Rozdział 38

Waiśampajana rzekł:
Zatrzymawszy się tam, Rama uczcił mieszkańców pustelni
i okazał Pługodzierżca swe oddanie Mankanace.

9.38.1

vaiśaṃpāyana uvāca /
uṣitvā tatra rāmastu sampūjyāśramavāsinaḥ /
tathā maṅkaṇake prītiṃ śubhāṃ cakre halāyudhaḥ //

Dwójzrodzonym rozdał dary, a noc jedną tam spędziwszy,
o poranku się przebudził przez gromady mędrców czczony.

9.38.2

dattvā dānaṃ dvijātibhyo rajanīṃ tām upoṣya ca /
pūjito munisaṃghaiśca prātar utthāya lāṅgalī //

Wszystkich mędrców pożegnawszy, dotknął wody, o Bharato,
i pośpiesznie siłacz Rama udał się do innych brodów.

9.38.3

anujñāpya munīn sarvān spṛṣṭvā toyaṃ ca bhārata /
prayayau tvarito rāmastīrthahetor mahābalaḥ //

Wówczas Pługodzierżca dotarł wprost do brodu Auśanasy,
nazwanego Czaszkowolnym, gdyż w nim mędrzec się wyzwolił.

9.38.4

tata auśanasaṃ tīrtham ājagāma halāyudhaḥ /
kapālamocanaṃ nāma yatra mukto mahāmuniḥ //

Onegdaj głowa rakszasy, wielka, ciśnięta przez Ramę,
przywarła do łydek wieszcza Mahodary, wielki królu.

9.38.5

mahatā śirasā rājan grastajaṅgho mahodaraḥ /
rākṣasasya mahārāja rāmakṣiptasya vai purā //

Poeta i wielka dusza, ongi tu ascezę spełniał
i zasady prawa wszelkie ów szlachetny tu przedstawił.
Siedząc rozmyślał o wojnie synów Diti oraz Danu .

9.38.6

tatra pūrvaṃ tapastaptaṃ kāvyena sumahātmanā /
yatrāsya nītir akhilā prādurbhūtā mahātmanaḥ /
tatrasthaścintayāmāsa daityadānavavigraham //

Kiedy Bala, królu, dotarł do tego pierwszego z brodów,
dobra rozdał w zgodzie z prawem, braminom o wielkich sercach.

9.38.7

tat prāpya ca balo rājaṃstīrthapravaram uttamam /
vidhivaddhi dadau vittaṃ brāhmaṇānāṃ mahātmanām //

Dźanamedźaja rzekł:
Powiedz czemu Czaszkowolnym zwą bród gdzie wieszcz się wyzwolił?
Jak doń mogła przylgnąć głowa, co powodem tego było?

9.38.8

janamejaya uvāca /
kapālamocanaṃ brahman kathaṃ yatra mahāmuniḥ /
muktaḥ kathaṃ cāsya śiro lagnaṃ kena ca hetunā //

Waiśampajana rzekł:
Onegdaj w lesie Dandaka mieszkał Raghawa chwalebny,
tam też, tygrysie wśród władców, rakszasy życia pozbawiał.

9.38.9

vaiśaṃpāyana uvāca /
purā vai daṇḍakāraṇye rāghaveṇa mahātmanā /
vasatā rājaśārdūla rākṣasāstatra hiṃsitāḥ //

W miejscu Dźanu głowę obciął rakszasowi okrutnemu
ostrą strzałą niczym brzytwa, ta upadła w gęstym lesie.

9.38.10

janasthāne śiraśchinnaṃ rākṣasasya durātmanaḥ /
kṣureṇa śitadhāreṇa tat papāta mahāvane //

Przez przypadek ta przylgnęła do piszczeli Mahodary,
który przez las podróżował, kość przeszyła, wrzodem wrosła.

