Dźanamedźaja rzekł:
Zanim bitwa rozgorzała, ów potężny wielce Rama
wraz z Wrysznimi w drogę ruszył, wpierw Keśawie się zwierzywszy:
Zanim bitwa rozgorzała, ów potężny wielce Rama
wraz z Wrysznimi w drogę ruszył, wpierw Keśawie się zwierzywszy:
janamejaya uvāca /
pūrvam eva yadā rāmastasmin yuddha upasthite /
āmantrya keśavaṃ yāto vṛṣṇibhiḥ sahitaḥ prabhuḥ //
pūrvam eva yadā rāmastasmin yuddha upasthite /
āmantrya keśavaṃ yāto vṛṣṇibhiḥ sahitaḥ prabhuḥ //
„Ani synom Dhrytarsztry, ani również dzieciom Pandu
nie pomogę, o Keśawo, pójdę gdzie poniosą oczy.”
nie pomogę, o Keśawo, pójdę gdzie poniosą oczy.”
sāhāyyaṃ dhārtarāṣṭrasya na ca kartāsmi keśava /
na caiva pāṇḍuputrāṇāṃ gamiṣyāmi yathāgatam //
na caiva pāṇḍuputrāṇāṃ gamiṣyāmi yathāgatam //
Tak rzekł Rama, gromca wrogów i wyruszył w swoją drogę.
O braminie, racz powiedzieć więcej o jego powrocie.
O braminie, racz powiedzieć więcej o jego powrocie.
evam uktvā tadā rāmo yātaḥ śatrunibarhaṇaḥ /
tasya cāgamanaṃ bhūyo brahmañ śaṃsitum arhasi //
tasya cāgamanaṃ bhūyo brahmañ śaṃsitum arhasi //
Powiedz mi, a szczegółowo, w jaki sposób Rama przybył?
Jak oglądał pojedynek? Tyś szlachetny, wielce bystry.
Jak oglądał pojedynek? Tyś szlachetny, wielce bystry.
ākhyāhi me vistarataḥ kathaṃ rāma upasthitaḥ /
kathaṃ ca dṛṣṭavān yuddhaṃ kuśalo hyasi sattama //
kathaṃ ca dṛṣṭavān yuddhaṃ kuśalo hyasi sattama //
Waiśampajana rzekł:
Gdy szlachetne dzieci Pandu przybyły do Upaplawji ,
Gromca Madhu był wysłany na dwór króla Dhrytarsztry,
by o pokój oraz dobro wszystkich istot mógł paktować.
Gdy szlachetne dzieci Pandu przybyły do Upaplawji ,
Gromca Madhu był wysłany na dwór króla Dhrytarsztry,
by o pokój oraz dobro wszystkich istot mógł paktować.
vaiśaṃpāyana uvāca /
upaplavye niviṣṭeṣu pāṇḍaveṣu mahātmasu /
preṣito dhṛtarāṣṭrasya samīpaṃ madhusūdanaḥ /
śamaṃ prati mahābāho hitārthaṃ sarvadehinām //
upaplavye niviṣṭeṣu pāṇḍaveṣu mahātmasu /
preṣito dhṛtarāṣṭrasya samīpaṃ madhusūdanaḥ /
śamaṃ prati mahābāho hitārthaṃ sarvadehinām //
Przybył do Hastinapury i się spotkał z Dhrytarasztrą,
tam też wiele słów powiedział tak prawdziwych, jak korzystnych.
Lecz jak wcześniej powiedziałem, król się do nich nie stosował.
tam też wiele słów powiedział tak prawdziwych, jak korzystnych.
Lecz jak wcześniej powiedziałem, król się do nich nie stosował.
sa gatvā hāstinapuraṃ dhṛtarāṣṭraṃ sametya ca /
uktavān vacanaṃ tathyaṃ hitaṃ caiva viśeṣataḥ /
na ca tat kṛtavān rājā yathākhyātaṃ hi te purā //
uktavān vacanaṃ tathyaṃ hitaṃ caiva viśeṣataḥ /
na ca tat kṛtavān rājā yathākhyātaṃ hi te purā //
Nie osiągnął więc pokoju Kryszna, ten najlepszy człowiek
długoręki więc powrócił, królu, wprost do Upaplawji.
długoręki więc powrócił, królu, wprost do Upaplawji.
anavāpya śamaṃ tatra kṛṣṇaḥ puruṣasattamaḥ /
āgacchata mahābāhur upaplavyaṃ janādhipa //
āgacchata mahābāhur upaplavyaṃ janādhipa //
Wrócił Kryszna oddalony przez potomków Dhrytarasztry
i, tygrysie, w bezradności słowo rzekł do dzieci Pandu:
i, tygrysie, w bezradności słowo rzekł do dzieci Pandu:
tataḥ pratyāgataḥ kṛṣṇo dhārtarāṣṭravisarjitaḥ /
akriyāyāṃ naravyāghra pāṇḍavān idam abravīt //
akriyāyāṃ naravyāghra pāṇḍavān idam abravīt //
„Kurowie przez czas nagleni moich słów nie wypełnili.
Ruszcie ze mną, Pandawowie, pod pomyślną gwiazdą Puszja.”
