvo mlecchagaṇādhipaḥ /
abhyavartata saṃkruddhaḥ pāṇḍūnāṃ sumahad balam //
saṃnivṛtte balaughe tu śālvo mlecchagaṇādhipaḥ /
abhyavartata saṃkruddhaḥ pāṇḍūnāṃ sumahad balam //
Dosiadł ogromnego słonia w szale, górze podobnego,
dumnego jak Airawata , miażdżącego tłumy wrogów.
dumnego jak Airawata , miażdżącego tłumy wrogów.
āsthāya sumahānāgaṃ prabhinnaṃ parvatopamam /
dṛptam airāvataprakhyam amitragaṇamardanam //
dṛptam airāvataprakhyam amitragaṇamardanam //
Z wielce szlachetnej rasy ów pochodził,
przez Dhrytarasztry syna stale czczony,
zbrojny starannie przez oręża znawców,
zawsze służący pewnie w bitwach, królu.
przez Dhrytarasztry syna stale czczony,
zbrojny starannie przez oręża znawców,
zawsze służący pewnie w bitwach, królu.
yo 'sau mahābhadrakulaprasūtaḥ supūjito dhārtarāṣṭreṇa nityam /
sukalpitaḥ śāstraviniścayajñaiḥ sadopavāhyaḥ samareṣu rājan //
sukalpitaḥ śāstraviniścayajñaiḥ sadopavāhyaḥ samareṣu rājan //
Gdy na nim siedział najwspanialszy z królów,
był niczym słońce wschodzące nad ranem
i na tym słoniu znakomitym, królu,
ze wszystkich stron Pandawów atakował,
ciął ich strasznymi, ostrymi strzałami,
jakby piorunem potężnego Indry.
był niczym słońce wschodzące nad ranem
i na tym słoniu znakomitym, królu,
ze wszystkich stron Pandawów atakował,
ciął ich strasznymi, ostrymi strzałami,
jakby piorunem potężnego Indry.
tam āsthito rājavaro babhūva yathodayasthaḥ savitā kṣapānte /
sa tena nāgapravareṇa rājann abhyudyayau pāṇḍusutān samantāt /
śitaiḥ pṛṣatkair vidadāra cāpi mahendravajrapratimaiḥ sughoraiḥ //
sa tena nāgapravareṇa rājann abhyudyayau pāṇḍusutān samantāt /
śitaiḥ pṛṣatkair vidadāra cāpi mahendravajrapratimaiḥ sughoraiḥ //
Gdy w wielkiej bitwie miotał strzały, królu,
prowadząc wojów do siedziby Jamy,
nie mogli dostrzec u niego słabości
obcy, jak niegdyś daitjowie u Indry.
prowadząc wojów do siedziby Jamy,
nie mogli dostrzec u niego słabości
obcy, jak niegdyś daitjowie u Indry.
tataḥ śarān vai sṛjato mahāraṇe yodhāṃśca rājannayato yamāya /
nāsyāntaraṃ dadṛśuḥ sve pare vā yathā purā vajradharasya daityāḥ //
nāsyāntaraṃ dadṛśuḥ sve pare vā yathā purā vajradharasya daityāḥ //
Wojska Pandawów, Somaków, Sryńdźajów
widziały z każdej strony tego słonia
jakby tysiące słoni, choć był jeden,
jakby wśród nich stał słoń wielkiego Indry.
widziały z każdej strony tego słonia
jakby tysiące słoni, choć był jeden,
jakby wśród nich stał słoń wielkiego Indry.
te pāṇḍavāḥ somakāḥ sṛñjayāśca tam eva nāgaṃ dadṛśuḥ samantāt /
sahasraśo vai vicarantam ekaṃ yathā mahendrasya gajaṃ samīpe //
sahasraśo vai vicarantam ekaṃ yathā mahendrasya gajaṃ samīpe //
Żołnierze wrogów musieli uciekać,
jak otoczeni zewsząd wyglądali,
nie byli zdolni stawić czoła w bitwie,
w ogromnym strachu miażdżąc się wzajemnie.
jak otoczeni zewsząd wyglądali,
nie byli zdolni stawić czoła w bitwie,
w ogromnym strachu miażdżąc się wzajemnie.