9.38.11

mahodarasya tal lagnaṃ jaṅghāyāṃ vai yadṛcchayā /
vane vicarato rājann asthi bhittvāsphurat tadā //

Jako, że ta doń przyległa, dwakroć zrodzon ów uczony
nie mógł dalej podróżować by odwiedzać inne brody.

9.38.12

sa tena lagnena tadā dvijātir na śaśāka ha /
abhigantuṃ mahāprājñastīrthānyāyatanāni ca //

Z cuchnącą, co się jątrzyła, mędrzec ów cierpiał katusze.
Słyszeliśmy, że na ziemi wszelkie święte brody zwiedził.

9.38.13

sa pūtinā visravatā vedanārto mahāmuniḥ /
jagāma sarvatīrthāni pṛthivyām iti naḥ śrutam //

Udał się do każdej rzeki i do mórz dotarł asceta,
potem dzieje swe powiedział wieszczom trwającym w skupieniu.

9.38.14

sa gatvā saritaḥ sarvāḥ samudrāṃśca mahātapāḥ /
kathayāmāsa tat sarvam ṛṣīṇāṃ bhāvitātmanām //

Choć się obmył w wszystkich brodach, nie uzyskał wyzwolenia.
Teraz Indra wśród braminów wieszczów ważkich słów posłuchał

9.38.15

āplutaḥ sarvatīrtheṣu na ca mokṣam avāptavān /
sa tu śuśrāva viprendro munīnāṃ vacanaṃ mahat //

o brodzie nad Saraswati, nazywanym Auśanasa,
który koi wszelkie grzechy, polem jest doskonałości.

9.38.16

sarasvatyāstīrthavaraṃ khyātam auśanasaṃ tadā /
sarvapāpapraśamanaṃ siddhakṣetram anuttamam //

Więc się udał dwójzrodzony wprost do brodu Auśanasa,
a dotarłszy doń od razu dotknął jego świętej wody.
Noga głowy się pozbyła, ta upadła w głębię toni.

9.38.17

sa tu gatvā tatastatra tīrtham auśanasaṃ dvijaḥ /
tata auśanase tīrthe tasyopaspṛśatastadā /
tacchiraścaraṇaṃ muktvā papātāntarjale tadā //

Tak od bólu się uwolnił, jaźń oczyścił, grzechów wyzbył
i radosny Mahodara, co wypełnił powinności,
do pustelni swej wyruszył.

9.38.18

tataḥ sa virujo rājan pūtātmā vītakalmaṣaḥ /
ājagāmāśramaṃ prītaḥ kṛtakṛtyo mahodaraḥ //

Gdy asceta uwolniony, przybył do zacnej pustelni,
opowiedział swoje dzieje wieszczom co w skupieniu trwali.

9.38.19

so 'tha gatvāśramaṃ puṇyaṃ vipramukto mahātapāḥ /
kathayāmāsa tat sarvam ṛṣīṇāṃ bhāvitātmanām //

Gdy słów jego wysłuchali, o czcigodny, o tym brodzie,
zebrani wespół nazwali bród ten zacny Czaszkowolnym.

9.38.20

te śrutvā vacanaṃ tasya tatastīrthasya mānada /
kapālamocanam iti nāma cakruḥ samāgatāḥ //

Liczne rozdał tam prezenty i uczonych czcił Madhawa,
potem ruszył pierwszy z Wrysznich wprost do pustelni Ruszangu.

9.38.21

tatra dattvā bahūn dāyān viprān sampūjya mādhavaḥ /
jagāma vṛṣṇipravaro ruṣaṅgorāśramaṃ tadā //

Gdzie ascezę srogą spełniał Rysztiszeny syn, Bharato,
i uzyskał swą bramińskość ów wieszcz wielki, Wiśwamitra.

9.38.22

yatra taptaṃ tapo ghoram ārṣṭiṣeṇena bhārata /
brāhmaṇyaṃ labdhavāṃstatra viśvāmitro mahāmuniḥ //

Więc szacowny Pługodzierżca otoczony braminami
przybył w miejsce, gdzie porzucił ciało swe, królu, Ruszangu.