Ruszcie ze mną, Pandawowie, pod pomyślną gwiazdą Puszja.”
na kurvanti vaco mahyaṃ kuravaḥ kālacoditāḥ /
nirgacchadhvaṃ pāṇḍaveyāḥ puṣyeṇa sahitā mayā //
nirgacchadhvaṃ pāṇḍaveyāḥ puṣyeṇa sahitā mayā //
Kiedy siły podzielono, pierwszy z silnych, syn Rohini,
wielce dumny, tak powiedział do swojego brata Kryszny:
wielce dumny, tak powiedział do swojego brata Kryszny:
tato vibhajyamāneṣu baleṣu balināṃ varaḥ /
provāca bhrātaraṃ kṛṣṇaṃ rauhiṇeyo mahāmanāḥ //
provāca bhrātaraṃ kṛṣṇaṃ rauhiṇeyo mahāmanāḥ //
„Długoręgi, Gromco Madhu, im też pomoc się należy”.
Jednak wówczas nie posłuchał Kryszna tej porady jego.
Jednak wówczas nie posłuchał Kryszna tej porady jego.
teṣām api mahābāho sāhāyyaṃ madhusūdana /
kriyatām iti tat kṛṣṇo nāsya cakre vacastadā //
kriyatām iti tat kṛṣṇo nāsya cakre vacastadā //
Gniew wypełnił jego myśli i sławetny Pługodzierżca,
radość Yadów, zaraz ruszył na pielgrzymkę k Saraswati,
w gwiazd układzie zwanym „Przyjaźń” , otoczony Yadawami.
radość Yadów, zaraz ruszył na pielgrzymkę k Saraswati,
w gwiazd układzie zwanym „Przyjaźń” , otoczony Yadawami.
tato manyuparītātmā jagāma yadunandanaḥ /
tīrthayātrāṃ haladharaḥ sarasvatyāṃ mahāyaśāḥ /
maitre nakṣatrayoge sma sahitaḥ sarvayādavaiḥ //
tīrthayātrāṃ haladharaḥ sarasvatyāṃ mahāyaśāḥ /
maitre nakṣatrayoge sma sahitaḥ sarvayādavaiḥ //
Władca Bhodźów , wrogogromca, przyjął stronę Durjodhany,
a zaś stronę synów Pandu Wasudewa z Jujudhaną.
a zaś stronę synów Pandu Wasudewa z Jujudhaną.
āśrayāmāsa bhojastu duryodhanam ariṃdamaḥ /
yuyudhānena sahito vāsudevastu pāṇḍavān //
yuyudhānena sahito vāsudevastu pāṇḍavān //
Kiedy syn Rohini odszedł w gwieździe Puszja, Madhugromca
synów Pandu mając z przodu, ruszył przeciwko Kaurawom.
synów Pandu mając z przodu, ruszył przeciwko Kaurawom.
rauhiṇeye gate śūre puṣyeṇa madhusūdanaḥ /
pāṇḍaveyān puraskṛtya yayāvabhimukhaḥ kurūn //
pāṇḍaveyān puraskṛtya yayāvabhimukhaḥ kurūn //
Kiedy w drogą miał wyruszyć, tak się ozwał do służących:
„Na pielgrzymkę wszystko zbierzcie i konieczne utensylia,
przyprowadźcie też z Dwaraki ofiarników razem z ogniem.
„Na pielgrzymkę wszystko zbierzcie i konieczne utensylia,
przyprowadźcie też z Dwaraki ofiarników razem z ogniem.
gacchann eva pathisthastu rāmaḥ preṣyān uvāca ha /
saṃbhārāṃstīrthayātrāyāṃ sarvopakaraṇāni ca /
ānayadhvaṃ dvārakāyā agnīn vai yājakāṃstathā //
saṃbhārāṃstīrthayātrāyāṃ sarvopakaraṇāni ca /
ānayadhvaṃ dvārakāyā agnīn vai yājakāṃstathā //
Złoto, srebro, przyodzienie, krowy, konie oraz słonie,
osły, wielbłądy, rydwany i transportu środki inne,
rychło przedmioty niezbędne na pielgrzymkę tutaj znieście.
osły, wielbłądy, rydwany i transportu środki inne,
rychło przedmioty niezbędne na pielgrzymkę tutaj znieście.
suvarṇaṃ rajataṃ caiva dhenūr vāsāṃsi vājinaḥ /
kuñjarāṃśca rathāṃścaiva kharoṣṭraṃ vāhanāni ca /
kṣipram ānīyatāṃ sarvaṃ tīrthahetoḥ paricchadam //
kuñjarāṃśca rathāṃścaiva kharoṣṭraṃ vāhanāni ca /
kṣipram ānīyatāṃ sarvaṃ tīrthahetoḥ paricchadam //
Pójdźcie w górę Saraswati, prędko, przeciw jej prądowi
i zabierzcie też kapłanów, setki mężnych dwójzrodzonych.”
i zabierzcie też kapłanów, setki mężnych dwójzrodzonych.”
