Sańdźaja rzekł:
Obie armie w swych obozach na spoczynek się rozeszły,
odpowiednio do przydziału, zgodnie z rangą i zasadą.
Obie armie w swych obozach na spoczynek się rozeszły,
odpowiednio do przydziału, zgodnie z rangą i zasadą.
saṃjaya uvāca /
te sene śibiraṃ gatvā nyaviśetāṃ viśāṃ pate /
yathābhāgaṃ yathānyāyaṃ yathāgulmaṃ ca sarvaśaḥ //
te sene śibiraṃ gatvā nyaviśetāṃ viśāṃ pate /
yathābhāgaṃ yathānyāyaṃ yathāgulmaṃ ca sarvaśaḥ //
Kiedy wojska już powściągnął, Drona wielce przygnębiony
zauważył Durjodhanę i ze wstydem tak dowodził:
zauważył Durjodhanę i ze wstydem tak dowodził:
kṛtvāvahāraṃ sainyānāṃ droṇaḥ paramadurmanāḥ /
duryodhanam abhiprekṣya savrīḍam idam abravīt //
duryodhanam abhiprekṣya savrīḍam idam abravīt //
„Jak to wcześniej powiedziałem, gdy Zdobywca za nim stoi,
pojmać Judhiszthirę w bitwie i bogowie nie są władni.
pojmać Judhiszthirę w bitwie i bogowie nie są władni.
uktam etanmayā pūrvaṃ na tiṣṭhati dhanaṃjaye /
śakyo grahītuṃ saṃgrāme devair api yudhiṣṭhiraḥ //
śakyo grahītuṃ saṃgrāme devair api yudhiṣṭhiraḥ //
Choć wysiłek czyniliście, Prythy syn was pobił w boju,
zatem nie wątp w moje słowa – on wraz z Kryszną są niezłomni.
zatem nie wątp w moje słowa – on wraz z Kryszną są niezłomni.
iti tad vaḥ prayatatāṃ kṛtaṃ pārthena saṃyuge /
mātiśaṅkīr vaco mahyam ajeyau kṛṣṇapāṇḍavau //
mātiśaṅkīr vaco mahyam ajeyau kṛṣṇapāṇḍavau //
Lecz jeśli Białokonnego w jakiś sposób odciągniecie,
jeszcze dzisiaj Judhiszthira będzie w władzy twej, o miły.
jeszcze dzisiaj Judhiszthira będzie w władzy twej, o miły.
apanīte tu yogena kenacicchvetavāhane /
tata eṣyati te rājan vaśam adya yudhiṣṭhiraḥ //
tata eṣyati te rājan vaśam adya yudhiṣṭhiraḥ //
W boju niechaj go kto wyzwie i odciągnie w inne miejsce.
Kunti syn się nie zawróci, póki jego nie pokona.
Kunti syn się nie zawróci, póki jego nie pokona.
kaścid āhvayatāṃ saṃkhye deśam anyaṃ prakarṣatu /
tam ajitvā tu kaunteyo na nivartet kathaṃcana //
tam ajitvā tu kaunteyo na nivartet kathaṃcana //
W międzyczasie w czystym polu ja pochwycę Króla Prawa,
wcześniej zaś rozproszę armię, w przytomności Dhrysztadjumny.
wcześniej zaś rozproszę armię, w przytomności Dhrysztadjumny.
etasminn antare śūnye dharmarājam ahaṃ nṛpa /
grahīṣyāmi camūṃ bhittvā dhṛṣṭadyumnasya paśyataḥ //
grahīṣyāmi camūṃ bhittvā dhṛṣṭadyumnasya paśyataḥ //
Bez Ardźuny Judhiszthira, jeśli nie zdezerteruje,
gdy zobaczy, jak nadciągam, wiedz, że jest już pochwycony.
gdy zobaczy, jak nadciągam, wiedz, że jest już pochwycony.