9.38.23

tato haladharaḥ śrīmān brāhmaṇaiḥ parivāritaḥ /
jagāma yatra rājendra ruṣaṅgustanum atyajat //

Ruszangu, starszy z braminów, zawsze ascezie oddany,
do swej śmierci się gotował rozmyślając bezustannie.

9.38.24

ruṣaṅgur brāhmaṇo vṛddhastaponityaśca bhārata /
dehanyāse kṛtamanā vicintya bahudhā bahu //

Zebrał wszystkich swoich synów Ruszangu, wielki asceta
i rzedł do nich: „Mnie prowadźcie w miejsce zwane Prythudaka”.

9.38.25

tataḥ sarvān upādāya tanayān vai mahātapāḥ /
ruṣaṅgur abravīt tatra nayadhvaṃ mā pṛthūdakam //

Wiedząc o podeszłym wieku Ruszangu, owi asceci
do brodu nad Saraswati ascetę poprowadzili.

9.38.26

vijñāyātītavayasaṃ ruṣaṅguṃ te tapodhanāḥ /
taṃ vai tīrtham upāninyuḥ sarasvatyāstapodhanam //

Synowie przywiedli mędrca nad szlachetną Saraswati,
setką brodów ozdobioną, gronem wieszczów zamieszkałą.

9.38.27

sa taiḥ putraistadā dhīmān ānīto vai sarasvatīm /
puṇyāṃ tīrthaśatopetāṃ viprasaṃghair niṣevitām //

Asceta, zgodnie z regułą, królu, zażył tam kąpieli,
a zalety brodu znając radosny, najlepszy z wieszczów
rzekł do synów tam zebranych, o tygrysie pośród ludzi:

9.38.28

sa tatra vidhinā rājann āplutaḥ sumahātapāḥ /
jñātvā tīrthaguṇāṃścaiva prāhedam ṛṣisattamaḥ /
suprītaḥ puruṣavyāghra sarvān putrān upāsataḥ //

„Brzeg północny Saraswati – kto swe ciało tu porzuci,
modły mrucząc w Prythudace, tego śmierć nie będzie trapić.”

9.38.29

sarasvatyuttare tīre yastyajed ātmanastanum /
pṛthūdake japyaparo nainaṃ śvomaraṇaṃ tapet //

Prawu wierny Pługodzierżca tam się obmył, dotknął wody,
będąc szczodrym dla uczonych, liczne mienie im rozdawał.

9.38.30

tatrāplutya sa dharmātmā upaspṛśya halāyudhaḥ /
dattvā caiva bahūn dāyān viprāṇāṃ vipravatsalaḥ //

Bóg, przesławny Pradziad świata, światy tam wyemanował.
Tam bramińskość swą uzyskał stały w ślubach, pierwszy z wieszczów,
Rysztiszeny syn, o władco, dzięki przemożnej ascezie.

9.38.31

sasarja yatra bhagavāṃl lokāṃl lokapitāmahaḥ /
yatrārṣṭiṣeṇaḥ kauravya brāhmaṇyaṃ saṃśitavrataḥ /
tapasā mahatā rājan prāptavān ṛṣisattamaḥ //

Wieszcz królewski Sindhudwipa i asceta ów Dewapi
też bramińskość uzyskali, tam gdzie mędrzec Wiśwamitra,
wielki asceta, szlachetny, co ma blask i żar przemożny.

9.38.32

sindhudvīpaśca rājarṣir devāpiśca mahātapāḥ /
brāhmaṇyaṃ labdhavān yatra viśvāmitro mahāmuniḥ /
mahātapasvī bhagavān ugratejā mahātapāḥ //

Tam się udał Balabhadra, siłacz ów majestatyczny.

9.38.33

tatrājagāma balavān balabhadraḥ pratāpavān //