pratisrotaḥ sarasvatyā gacchadhvaṃ śīghragāminaḥ /
ṛtvijaścānayadhvaṃ vai śataśaśca dvijarṣabhān //
ṛtvijaścānayadhvaṃ vai śataśaśca dvijarṣabhān //
brak
brak
brak
brak
brak
evaṃ saṃdiśya tu preṣyān baladevo mahābalaḥ /
tīrthayātrāṃ yayau rājan kurūṇāṃ vaiśase tadā /
sarasvatīṃ pratisrotaḥ samudrād abhijagmivān //
tīrthayātrāṃ yayau rājan kurūṇāṃ vaiśase tadā /
sarasvatīṃ pratisrotaḥ samudrād abhijagmivān //
Ruszył w otoczeniu druhów, kapłanów, dwakroć zrodzonych,
słoni, koni, rydwanników i służących, o buhaju,
oraz wozów zaprzężonych w bydło, osły i wielbłądy.
słoni, koni, rydwanników i służących, o buhaju,
oraz wozów zaprzężonych w bydło, osły i wielbłądy.
ṛtvigbhiśca suhṛdbhiśca tathānyair dvijasattamaiḥ /
rathair gajaistathāśvaiśca preṣyaiśca bharatarṣabha /
gokharoṣṭraprayuktaiśca yānaiśca bahubhir vṛtaḥ //
rathair gajaistathāśvaiśca preṣyaiśca bharatarṣabha /
gokharoṣṭraprayuktaiśca yānaiśca bahubhir vṛtaḥ //
Wozy te widzieli ludzie w różnych krajach, o Bharato,
wszędzie jadło rozdawano głodującym, w każdej stronie
wśród zmęczonych, utrudzonych, dzieciom i osobom starszym.
wszędzie jadło rozdawano głodującym, w każdej stronie
wśród zmęczonych, utrudzonych, dzieciom i osobom starszym.
śrāntānāṃ klāntavapuṣāṃ śiśūnāṃ vipulāyuṣām /
tāni yānāni deśeṣu pratīkṣyante sma bhārata /
bubhukṣitānām arthāya kﾱptam annaṃ samantataḥ //
tāni yānāni deśeṣu pratīkṣyante sma bhārata /
bubhukṣitānām arthāya kﾱptam annaṃ samantataḥ //
Którykolwiek dwakroć zrodzon prosił jadła lub luksusów,
ten je zaraz otrzymywał, bez zwlekania i na miejscu.
ten je zaraz otrzymywał, bez zwlekania i na miejscu.
yo yo yatra dvijo bhoktuṃ kāmaṃ kāmayate tadā /
tasya tasya tu tatraivam upajahrustadā nṛpa //
tasya tasya tu tatraivam upajahrustadā nṛpa //
Z rozkazu syna Rohini ludzie, co się tam zbierali,
stosy jadła i napitku w każdym miejscu otrzymali.
stosy jadła i napitku w każdym miejscu otrzymali.
tatra sthitā narā rājan rauhiṇeyasya śāsanāt /
bhakṣyapeyasya kurvanti rāśīṃstatra samantataḥ //
bhakṣyapeyasya kurvanti rāśīṃstatra samantataḥ //
Szaty liczne i kosztowne, łoża razem z nakryciami,
mędrcom, co komfortów pragną, by ich uczcić, rozdawano.
mędrcom, co komfortów pragną, by ich uczcić, rozdawano.
vāsāṃsi ca mahārhāṇi paryaṅkāstaraṇāni ca /
pūjārthaṃ tatra kﾱptāni viprāṇāṃ sukham icchatām //
pūjārthaṃ tatra kﾱptāni viprāṇāṃ sukham icchatām //
Tam gdzie jakiś bramin sypiał albo rycerz, o Bharato,
w miejscu tym, w domu każdego dary hojne się piętrzyły.
w miejscu tym, w domu każdego dary hojne się piętrzyły.
yatra yaḥ svapate vipraḥ kṣatriyo vāpi bhārata /
tatra tatra tu tasyaiva sarvaṃ kﾱptam adṛśyata //
tatra tatra tu tasyaiva sarvaṃ kﾱptam adṛśyata //
Każdy człek zgodnie z pragnieniem, z nimi szedł lub pozostawał.
Pojazdy łaknącym drogi, napitki tym co spragnieni,
Pojazdy łaknącym drogi, napitki tym co spragnieni,
yathāsukhaṃ janaḥ sarvastiṣṭhate yāti vā tadā /
yātukāmasya yānāni pānāni tṛṣitasya ca //
yātukāmasya yānāni pānāni tṛṣitasya ca //
jadło tym co byli głodni najsmaczniejsze, o buhaju,
słudzy wszędy rozdawali, i ubrania, i ozdoby.
słudzy wszędy rozdawali, i ubrania, i ozdoby.
bubhukṣitasya cānnāni svādūni bharatarṣabha /
upajahrur narāstatra vastrāṇyābharaṇāni ca //
upajahrur narāstatra vastrāṇyābharaṇāni ca //
Droga rajem się zdawała ludziom, co po niej kroczyli,
komfort wszystkim zapewniając, o monarcho wielce mężny.
komfort wszystkim zapewniając, o monarcho wielce mężny.
sa panthāḥ prababhau rājan sarvasyaiva sukhāvahaḥ /
svargopamastadā vīra narāṇāṃ tatra gacchatām //
svargopamastadā vīra narāṇāṃ tatra gacchatām //
Posażna w wszelkie luksusy, przednie jadło i napitek,
setki ludzi gromadziła w sklepach, składach, targowiskach,
zdobna w klejnot rozmaity, liczne drzewa i rośliny.