saṃdrāvyamāṇaṃ tu balaṃ pareṣāṃ parītakalpaṃ vibabhau samantāt /
naivāvatasthe samare bhṛśaṃ bhayād vimardamānaṃ tu parasparaṃ tadā //
naivāvatasthe samare bhṛśaṃ bhayād vimardamānaṃ tu parasparaṃ tadā //
Tak wielka armia Pandawów niszczona
siłą przez tego opiekuna ludów,
na cztery strony musiała uciekać
nie mogąc znieść naporu Indry słoni.
siłą przez tego opiekuna ludów,
na cztery strony musiała uciekać
nie mogąc znieść naporu Indry słoni.
tataḥ prabhagnā sahasā mahācamūḥ sā pāṇḍavī tena narādhipena /
diśaścatasraḥ sahasā pradhāvitā gajendravegaṃ tam apārayantī //
diśaścatasraḥ sahasā pradhāvitā gajendravegaṃ tam apārayantī //
Widząc tę armię potężnie niszczoną
wszyscy najlepsi twoi wojownicy
sławili wówczas tego władcę ludów
dmąc w swoje konchy lśniące niczym księżyc.
wszyscy najlepsi twoi wojownicy
sławili wówczas tego władcę ludów
dmąc w swoje konchy lśniące niczym księżyc.
dṛṣṭvā ca tāṃ vegavatā prabhagnāṃ sarve tvadīyā yudhi yodhamukhyāḥ /
apūjayaṃstatra narādhipaṃ taṃ dadhmuśca śaṅkhāñ śaśisaṃnikāśān //
apūjayaṃstatra narādhipaṃ taṃ dadhmuśca śaṅkhāñ śaśisaṃnikāśān //
Słysząc hałasy Kaurawów radosnych
rozbrzmiewające razem z konch dźwiękami
gniewny wódz armii Pandawów, Sryńdźajów,
książę Pańćalów nie mógł tego ścierpieć.
rozbrzmiewające razem z konch dźwiękami
gniewny wódz armii Pandawów, Sryńdźajów,
książę Pańćalów nie mógł tego ścierpieć.
śrutvā ninādaṃ tvatha kauravāṇāṃ harṣād vimuktaṃ saha śaṅkhaśabdaiḥ /
senāpatiḥ pāṇḍavasṛñjayānāṃ pāñcālaputro na mamarṣa roṣāt //
senāpatiḥ pāṇḍavasṛñjayānāṃ pāñcālaputro na mamarṣa roṣāt //
W pośpiechu zatem ruszył wielki duchem
na słonia tego, aby go zwyciężyć,
jak demon Dźamba podczas starcia z Indrą
na Airawanę – Indry księcia słoni.
na słonia tego, aby go zwyciężyć,
jak demon Dźamba podczas starcia z Indrą
na Airawanę – Indry księcia słoni.
tatastu taṃ vai dviradaṃ mahātmā pratyudyayau tvaramāṇo jayāya /
jambho yathā śakrasamāgame vai nāgendram airāvaṇam indravāhyam //
jambho yathā śakrasamāgame vai nāgendram airāvaṇam indravāhyam //
Widząc Pańćalów króla pędzącego
gwałtem do boju, lew między królami
słonia swojego popędził do walki,
by zabić syna Drupady czym prędzej.
gwałtem do boju, lew między królami
słonia swojego popędził do walki,
by zabić syna Drupady czym prędzej.
tam āpatantaṃ sahasā tu dṛṣṭvā pāñcālarājaṃ yudhi rājasiṃhaḥ /
taṃ vai dvipaṃ preṣayāmāsa tūrṇaṃ vadhāya rājan drupadātmajasya //
taṃ vai dvipaṃ preṣayāmāsa tūrṇaṃ vadhāya rājan drupadātmajasya //
A tamten słonia pędzącego gwałtem
przeszył strzałami jak promienie słońca,
trzema ostrymi, polerowanymi,
z żelaza były, lśniły, przerażały.
przeszył strzałami jak promienie słońca,
trzema ostrymi, polerowanymi,
z żelaza były, lśniły, przerażały.
sa taṃ dvipaṃ sahasābhyāpatantam avidhyad arkapratimaiḥ pṛṣatkaiḥ /
karmāradhautair niśitair jvaladbhir nārācamukhyaistribhir ugravegaiḥ //
karmāradhautair niśitair jvaladbhir nārācamukhyaistribhir ugravegaiḥ //
Pięć innych, ostrych, z grotami z żelaza,
w płaty czołowe strzelił wielki duchem,
przeszyty nimi słoń ów najwspanialszy
dokonał zwrotu i umykał w pędzie.
