Rozdział 39

Ardźuna rzekł:
Porzucili ksiąg nakazy, lecz ofiarę z wiarą pełnią –
jaka, Kryszno, jest ich ufność: istna, mroczna czy aktywna?

6.39.1

arjuna uvāca /
ye śāstravidhimutsṛjya yajante śraddhayānvitāḥ /
teṣāṃ niṣṭhā tu kā kṛṣṇa sattvamāho rajastamaḥ //

Chwalebny Pan rzekł:
Trójdzielna wiara wcielonych z ich natury jest zrodzona:
istna, mroczna i aktywna – więc posłuchaj teraz o tym.

6.39.2

śrībhagavānuvāca /
trividhā bhavati śraddhā dehināṃ sā svabhāvajā /
sāttvikī rājasī caiva tāmasī ceti tāṃ śṛṇu //

W zgodzie jest z jestestwem wiara wszystkich, o dziecię Bharatów.
Człowiek z wiary uczyniony – taki jest, jak jego wiara.

6.39.3

sattvānurūpā sarvasya śraddhā bhavati bhārata /
śraddhāmayo 'yaṃ puruṣo yo yacchraddhaḥ sa eva saḥ //

Ci w istności bogów wielbią, aktywni jakszów, rakszasów,
pozostali mroczni ludzie zmarłych czczą i hordy duchów.

6.39.4

yajante sāttvikā devānyakṣarakṣāṃsi rājasāḥ /
pretānbhūtagaṇāṃścānye yajante tāmasā janāḥ //

Ci, którzy ascezę pełnią srogą, w pismach niewspomnianą,
pełni dumy, egotyzmu, namiętnością oraz żądzy,

6.39.5

aśāstravihitaṃ ghoraṃ tapyante ye tapo janāḥ /
dambhāhaṃkārasaṃyuktāḥ kāmarāgabalānvitāḥ //

nieświadomi zamęczają zbiór składników swego ciała
i mnie również w ich ciał wnętrzu – ufność ich jest demoniczna.

6.39.6

karśayantaḥ śarīrasthaṃ bhūtagrāmamacetasaḥ /
māṃ caivāntaḥśarīrasthaṃ tānviddhyāsuraniścayān //

Nawet jadło jest trojakie, które miłe z nich każdemu,
i ofiara, dar, asceza – słuchaj więc o tym podziale.

6.39.7

āhārastvapi sarvasya trividho bhavati priyaḥ /
yajñastapastathā dānaṃ teṣāṃ bhedamimaṃ śṛṇu //

Wzmacnia radość, błogość, siłę, zdrowie, istność i witalność,
jest soczyste, oleiste, smakowite i treściwe –
oto jadło istnym miłe.

6.39.8

āyuḥsattvabalārogyasukhaprītivivardhanāḥ /
rasyāḥ snigdhāḥ sthirā hṛdyā āhārāḥ sāttvikapriyāḥ //

Nadto gorzkie, kwaśne, słone, ostre, suche lub gorące,
daje ból, rozpacz, chorobę – jadło to aktywnym miłe.

6.39.9

kaṭvamlalavaṇātyuṣṇatīkṣṇarūkṣavidāhinaḥ /
āhārā rājasasyeṣṭā duḥkhaśokāmayapradāḥ //

Dawno zwarzon, już bez smaku, zepsuty lub porzucony,
cuchnący oraz nieczysty – pokarm miły jest tym w mroku.

6.39.10

yātayāmaṃ gatarasaṃ pūti paryuṣitaṃ ca yat /
ucchiṣṭamapi cāmedhyaṃ bhojanaṃ tāmasapriyam //

W zgodzie z regułą złożona, bez dążenia do owocu,
z myślą: „trzeba ją wypełnić” – oto jest ofiara istna.

6.39.11

aphalākāṅkṣibhiryajño vidhidṛṣṭo ya ijyate /
yaṣṭavyameveti manaḥ samādhāya sa sāttvikaḥ //

Gdy spełniana dla owocu lub składana jest obłudnie,
ta ofiara jest aktywną, najprzedniejszy wśród Bharatów.

6.39.12

abhisaṃdhāya tu phalaṃ dambhārthamapi caiva yat /
ijyate bharataśreṣṭha taṃ yajñaṃ viddhi rājasam //

Bez reguły, poczęstunku, bez hymnów i bez zapłaty,
ofiara wyzbyta wiary uważana jest za mroczną.

6.39.13

vidhihīnamasṛṣṭānnaṃ mantrahīnamadakṣiṇam /
śraddhāvirahitaṃ yajñaṃ tāmasaṃ paricakṣate //

Czczenie bogów, mistrzów, mędrców, dwakroć zrodzonych, prostota,
niekrzywdzenie, śluby ucznia, czystość – zwą ascezą ciała.