setki ludzi gromadziła w sklepach, składach, targowiskach,
zdobna w klejnot rozmaity, liczne drzewa i rośliny.
nityapramuditopetaḥ svādubhakṣaḥ śubhānvitaḥ /
vipaṇyāpaṇapaṇyānāṃ nānājanaśatair vṛtaḥ /
nānādrumalatopeto nānāratnavibhūṣitaḥ //
vipaṇyāpaṇapaṇyānāṃ nānājanaśatair vṛtaḥ /
nānādrumalatopeto nānāratnavibhūṣitaḥ //
Tak wielki duchem, w swych ślubach trwający,
najlepszy z Jadów, Pługodzierżca w drodze,
w miejscach pielgrzymek dwakroć zrodzonym
bogactwa rozdawał i dary jałmużne.
najlepszy z Jadów, Pługodzierżca w drodze,
w miejscach pielgrzymek dwakroć zrodzonym
bogactwa rozdawał i dary jałmużne.
tato mahātmā niyame sthitātmā puṇyeṣu tīrtheṣu vasūni rājan /
dadau dvijebhyaḥ kratudakṣiṇāśca yadupravīro halabhṛt pratītaḥ //
dadau dvijebhyaḥ kratudakṣiṇāśca yadupravīro halabhṛt pratītaḥ //
Tysiące dawał krów dojnych i mlecznych,
pięknie ubranych, o złoconych rogach,
konie zrodzone w rozmaitych krajach,
pojazdy, służki dwakroć zrodzonym.
pięknie ubranych, o złoconych rogach,
konie zrodzone w rozmaitych krajach,
pojazdy, służki dwakroć zrodzonym.
dogdhrīśca dhenūśca sahasraśo vai suvāsasaḥ kāñcanabaddhaśṛṅgīḥ /
hayāṃśca nānāvidhadeśajātān yānāni dāsīśca tathā dvijebhyaḥ //
hayāṃśca nānāvidhadeśajātān yānāni dāsīśca tathā dvijebhyaḥ //
Rama rozdawał pierwszym z dwójzrodzonych
klejnoty, perły i korale przednie,
srebro przeczyste, złoto na ozdoby,
miedź i żelazo, całe rzędy końskie.
klejnoty, perły i korale przednie,
srebro przeczyste, złoto na ozdoby,
miedź i żelazo, całe rzędy końskie.
ratnāni muktāmaṇividrumaṃ ca śṛṅgīsuvarṇaṃ rajataṃ ca śubhram /
ayasmayaṃ tāmramayaṃ ca bhāṇḍaṃ dadau dvijātipravareṣu rāmaḥ //
ayasmayaṃ tāmramayaṃ ca bhāṇḍaṃ dadau dvijātipravareṣu rāmaḥ //
Wielkie bogactwa szlachetny rozdawał
w najlepszych brodach rzeki Saraswati.
Mocarz bez granic, wielce szczodrobliwy
stopniowo dotarł na Pole Kurowe.
w najlepszych brodach rzeki Saraswati.
Mocarz bez granic, wielce szczodrobliwy
stopniowo dotarł na Pole Kurowe.
evaṃ sa vittaṃ pradadau mahātmā sarasvatītīrthavareṣu bhūri /
yayau krameṇāpratimaprabhāvas tataḥ kurukṣetram udāravṛttaḥ //
yayau krameṇāpratimaprabhāvas tataḥ kurukṣetram udāravṛttaḥ //
Dźanamedźaja rzekł:
Świętych brodów Saraswati opisz mi powstanie, cechy,
owoc, normy przestrzegane, o najlepszy wśród dwunożnych.
Świętych brodów Saraswati opisz mi powstanie, cechy,
owoc, normy przestrzegane, o najlepszy wśród dwunożnych.
janamejaya uvāca /
sārasvatānāṃ tīrthānāṃ guṇotpattiṃ vadasva me /
phalaṃ ca dvipadāṃ śreṣṭha karmanirvṛttim eva ca //
sārasvatānāṃ tīrthānāṃ guṇotpattiṃ vadasva me /
phalaṃ ca dvipadāṃ śreṣṭha karmanirvṛttim eva ca //
Po kolei, o czcigodny, od pierwszego z brodów zacznij,
braminie i znawco Wedy, tego wielcem jest ciekawy.
braminie i znawco Wedy, tego wielcem jest ciekawy.
yathākramaṃ ca bhagavaṃstīrthānām anupūrvaśaḥ /
brahman brahmavidāṃ śreṣṭha paraṃ kautūhalaṃ hi me //
brahman brahmavidāṃ śreṣṭha paraṃ kautūhalaṃ hi me //
Waiśampajana rzekł:
Temat zalet, powstawania miejsc pielgrzymek jest obszerny.
Słuchaj, władco pośród królów, w pełni świętość ich opiszę.
Temat zalet, powstawania miejsc pielgrzymek jest obszerny.