w płaty czołowe strzelił wielki duchem,
przeszyty nimi słoń ów najwspanialszy
dokonał zwrotu i umykał w pędzie.
tato 'parān pañca śitānmahātmā nārācamukhyān visasarja kumbhe /
sa taistu viddhaḥ paramadvipo raṇe tadā parāvṛtya bhṛśaṃ pradudruve //
sa taistu viddhaḥ paramadvipo raṇe tadā parāvṛtya bhṛśaṃ pradudruve //
Lecz wstrzymał Śalwa tego króla słoni
odstraszonego i przepędzonego,
i go popędził zakrzywionym bodźcem
na rydwan króla Pańćalów kierując.
odstraszonego i przepędzonego,
i go popędził zakrzywionym bodźcem
na rydwan króla Pańćalów kierując.
taṃ nāgarājaṃ sahasā praṇunnaṃ vidrāvyamāṇaṃ ca nigṛhya śālvaḥ /
tottrāṅkuśaiḥ preṣayāmāsa tūrṇaṃ pāñcālarājasya rathaṃ pradiśya //
tottrāṅkuśaiḥ preṣayāmāsa tūrṇaṃ pāñcālarājasya rathaṃ pradiśya //
Widząc jak słoń na niego pędzi gwałtem
w pośpiechu zszedł z rydwanu Dhrysztadjumna
i swą maczugę pochwycił czym prędzej
stojąc na ziemi, strachem przyciskany.
w pośpiechu zszedł z rydwanu Dhrysztadjumna
i swą maczugę pochwycił czym prędzej
stojąc na ziemi, strachem przyciskany.
dṛṣṭvāpatantaṃ sahasā tu nāgaṃ dhṛṣṭadyumnaḥ svarathācchīghram eva /
gadāṃ pragṛhyāśu javena vīro bhūmiṃ prapanno bhayavihvalāṅgaḥ //
gadāṃ pragṛhyāśu javena vīro bhūmiṃ prapanno bhayavihvalāṅgaḥ //
A wówczas rydwan ten, którego części
złotem zdobione były, siłą zniszczył
ów słoń potężny – z końmi i woźnicą,
trąbą podniósłszy roztrzaskał o ziemię.
złotem zdobione były, siłą zniszczył
ów słoń potężny – z końmi i woźnicą,
trąbą podniósłszy roztrzaskał o ziemię.
sa taṃ rathaṃ hemavibhūṣitāṅgaṃ sāśvaṃ sasūtaṃ sahasā vimṛdya /
utkṣipya hastena tadā mahādvipo vipothayāmāsa vasuṃdharātale //
utkṣipya hastena tadā mahādvipo vipothayāmāsa vasuṃdharātale //
Widząc woźnicę przywódcy Pańćalów
przez wspaniałego słonia zabitego,
prędko, gwałtownie podbiegli do niego
Bhima, Śikhandin oraz wnuk Śiniego.
przez wspaniałego słonia zabitego,
prędko, gwałtownie podbiegli do niego
Bhima, Śikhandin oraz wnuk Śiniego.
pāñcālarājasya sutaṃ sa dṛṣṭvā tadārditaṃ nāgavareṇa tena /
tam abhyadhāvat sahasā javena bhīmaḥ śikhaṇḍī ca śineśca naptā //
tam abhyadhāvat sahasā javena bhīmaḥ śikhaṇḍī ca śineśca naptā //
I kiedy słoń ten pędził im naprzeciw,
strzałami powstrzymali jego napór,
a poskramiany słoń przez rydwanników,
pohamowany w walce się kołysał.
strzałami powstrzymali jego napór,
a poskramiany słoń przez rydwanników,
pohamowany w walce się kołysał.
śaraiśca vegaṃ sahasā nigṛhya tasyābhito 'bhyāpatato gajasya /
sa saṃgṛhīto rathibhir gajo vai cacāla tair vāryamāṇaśca saṃkhye //
sa saṃgṛhīto rathibhir gajo vai cacāla tair vāryamāṇaśca saṃkhye //
Król Śalwa jednak deszcze strzał wypuszczał
zewsząd, jak Surja girlandę promieni ,
rzesze rydwanów nękając strzałami,
aż uciekały wszystkie w różne strony.
zewsząd, jak Surja girlandę promieni ,
rzesze rydwanów nękając strzałami,
aż uciekały wszystkie w różne strony.
tataḥ pṛṣatkān pravavarṣa rājā sūryo yathā raśmijālaṃ samantāt /
tenāśugair vadhyamānā rathaughāḥ pradudruvustatra tatastu sarve //
tenāśugair vadhyamānā rathaughāḥ pradudruvustatra tatastu sarve //
Widząc te czyny Śalwy wszyscy woje
Pańćalów, Matsjów i Sryńdźajów, królu,
lamentowali, choć w walce najlepsi
mężowie zewsząd odpierali słonia.