arjunena vihīnastu yadi notsṛjate raṇam /
mām upāyāntam ālokya gṛhītam iti viddhi tam //
mām upāyāntam ālokya gṛhītam iti viddhi tam //
Bez wątpienia jeszcze dzisiaj syna Dharmy, Judhiszthirę,
prędko z druhami sprowadzę, by się znalazł w twojej władzy.
prędko z druhami sprowadzę, by się znalazł w twojej władzy.
evaṃ te sahasā rājan dharmaputraṃ yudhiṣṭhiram /
samāneṣyāmi sagaṇaṃ vaśam adya na saṃśayaḥ //
samāneṣyāmi sagaṇaṃ vaśam adya na saṃśayaḥ //
Jeśli chociaż przez chwil parę Pandu syn stanie przede mną,
z pola walki go wywiozę, to jest cięższe od zwycięstwa”.
z pola walki go wywiozę, to jest cięższe od zwycięstwa”.
yadi tiṣṭhati saṃgrāme muhūrtam api pāṇḍavaḥ /
athāpayāti saṃgrāmād vijayāt tad viśiṣyate //
athāpayāti saṃgrāmād vijayāt tad viśiṣyate //
Usłyszawszy mowę Drony, generał pośród Trigartów,
otoczony swymi braćmi, ozwał się w te oto słowa:
otoczony swymi braćmi, ozwał się w te oto słowa:
droṇasya tu vacaḥ śrutvā trigartādhipatistataḥ /
bhrātṛbhiḥ sahito rājann idaṃ vacanam abravīt //
bhrātṛbhiḥ sahito rājann idaṃ vacanam abravīt //
„O byku pośród Bharatów, zawsze nas dzierżca Gandiwy
znieważa, choć my bez winy, cierpień licznych przysparzając.
znieważa, choć my bez winy, cierpień licznych przysparzając.
vayaṃ vinikṛtā rājan sadā gāṇḍīvadhanvanā /
anāgaḥsvapi cāgaskṛd asmāsu bharatarṣabha //
anāgaḥsvapi cāgaskṛd asmāsu bharatarṣabha //
Gdy wspomnimy te zniewagi w różnym czasie popełnione,
to płoniemy ogniem zemsty, usnąć w nocy nie możemy.
to płoniemy ogniem zemsty, usnąć w nocy nie możemy.
te vayaṃ smaramāṇāstān vinikārān pṛthagvidhān /
krodhāgninā dahyamānā na śemahi sadā niśāḥ //
krodhāgninā dahyamānā na śemahi sadā niśāḥ //
On z boskim orężem w dłoni, gdy w zasięgu wzroku stanie,
to weźmiemy sprawę w ręce, zrobim, czego łaknie serce.
to weźmiemy sprawę w ręce, zrobim, czego łaknie serce.
sa no divyāstrasampannaścakṣurviṣayam āgataḥ /
kartāraḥ sma vayaṃ sarvaṃ yaccikīrṣāma hṛdgatam //
kartāraḥ sma vayaṃ sarvaṃ yaccikīrṣāma hṛdgatam //
Waszmości to będzie miłe, a nam wielką sławę przyda.
Odciągniemy go od zmagań, a następnie zabijemy.
Odciągniemy go od zmagań, a następnie zabijemy.
bhavataśca priyaṃ yat syād asmākaṃ ca yaśaskaram /
vayam enaṃ haniṣyāmo nikṛṣyāyodhanād bahiḥ //
vayam enaṃ haniṣyāmo nikṛṣyāyodhanād bahiḥ //
Dzisiaj ziemia bez Ardźuny albo bez Trigarthów będzie,
oto prawdę przyrzekamy, która fałszem się nie stanie”.
oto prawdę przyrzekamy, która fałszem się nie stanie”.
adyāstvanarjunā bhūmir atrigartātha vā punaḥ /
satyaṃ te pratijānīmo naitanmithyā bhaviṣyati //
satyaṃ te pratijānīmo naitanmithyā bhaviṣyati //
Tak powiedział Satjaratha, Satjadharman to potwierdził,
Satjawarman i Satjeszu, a wraz z nimi Satjakarman.