Słuchaj, władco pośród królów, w pełni świętość ich opiszę.
vaiśaṃpāyana uvāca /
tīrthānāṃ vistaraṃ rājan guṇotpattiṃ ca sarvaśaḥ /
mayocyamānāṃ śṛṇu vai puṇyāṃ rājendra kṛtsnaśaḥ //
tīrthānāṃ vistaraṃ rājan guṇotpattiṃ ca sarvaśaḥ /
mayocyamānāṃ śṛṇu vai puṇyāṃ rājendra kṛtsnaśaḥ //
Pierw, wielki królu, ów bohater z Jadów,
z grupą przyjaciół, kapłanów, braminów,
przybył do zbożnej i świętej Prabhasy,
gdzie to gwiazd władca od wątlenia cierpiał.
z grupą przyjaciół, kapłanów, braminów,
przybył do zbożnej i świętej Prabhasy,
gdzie to gwiazd władca od wątlenia cierpiał.
pūrvaṃ mahārāja yadupravīra ṛtviksuhṛdvipragaṇaiśca sārdham /
puṇyaṃ prabhāsaṃ samupājagāma yatroḍurāḍ yakṣmaṇā kliśyamānaḥ //
puṇyaṃ prabhāsaṃ samupājagāma yatroḍurāḍ yakṣmaṇā kliśyamānaḥ //
Gdy zbył się klątwy znów moc swą odzyskał,
i cały wszechświat król ludów rozjaśnił.
Zatem na ziemi ów bród ten najlepszy,
od rozjaśnienia zwany jest Prabhasą.
i cały wszechświat król ludów rozjaśnił.
Zatem na ziemi ów bród ten najlepszy,
od rozjaśnienia zwany jest Prabhasą.
vimuktaśāpaḥ punar āpya tejaḥ sarvaṃ jagad bhāsayate narendra /
evaṃ tu tīrthapravaraṃ pṛthivyāṃ prabhāsanāt tasya tataḥ prabhāsaḥ //
evaṃ tu tīrthapravaraṃ pṛthivyāṃ prabhāsanāt tasya tataḥ prabhāsaḥ //
Dźanamedźaja rzekł:
Czemuż to niebiański Księżyc na wątlenie zachorował?
Jak w tym najprzedniejszym z brodów się zanurzył Jaśniejący?
Czemuż to niebiański Księżyc na wątlenie zachorował?
Jak w tym najprzedniejszym z brodów się zanurzył Jaśniejący?
janamejaya uvāca /
kimarthaṃ bhagavān somo yakṣmaṇā samagṛhyata /
kathaṃ ca tīrthapravare tasmiṃścandro nyamajjata //
kimarthaṃ bhagavān somo yakṣmaṇā samagṛhyata /
kathaṃ ca tīrthapravare tasmiṃścandro nyamajjata //
Jak zażywszy tu ablucji ponownie przybierać zaczął?
Unaocznij mi to wszystko, a dokładnie, wielki wieszczu.
Unaocznij mi to wszystko, a dokładnie, wielki wieszczu.
katham āplutya tasmiṃstu punar āpyāyitaḥ śaśī /
etanme sarvam ācakṣva vistareṇa mahāmune //
etanme sarvam ācakṣva vistareṇa mahāmune //
Waiśampajana rzekł:
Dakszy córki się zrodziły, było ich dwadzieścia siedem.
Wszystkie te panienki Daksza Księżycowi podarował.
Dakszy córki się zrodziły, było ich dwadzieścia siedem.
Wszystkie te panienki Daksza Księżycowi podarował.
vaiśaṃpāyana uvāca /
dakṣasya tanayā yāstāḥ prādurāsan viśāṃ pate /
sa saptaviṃśatiṃ kanyā dakṣaḥ somāya vai dadau //
dakṣasya tanayā yāstāḥ prādurāsan viśāṃ pate /
sa saptaviṃśatiṃ kanyā dakṣaḥ somāya vai dadau //
By czas było można mierzyć połączyły się z gwiazdami
małżonki Księżyca, władco, o niezwykle cudnych kształtach.
małżonki Księżyca, władco, o niezwykle cudnych kształtach.
nakṣatrayoganiratāḥ saṃkhyānārthaṃ ca bhārata /
patnyo vai tasya rājendra somasya śubhalakṣaṇāḥ //
patnyo vai tasya rājendra somasya śubhalakṣaṇāḥ //
Wszystkie miały wielkie oczy, niezrównane wdzięki w świecie,
lecz Rohini prześcigała je w bogactwie swej urody.
lecz Rohini prześcigała je w bogactwie swej urody.
tāstu sarvā viśālākṣyo rūpeṇāpratimā bhuvi /
atyaricyata tāsāṃ tu rohiṇī rūpasaṃpadā //
atyaricyata tāsāṃ tu rohiṇī rūpasaṃpadā //
Zatem bóg, co noc kształtuje, w niej swą całą miłość złożył.
Ona była jego sercem, więc to z nią zawsze spółkował.