Pańćalów, Matsjów i Sryńdźajów, królu,
lamentowali, choć w walce najlepsi
mężowie zewsząd odpierali słonia.
tat karma śālvasya samīkṣya sarve pāñcālamatsyā nṛpa sṛñjayāśca /
hāhākārair nādayantaḥ sma yuddhe dvipaṃ samantād rurudhur narāgryāḥ //
hāhākārair nādayantaḥ sma yuddhe dvipaṃ samantād rurudhur narāgryāḥ //
A król Pańćalów, bohater, czym prędzej
chwycił maczugę wielką jak szczyt góry
i bez popłochu, choć spiesznie, Bharato,
zabójca wrogów nacierał na słonia.
chwycił maczugę wielką jak szczyt góry
i bez popłochu, choć spiesznie, Bharato,
zabójca wrogów nacierał na słonia.
pāñcālarājastvaritastu śūro gadāṃ pragṛhyācalaśṛṅgakalpām /
asaṃbhramaṃ bhārata śatrughātī javena vīro 'nusasāra nāgam //
asaṃbhramaṃ bhārata śatrughātī javena vīro 'nusasāra nāgam //
I wówczas słonia wielkiego jak góra –
– śluz z jego skroni spływał jak z chmur woda –
walił maczugą, mocno wymachując,
gwałtowny króla Pańćalów potomek.
– śluz z jego skroni spływał jak z chmur woda –
walił maczugą, mocno wymachując,
gwałtowny króla Pańćalów potomek.
tato 'tha nāgaṃ dharaṇīdharābhaṃ madaṃ sravantaṃ jaladaprakāśam /
gadāṃ samāvidhya bhṛśaṃ jaghāna pāñcālarājasya sutastarasvī //
gadāṃ samāvidhya bhṛśaṃ jaghāna pāñcālarājasya sutastarasvī //
Z płatami czołowymi strzaskanymi,
rycząc i z pyska krwią obficie brocząc,
upadł na ziemię słoń wielki jak góra,
jak głaz wstrząśnięty przez trzęsienie ziemi.
rycząc i z pyska krwią obficie brocząc,
upadł na ziemię słoń wielki jak góra,
jak głaz wstrząśnięty przez trzęsienie ziemi.
sa bhinnakumbhaḥ sahasā vinadya mukhāt prabhūtaṃ kṣatajaṃ vimuñcan /
papāta nāgo dharaṇīdharābhaḥ kṣitiprakampāccalito yathādriḥ //
papāta nāgo dharaṇīdharābhaḥ kṣitiprakampāccalito yathādriḥ //
Gdy powalony padł Indra wśród słoni
i lament wzniosły wojska twego syna,
bohater Śinich zaostrzoną strzałą
niedźwiedzią uciął głowę króla Śalwy.
i lament wzniosły wojska twego syna,
bohater Śinich zaostrzoną strzałą
niedźwiedzią uciął głowę króla Śalwy.
nipātyamāne tu tadā gajendre hāhākṛte tava putrasya sainye /
sa śālvarājasya śinipravīro jahāra bhallena śiraḥ śitena //
sa śālvarājasya śinipravīro jahāra bhallena śiraḥ śitena //
Z głową odciętą przez woja Satwatów
król padł na ziemię razem z królem słoni,
jak gdyby wielkiej góry szczyt strącony
piorunem, który cisnął władca bogów.
król padł na ziemię razem z królem słoni,
jak gdyby wielkiej góry szczyt strącony
piorunem, który cisnął władca bogów.
hṛtottamāṅgo yudhi sātvatena papāta bhūmau saha nāgarājñā /
yathādriśṛṅgaṃ sumahat praṇunnaṃ vajreṇa devādhipacoditena //
yathādriśṛṅgaṃ sumahat praṇunnaṃ vajreṇa devādhipacoditena //