Satjawarman i Satjeszu, a wraz z nimi Satjakarman.
evaṃ satyarathaścoktvā satyadharmā ca bhārata /
satyavarmā ca satyeṣuḥ satyakarmā tathaiva ca //
satyavarmā ca satyeṣuḥ satyakarmā tathaiva ca //
Razem owych pięciu braci z tysiącami rydwanników
zawróciło, wielki władco, uczyniwszy tę przysięgę.
zawróciło, wielki władco, uczyniwszy tę przysięgę.
sahitā bhrātaraḥ pañca rathānām ayutena ca /
nyavartanta mahārāja kṛtvā śapatham āhave //
nyavartanta mahārāja kṛtvā śapatham āhave //
Malawowie, Tundikeri z trzydziestką tysięcy wozów
i Śuśarman król Prasthali, tygrys między Trigartami,
i Śuśarman król Prasthali, tygrys między Trigartami,
mālavāstuṇḍikerāśca rathānām ayutaistribhiḥ /
suśarmā ca naravyāghrastrigartaḥ prasthalādhipaḥ //
suśarmā ca naravyāghrastrigartaḥ prasthalādhipaḥ //
przysiągł razem z piątką braci, a wraz z nim Maćellakowie,
Lalitthowie, Madrakowie, z dziesiątką tysięcy wozów.
Lalitthowie, Madrakowie, z dziesiątką tysięcy wozów.
mācellakair lalitthaiśca sahito madrakair api /
rathānām ayutenaiva so 'śapad bhrātṛbhiḥ saha //
rathānām ayutenaiva so 'śapad bhrātṛbhiḥ saha //
Dziesięć tysięcy rydwanów z niezliczonych innych krain
wśród najlepszych wyłonionych, by ślub złożyć, tam przybyło.
wśród najlepszych wyłonionych, by ślub złożyć, tam przybyło.
nānājanapadebhyaśca rathānām ayutaṃ punaḥ /
samutthitaṃ viśiṣṭānāṃ saṃśapārtham upāgatam //
samutthitaṃ viśiṣṭānāṃ saṃśapārtham upāgatam //
Każdy z nich ofiarę spełnił i z osobna przyniósł ogień,
wziąwszy wiązki trawy kuśa oraz zbroje różnorodne.
wziąwszy wiązki trawy kuśa oraz zbroje różnorodne.
tato jvalanam ādāya hutvā sarve pṛthak pṛthak /
jagṛhuḥ kuśacīrāṇi citrāṇi kavacāni ca //
jagṛhuḥ kuśacīrāṇi citrāṇi kavacāni ca //
Zawiązali swe pancerze, namaścili ciała masłem,
w kuśa źdźbła się przyodziali, sznury z cięciw założyli,
dali dary tysiącami.
w kuśa źdźbła się przyodziali, sznury z cięciw założyli,
dali dary tysiącami.
te ca baddhatanutrāṇā ghṛtāktāḥ kuśacīriṇaḥ /
maurvīmekhalino vīrāḥ sahasraśatadakṣiṇāḥ //
maurvīmekhalino vīrāḥ sahasraśatadakṣiṇāḥ //
Ofiarnicy, godni niebios, którzy wszystko osiągnęli,
mają synów, ciał się zrzekli, sławie, zwycięstwu oddani,
mają synów, ciał się zrzekli, sławie, zwycięstwu oddani,
yajvānaḥ putriṇo lokyāḥ kṛtakṛtyāstanutyajaḥ /
yokṣyamāṇāstadātmānaṃ yaśasā vijayena ca //
yokṣyamāṇāstadātmānaṃ yaśasā vijayena ca //
którzy pragną zacną walką szybko światy te osiągnąć,
dostępne dzięki ofiarom, ślubom uczniów lub słuchaniu,
rozdawaniu darów godnym,
dostępne dzięki ofiarom, ślubom uczniów lub słuchaniu,
rozdawaniu darów godnym,
brahmacaryaśrutimukhaiḥ kratubhiścāptadakṣiṇaiḥ /
prāpya lokān suyuddhena kṣipram eva yiyāsavaḥ //
prāpya lokān suyuddhena kṣipram eva yiyāsavaḥ //
wpierw braminom dogodzili, z nich każdemu dając złoto,
krowy oraz przednie szaty, także z nimi rozmawiając.