Ona była jego sercem, więc to z nią zawsze spółkował.
tatastasyāṃ sa bhagavān prītiṃ cakre niśākaraḥ /
sāsya hṛdyā babhūvātha tasmāt tāṃ bubhuje sadā //
sāsya hṛdyā babhūvātha tasmāt tāṃ bubhuje sadā //
Dawniej Księżyc, królu władców, długo mieszkał u Rohini,
zatem inne konstelacje się na niego rozzłościły.
zatem inne konstelacje się na niego rozzłościły.
purā hi somo rājendra rohiṇyām avasacciram /
tato 'sya kupitānyāsannakṣatrāṇi mahātmanaḥ //
tato 'sya kupitānyāsannakṣatrāṇi mahātmanaḥ //
Niezmęczone się udały wprost do ojca, Pana Stworzeń,
rzekły: „Mąż u nas nie mieszka, ciągle z Rohini spółkuje,
rzekły: „Mąż u nas nie mieszka, ciągle z Rohini spółkuje,
tā gatvā pitaraṃ prāhuḥ prajāpatim atandritāḥ /
somo vasati nāsmāsu rohiṇīṃ bhajate sadā //
somo vasati nāsmāsu rohiṇīṃ bhajate sadā //
więc się razem zebrałyśmy, by przy tobie znów zamieszkać,
ograniczyć swoje jadło i poświęcić się ascezie.”
ograniczyć swoje jadło i poświęcić się ascezie.”
tā vayaṃ sahitāḥ sarvāstvatsakāśe prajeśvara /
vatsyāmo niyatāhārāstapaścaraṇatatparāḥ //
vatsyāmo niyatāhārāstapaścaraṇatatparāḥ //
Kiedy słów ich już wysłuchał, Daksza zwrócił się do Somy:
„Bądź jednaki dla małżonek, niech nie dotknie cię występek!”
„Bądź jednaki dla małżonek, niech nie dotknie cię występek!”
śrutvā tāsāṃ tu vacanaṃ dakṣaḥ somam athābravīt /
samaṃ vartasva bhāryāsu mā tvādharmo mahān spṛśet //
samaṃ vartasva bhāryāsu mā tvādharmo mahān spṛśet //
Zaś do córek tak powiedział: „Powracajcie do Księżyca.
Jasny, z mojego rozkazu, równo z wami będzie mieszkać.”
Jasny, z mojego rozkazu, równo z wami będzie mieszkać.”
tāśca sarvābravīd dakṣo gacchadhvaṃ somam antikāt /
samaṃ vatsyati sarvāsu candramā mama śāsanāt //
samaṃ vatsyati sarvāsu candramā mama śāsanāt //
Tak wysłane się udały prosto do pałacu Somy,
lecz Zimnopromienny Księżyc identycznie się zachował
i z Rohini tylko mieszkał ciągle nią zauroczony.
lecz Zimnopromienny Księżyc identycznie się zachował
i z Rohini tylko mieszkał ciągle nią zauroczony.
visṛṣṭāstāstadā jagmuḥ śītāṃśubhavanaṃ tadā /
tathāpi somo bhagavān punar eva mahīpate /
rohiṇīṃ nivasatyeva prīyamāṇo muhur muhuḥ //
tathāpi somo bhagavān punar eva mahīpate /
rohiṇīṃ nivasatyeva prīyamāṇo muhur muhuḥ //
Znowu razem się zebrały i do ojca przemówiły:
„Twoim nakazom posłuszne przebywamy w jego domu,
lecz nie wita u nas Soma, nie wypełnia twojej woli.”
„Twoim nakazom posłuszne przebywamy w jego domu,
lecz nie wita u nas Soma, nie wypełnia twojej woli.”
tatastāḥ sahitāḥ sarvā bhūyaḥ pitaram abruvan /
tava śuśrūṣaṇe yuktā vatsyāmo hi tavāśrame /
somo vasati nāsmāsu nākarod vacanaṃ tava //
tava śuśrūṣaṇe yuktā vatsyāmo hi tavāśrame /
somo vasati nāsmāsu nākarod vacanaṃ tava //
Kiedy mowy ich wysłuchał, tak rzekł Daksza do Księżyca:
„Bądź jednaki dla żon, Jasny, abyś klątwy nie otrzymał!”
„Bądź jednaki dla żon, Jasny, abyś klątwy nie otrzymał!”
tāsāṃ tad vacanaṃ śrutvā dakṣaḥ somam athābravīt /
samaṃ vartasva bhāryāsu mā tvāṃ śapsye virocana //
samaṃ vartasva bhāryāsu mā tvāṃ śapsye virocana //
Bóg, co plamkę ma zająca, zignorował słowa Dakszy
i zamieszkał u Rohini, więc znów damy rozgniewane
i zamieszkał u Rohini, więc znów damy rozgniewane
anādṛtya tu tad vākyaṃ dakṣasya bhagavāñ śaśī /
rohiṇyā sārdham avasat tatastāḥ kupitāḥ punaḥ //
rohiṇyā sārdham avasat tatastāḥ kupitāḥ punaḥ //
poszły do swojego ojca i tak rzekły, się kłaniając:
„Soma do nas nie zachodzi, stań się więc naszym schronieniem,
„Soma do nas nie zachodzi, stań się więc naszym schronieniem,
gatvā ca pitaraṃ prāhuḥ praṇamya śirasā tadā /
somo vasati nāsmāsu tasmānnaḥ śaraṇaṃ bhava //
somo vasati nāsmāsu tasmānnaḥ śaraṇaṃ bhava //
mieszka jeno u Rohini zawsze ów bóg Jaśniejący,
zatem wszystkie z nas ochraniaj, tak by Soma nas odwiedził.”
zatem wszystkie z nas ochraniaj, tak by Soma nas odwiedził.”
rohiṇyām eva bhagavan sadā vasati candramāḥ /
tasmānnastrāhi sarvā vai yathā naḥ soma āviśet //
tasmānnastrāhi sarvā vai yathā naḥ soma āviśet //
Słysząc to bóg się rozsierdził i wątleniem, władco ziemi,
Jasnego w gniewie poraził. W Pana Gwiazd weszła choroba.