6.39.14

devadvijaguruprājñapūjanaṃ śaucamārjavam /
brahmacaryamahiṃsā ca śārīraṃ tapa ucyate //

Mowa, co nie niepokoi, miła, dobra, zgodna z prawdą
i praktyka recytacji – oto jest asceza słowa.

6.39.15

anudvegakaraṃ vākyaṃ satyaṃ priyahitaṃ ca yat /
svādhyāyābhyasanaṃ caiva vāṅmayaṃ tapa ucyate //

Radość myśli, delikatność, milczenie, jarzmienia jaźni
oraz uczuć oczyszczenie – oto myśli jest asceza.

6.39.16

manaḥprasādaḥ saumyatvaṃ maunamātmavinigrahaḥ /
bhāvasaṃśuddhirityetattapo mānasamucyate //

Owa trojaka asceza spełniana z żarliwą wiarą,
przez owocu niełaknących, zaprzężonych – zwie się istną.

6.39.17

śraddhayā parayā taptaṃ tapastattrividhaṃ naraiḥ /
aphalākāṅkṣibhiryuktaiḥ sāttvikaṃ paricakṣate //

Dla czci, sławy, poważania i obłudnie wypełniana,
asceza zmienna, niestała – nazywana jest aktywną.

6.39.18

satkāramānapūjārthaṃ tapo dambhena caiva yat /
kriyate tadiha proktaṃ rājasaṃ calamadhruvam //

Spełniana w błędnym mniemaniu lub przez udręczanie siebie,
lub dla bliźnich pognębienia – ta asceza zwie się mroczną.

6.39.19

mūḍhagrāheṇātmano yatpīḍayā kriyate tapaḥ /
parasyotsādanārthaṃ vā tattāmasamudāhṛtam //

Dar zaś dany z obowiązku, temu, kto nie odwzajemni,
we właściwym miejscu, czasie i osobie tego godnej
nazywają darem istnym.

6.39.20

dātavyamiti yaddānaṃ dīyate 'nupakāriṇe /
deśe kāle ca pātre ca taddānaṃ sāttvikaṃ smṛtam //

Dar co liczy na wzajemność albo owoc ma na względzie,
lub z niechęcią jest dawany – taki dar zwie się aktywnym.

6.39.21

yattu pratyupakārārthaṃ phalamuddiśya vā punaḥ /
dīyate ca parikliṣṭaṃ taddānaṃ rājasaṃ smṛtam //

W niewłaściwym miejscu, czasie oraz niegodnej osobie,
bez szacunku, pogardliwie dany dar mrocznym jest zwany.

6.39.22

adeśakāle yaddānam apātrebhyaśca dīyate /
asatkṛtamavajñātaṃ tattāmasamudāhṛtam //

OM TAT SAT – to określenia trójdzielnego są brahmana.
Ongiś z niego to powstały Wedy, ryty i bramini.

6.39.23

oṃ tatsaditi nirdeśo brahmaṇastrividhaḥ smṛtaḥ /
brāhmaṇāstena vedāśca yajñāśca vihitāḥ purā //

Zatem „OM” zawsze poprzedza w pouczeniach opisany
dary, ofiarę, ryt, ascezę tych co piewcą są brahmana.

6.39.24

tasmādomityudāhṛtya yajñadānatapaḥkriyāḥ /
pravartante vidhānoktāḥ satataṃ brahmavādinām //

A zaś chciwi wyzwolenia z okrzykami „TAT” spełniają
ryt, ofiarę, dar, ascezę bez dążenia do owocu.

6.39.25

tadityanabhisaṃdhāya phalaṃ yajñatapaḥkriyāḥ /
dānakriyāśca vividhāḥ kriyante mokṣakāṅkṣibhiḥ //

Słowa „SAT” używać trzeba, gdzie jest stan prawdy i dobra.
I się łączy ono, Partho, z czynem wielce wychwalanym.

6.39.26

sadbhāve sādhubhāve ca sadityetatprayujyate /
praśaste karmaṇi tathā sacchabdaḥ pārtha yujyate //

Stan podczas ofiary, daru i ascezy „SAT” jest zwany,
„SAT” jest również nazywany czyn dla Niego wypełniany.

6.39.27

yajñe tapasi dāne ca sthitiḥ saditi cocyate /
karma caiva tadarthīyaṃ sadityevābhidhīyate //

Dar bez wiary i asceza czy ofiara przedłożona
„anty-SAT” się zwie, o Partho. Nic tu nie da, ni po śmierci.

6.39.28

aśraddhayā hutaṃ dattaṃ tapastaptaṃ kṛtaṃ ca yat /
asadityucyate pārtha na ca tatpretya no iha //