krowy oraz przednie szaty, także z nimi rozmawiając.
brāhmaṇāṃstarpayitvā ca niṣkān dattvā pṛthak pṛthak /
gāśca vāsāṃsi ca punaḥ samābhāṣya parasparam //
gāśca vāsāṃsi ca punaḥ samābhāṣya parasparam //
Potem ogień rozniecili, który czarną ścieżką kroczy,
i bitewny ślub powziąwszy, obiecali przed tym ogniem,
niezachwiani i stanowczy.
i bitewny ślub powziąwszy, obiecali przed tym ogniem,
niezachwiani i stanowczy.
prajvālya kṛṣṇavartmānam upāgamya raṇe vratam /
tasminn agnau tadā cakruḥ pratijñāṃ dṛḍhaniścayāḥ //
tasminn agnau tadā cakruḥ pratijñāṃ dṛḍhaniścayāḥ //
By słyszało wsze stworzenie, głośnym słowem obwieścili,
chcąc uśmiercić Dóbr Zdobywcę, ten niezłomny ślub złożyli:
chcąc uśmiercić Dóbr Zdobywcę, ten niezłomny ślub złożyli:
śṛṇvatāṃ sarvabhūtānām uccair vācaḥ sma menire /
dhṛtvā dhanaṃjayavadhe pratijñāṃ cāpi cakrire //
dhṛtvā dhanaṃjayavadhe pratijñāṃ cāpi cakrire //
„Światy, do których odchodzi nieprawy, pijący wino,
kto spółkuje z mistrza żoną, braminowi śmierć zadaje,
kto spółkuje z mistrza żoną, braminowi śmierć zadaje,
ye vai lokāścānṛtānāṃ ye caiva brahmaghātinām /
pānapasya ca ye lokā gurudāraratasya ca //
pānapasya ca ye lokā gurudāraratasya ca //
kradnie dobra braminowi, czy zabiera jadło króla,
lub odrzuca poddanego, mord zadaje dobroczyńcy,
lub odrzuca poddanego, mord zadaje dobroczyńcy,
brahmasvahāriṇaścaiva rājapiṇḍāpahāriṇaḥ /
śaraṇāgataṃ ca tyajato yācamānaṃ tathā ghnataḥ //
śaraṇāgataṃ ca tyajato yācamānaṃ tathā ghnataḥ //
czyni zło, podpala sioło albo też morduje krowy,
światy, w które się udają grzesznicy wrodzy braminom,
światy, w które się udają grzesznicy wrodzy braminom,
agāradāhināṃ ye ca ye ca gāṃ nighnatām api /
apacāriṇāṃ ca ye lokā ye ca brahmadviṣām api //
apacāriṇāṃ ca ye lokā ye ca brahmadviṣām api //
albo ci, co z omroczenia do żon w menstruacji idą,
parzą się w czas czczenia przodków, sami szwank zadają sobie,
parzą się w czas czczenia przodków, sami szwank zadają sobie,
jāyāṃ ca ṛtukāle vai ye mohād abhigacchatām /
śrāddhasaṃgatikānāṃ ca ye cāpy ātmāpahāriṇām //
śrāddhasaṃgatikānāṃ ca ye cāpy ātmāpahāriṇām //
kradną to, co powierzone, niszczą wiedzę usłyszaną
lub też wojnę toczą z gniewu, podążają za niecnymi,
lub też wojnę toczą z gniewu, podążają za niecnymi,
nyāsāpahāriṇāṃ ye ca śrutaṃ nāśayatāṃ ca ye /
kopena yudhyamānānāṃ ye ca nīcānusāriṇām //
kopena yudhyamānānāṃ ye ca nīcānusāriṇām //
oraz światy heretyków, grzeszników, co odrzucają
ogień, przodków, astrologię – niechaj staną się naszymi,
ogień, przodków, astrologię – niechaj staną się naszymi,
nāstikānāṃ ca ye lokā ye 'gnihorāpitṛtyajām /
tān āpnuyāmahe lokān ye ca pāpakṛtām api //
tān āpnuyāmahe lokān ye ca pāpakṛtām api //
jeśli nie zmorzywszy w boju Dóbr Zdobywcy, zawrócimy
albo udręczeni przezeń, w strachu zdezerterujemy.