Jasnego w gniewie poraził. W Pana Gwiazd weszła choroba.
tacchrutvā bhagavān kruddho yakṣmāṇaṃ pṛthivīpate /
sasarja roṣāt somāya sa coḍupatim āviśat //
sasarja roṣāt somāya sa coḍupatim āviśat //
Z ciałem dotkniętym wątleniem z dnia na dzień zanikał Księżyc.
Choć wysiłki podejmował, by z wątlenia się uwolnić.
Choć wysiłki podejmował, by z wątlenia się uwolnić.
sa yakṣmaṇābhibhūtātmākṣīyatāhar ahaḥ śaśī /
yatnaṃ cāpyakarod rājanmokṣārthaṃ tasya yakṣmaṇaḥ //
yatnaṃ cāpyakarod rājanmokṣārthaṃ tasya yakṣmaṇaḥ //
Spełniał, ten co noc kształtuje, przeróżne ofiary, królu,
lecz od klątwy nie był wolny i niknięciu wciąż podlegał.
lecz od klątwy nie był wolny i niknięciu wciąż podlegał.
iṣṭveṣṭibhir mahārāja vividhābhir niśākaraḥ /
na cāmucyata śāpād vai kṣayaṃ caivābhyagacchata //
na cāmucyata śāpād vai kṣayaṃ caivābhyagacchata //
Kiedy Soma zaczął znikać, już się zioła nie rodziły,
utraciły soki, smaki, a nasienie obumarło.
utraciły soki, smaki, a nasienie obumarło.
kṣīyamāṇe tataḥ some oṣadhyo na prajajñire /
nirāsvādarasāḥ sarvā hatavīryāśca sarvaśaḥ //
nirāsvādarasāḥ sarvā hatavīryāśca sarvaśaḥ //
Kiedy zioła wysychały, dech mających to dotknęło,
wszelki stwór potwornie wychudł – nocy twórca dalej znikał.
wszelki stwór potwornie wychudł – nocy twórca dalej znikał.
oṣadhīnāṃ kṣaye jāte prāṇinām api saṃkṣayaḥ /
kṛśāścāsan prajāḥ sarvāḥ kṣīyamāṇe niśākare //
kṛśāścāsan prajāḥ sarvāḥ kṣīyamāṇe niśākare //
Więc niebianie się zebrawszy tak do Somy powiedzieli:
„Czemuż pański kształt jest taki i dlaczego nie jaśniejesz?
„Czemuż pański kształt jest taki i dlaczego nie jaśniejesz?
tato devāḥ samāgamya somam ūcur mahīpate /
kim idaṃ bhavato rūpam īdṛśaṃ na prakāśate //
kim idaṃ bhavato rūpam īdṛśaṃ na prakāśate //
Powiedz nam tu o przyczynie, z której w kłopoty popadłeś,
gdy od ciebie się dowiemy, wówczas temu zaradzimy”.
gdy od ciebie się dowiemy, wówczas temu zaradzimy”.
kāraṇaṃ brūhi naḥ sarvaṃ yenedaṃ te mahad bhayam /
śrutvā tu vacanaṃ tvatto vidhāsyāmastato vayam //
śrutvā tu vacanaṃ tvatto vidhāsyāmastato vayam //
Po tych słowach, tak im odrzekł, ten co znamię ma zająca:
„Klątwa jedyną przyczyną jest wątlenia mego ciała.”
„Klątwa jedyną przyczyną jest wątlenia mego ciała.”
evam uktaḥ pratyuvāca sarvāṃstāñ śaśalakṣaṇaḥ /
śāpaṃ ca kāraṇaṃ caiva yakṣmāṇaṃ ca tathātmanaḥ //
śāpaṃ ca kāraṇaṃ caiva yakṣmāṇaṃ ca tathātmanaḥ //
Usłyszeli to niebianie i do Dakszy się udali:
„Panie, bądź łaskawy klątwę coś na Somę rzucił, cofnąć.
„Panie, bądź łaskawy klątwę coś na Somę rzucił, cofnąć.
devāstasya vacaḥ śrutvā gatvā dakṣam athābruvan /
prasīda bhagavan some śāpaścaiṣa nivartyatām //
prasīda bhagavan some śāpaścaiṣa nivartyatām //
Wychudł strasznie Jaśniejący, ledwo widać jego resztkę.