albo udręczeni przezeń, w strachu zdezerterujemy.
yadyahatvā vayaṃ yuddhe nivartema dhanaṃjayam /
tena cābhyarditāstrāsād bhavema hi parāṅmukhāḥ //
tena cābhyarditāstrāsād bhavema hi parāṅmukhāḥ //
Jeśli jednak trudne dzieło wypełnimy w czas tej bitwy,
upragnione zbożne światy osiągniemy bez wątpienia”.
upragnione zbożne światy osiągniemy bez wątpienia”.
yadi tvasukaraṃ loke karma kuryāma saṃyuge /
iṣṭān puṇyakṛtāṃ lokān prāpnuyāma na saṃśayaḥ //
iṣṭān puṇyakṛtāṃ lokān prāpnuyāma na saṃśayaḥ //
Rzekłszy to, bohaterowie do ataku się rzucili
i Ardźunę przyzywali na południe, w stronę ojców.
i Ardźunę przyzywali na południe, w stronę ojców.
evam uktvā tato rājaṃste 'bhyavartanta saṃyuge /
āhvayanto 'rjunaṃ vīrāḥ pitṛjuṣṭāṃ diśaṃ prati //
āhvayanto 'rjunaṃ vīrāḥ pitṛjuṣṭāṃ diśaṃ prati //
Wyzywany przez tygrysy Prythy syn, zdobywca grodów,
w słowa te, bez chwili zwłoki, zwrócił się do Króla Prawa:
w słowa te, bez chwili zwłoki, zwrócił się do Króla Prawa:
āhūtastair naravyāghraiḥ pārthaḥ parapuraṃjayaḥ /
dharmarājam idaṃ vākyam apadāntaram abravīt //
dharmarājam idaṃ vākyam apadāntaram abravīt //
„Nie uchylam się od wyzwań – oto taki ślub przyjąłem,
ci, co razem słowo dali, wciąż na nowo mnie wzywają.
ci, co razem słowo dali, wciąż na nowo mnie wzywają.
āhūto na nivarteyam iti me vratam āhitam /
saṃśaptakāśca māṃ rājann āhvayanti punaḥ punaḥ //
saṃśaptakāśca māṃ rājann āhvayanti punaḥ punaḥ //
Suśarman ze swymi braćmi wołał, żebym bój z nim stoczył,
daj łaskawie przyzwolenie, bym go zabił wraz z drużyną.
daj łaskawie przyzwolenie, bym go zabił wraz z drużyną.
eṣa ca bhrātṛbhiḥ sārdhaṃ suśarmāhvayate raṇe /
vadhāya sagaṇasyāsya mām anujñātum arhasi //
vadhāya sagaṇasyāsya mām anujñātum arhasi //
Ścierpieć tego jam niezdolny, gdy ktoś wyzwie mnie, o byku!
Obiecuję ci solennie – miej tych wrogów za zgładzonych”.
Obiecuję ci solennie – miej tych wrogów za zgładzonych”.
naitacchaknomi saṃsoḍhum āhvānaṃ puruṣarṣabha /
satyaṃ te pratijānāmi hatān viddhi parān yudhi //
satyaṃ te pratijānāmi hatān viddhi parān yudhi //
Judhiszthira rzekł:
Wszak słyszałeś o tym, miły, co uczynić pragnie Drona,
działaj tak, by jego słowa prawdą nigdy się nie stały.
Wszak słyszałeś o tym, miły, co uczynić pragnie Drona,
działaj tak, by jego słowa prawdą nigdy się nie stały.
yudhiṣṭhira uvāca /
śrutam etat tvayā tāta yad droṇasya cikīrṣitam /
yathā tad anṛtaṃ tasya bhavet tadvat samācara //
śrutam etat tvayā tāta yad droṇasya cikīrṣitam /
yathā tad anṛtaṃ tasya bhavet tadvat samācara //
Mężnym i potężnym Drona, biegłym w broni, bez zmęczenia
i przysięgę teraz podjął, by mnie schwytać, rydwanniku.
i przysięgę teraz podjął, by mnie schwytać, rydwanniku.
droṇo hi balavāñ śūraḥ kṛtāstraśca jitaśramaḥ /
pratijñātaṃ ca tenaitad grahaṇaṃ me mahāratha //
pratijñātaṃ ca tenaitad grahaṇaṃ me mahāratha //
Ardźuna rzekł:
Niechaj dzisiaj to Satjadźit, ciebie, królu, chroni w walce,
póki żyje ów Pańćalja, mistrz swych planów nie wypełni.
Niechaj dzisiaj to Satjadźit, ciebie, królu, chroni w walce,
póki żyje ów Pańćalja, mistrz swych planów nie wypełni.
arjuna uvāca /
ayaṃ vai satyajid rājann adya te rakṣitā yudhi /
dhriyamāṇe hi pāñcālye nācāryaḥ kāmam āpsyati //
ayaṃ vai satyajid rājann adya te rakṣitā yudhi /
dhriyamāṇe hi pāñcālye nācāryaḥ kāmam āpsyati //
Jednak, gdy Satjadźit legnie w boju, tygrys pośród ludzi,
wówczas, panie, w żadnym razie nie zostawaj tu na polu,
choćby wszyscy cię chronili.
wówczas, panie, w żadnym razie nie zostawaj tu na polu,
choćby wszyscy cię chronili.
hate tu puruṣavyāghre raṇe satyajiti prabho /
sarvair api sametair vā na sthātavyaṃ kathaṃcana //
sarvair api sametair vā na sthātavyaṃ kathaṃcana //
Sańdźaja rzekł:
Gdy król dał mu przyzwolenie, objął czule on Phalgunę,
spojrzał nań z wielką miłością i błogosławieństwem darzył.
Gdy król dał mu przyzwolenie, objął czule on Phalgunę,
spojrzał nań z wielką miłością i błogosławieństwem darzył.
saṃjaya uvāca /
anujñātastato rājñā pariṣvaktaśca phalgunaḥ /
premṇā dṛṣṭaśca bahudhā āśiṣā ca prayojitaḥ //
anujñātastato rājñā pariṣvaktaśca phalgunaḥ /
premṇā dṛṣṭaśca bahudhā āśiṣā ca prayojitaḥ //
Zostawiwszy go, syn Prythy runął na Trigartów, siłacz,
niczym głodny lew na łanie, pragnąc żądzę swą nasycić.
niczym głodny lew na łanie, pragnąc żądzę swą nasycić.
vihāyainaṃ tataḥ pārthastrigartān pratyayād balī /
kṣudhitaḥ kṣudvighātārthaṃ siṃho mṛgagaṇān iva //
kṣudhitaḥ kṣudvighātārthaṃ siṃho mṛgagaṇān iva //
Gdy Ardźuna się oddalił, wówczas armię Durjodhany,
by pochwycić Króla Prawa, wściekły zapał opanował.
by pochwycić Króla Prawa, wściekły zapał opanował.
tato dauryodhanaṃ sainyaṃ mudā paramayā yutam /
gate 'rjune bhṛśaṃ kruddhaṃ dharmarājasya nigrahe //
gate 'rjune bhṛśaṃ kruddhaṃ dharmarājasya nigrahe //
I na siebie obie armie uderzyły z wielką mocą,
tak jak Gangi i Saraju monsunem wody wezbrane.
tak jak Gangi i Saraju monsunem wody wezbrane.
tato 'nyonyena te sene samājagmatur ojasā /
gaṅgāsarayvor vegena prāvṛṣīvolbaṇodake //
gaṅgāsarayvor vegena prāvṛṣīvolbaṇodake //