Gdy on zniknie, władco niebian, wsze istoty również umrą,
Gdy on zniknie, władco niebian, wsze istoty również umrą,
asau hi candramāḥ kṣīṇaḥ kiṃciccheṣo hi lakṣyate /
kṣayāccaivāsya deveśa prajāścāpi gatāḥ kṣayam //
kṣayāccaivāsya deveśa prajāścāpi gatāḥ kṣayam //
oraz zioła i rośliny, wraz z nasieniem rozmaitym
i my również, mistrzu światów – zatem okaż swoją łaskę!”
i my również, mistrzu światów – zatem okaż swoją łaskę!”
vīrudoṣadhayaścaiva bījāni vividhāni ca /
tathā vayaṃ lokaguro prasādaṃ kartum arhasi //
tathā vayaṃ lokaguro prasādaṃ kartum arhasi //
Słysząc to, przemyślał sprawę i Pan Stworzeń tak przemówił:
„Niemożliwe w żadnym razie, aby cofnąć dane słowo,
jednak można by je zmienić w jakiś sposób, o szlachetni.
„Niemożliwe w żadnym razie, aby cofnąć dane słowo,
jednak można by je zmienić w jakiś sposób, o szlachetni.
evam uktastadā cintya prāha vākyaṃ prajāpatiḥ /
naitacchakyaṃ mama vaco vyāvartayitum anyathā /
hetunā tu mahābhāgā nivartiṣyati kenacit //
naitacchakyaṃ mama vaco vyāvartayitum anyathā /
hetunā tu mahābhāgā nivartiṣyati kenacit //
Kiedy Księżyc stale zacznie być jednaki dla małżonek
i zanurzy się w najlepszym brodzie rzeki Saraswati,
znów przytyje, o bogowie, ten co znak zająca nosi –
oto me prawdziwe słowo.
i zanurzy się w najlepszym brodzie rzeki Saraswati,
znów przytyje, o bogowie, ten co znak zająca nosi –
oto me prawdziwe słowo.
samaṃ vartatu sarvāsu śaśī bhāryāsu nityaśaḥ /
sarasvatyā vare tīrthe unmajjañ śaśalakṣaṇaḥ /
punar vardhiṣyate devāstad vai satyaṃ vaco mama //
sarasvatyā vare tīrthe unmajjañ śaśalakṣaṇaḥ /
punar vardhiṣyate devāstad vai satyaṃ vaco mama //
Pół miesiąca będzie Księżyc co dzień zaniku doznawać,
pół miesiąca zaś przybywać – oto me prawdziwe słowo.”
pół miesiąca zaś przybywać – oto me prawdziwe słowo.”
māsārdhaṃ ca kṣayaṃ somo nityam eva gamiṣyati /
māsārdhaṃ ca sadā vṛddhiṃ satyam etad vaco mama //
māsārdhaṃ ca sadā vṛddhiṃ satyam etad vaco mama //
Z polecenia wieszcza Soma ruszył więc ku Saraswati,
do jej najświętszego brodu, do Prabhasy się udając.
do jej najświętszego brodu, do Prabhasy się udając.
sarasvatīṃ tataḥ somo jagāma ṛṣiśāsanāt /
prabhāsaṃ paramaṃ tīrthaṃ sarasvatyā jagāma ha //
prabhāsaṃ paramaṃ tīrthaṃ sarasvatyā jagāma ha //
Podczas nowiu Jaśniejący, pełen mocy się zanurzył
i oświetlać zaczął światy zimne promienie zyskując.
i oświetlać zaczął światy zimne promienie zyskując.
amāvāsyāṃ mahātejāstatronmajjanmahādyutiḥ /
lokān prabhāsayāmāsa śītāṃśutvam avāpa ca //
lokān prabhāsayāmāsa śītāṃśutvam avāpa ca //
i niebianie, królu władców, do Prabhasy świętej poszli,
z Somą razem zjednoczeni stali przed obliczem Dakszy.
z Somą razem zjednoczeni stali przed obliczem Dakszy.
devāśca sarve rājendra prabhāsaṃ prāpya puṣkalam /
somena sahitā bhūtvā dakṣasya pramukhe 'bhavan //
somena sahitā bhūtvā dakṣasya pramukhe 'bhavan //
Wówczas to Pan Stworzeń zwolnił wszystkich tam zebranych niebian
i ponownie rzekł do Somy słowo, będąc z niego radym:
i ponownie rzekł do Somy słowo, będąc z niego radym:
tataḥ prajāpatiḥ sarvā visasarjātha devatāḥ /
somaṃ ca bhagavān prīto bhūyo vacanam abravīt //
somaṃ ca bhagavān prīto bhūyo vacanam abravīt //
Synu, nigdy nie lekceważ kobiet ani też braminów.
Odejdź, zawsze będąc czujnym i wypełniaj me instrukcje.
Odejdź, zawsze będąc czujnym i wypełniaj me instrukcje.
māvamaṃsthāḥ striyaḥ putra mā ca viprān kadācana /
gaccha yuktaḥ sadā bhūtvā kuru vai śāsanaṃ mama //
gaccha yuktaḥ sadā bhūtvā kuru vai śāsanaṃ mama //
Kiedy został oddalony, udał się do swej siedziby.
Ludzie w radości uciechom tak jak pierwej się oddali.
Ludzie w radości uciechom tak jak pierwej się oddali.
sa visṛṣṭo mahārāja jagāmātha svam ālayam /
prajāśca muditā bhūtvā bhojane ca yathā purā //
prajāśca muditā bhūtvā bhojane ca yathā purā //
Przedstawiłem ci opowieść, jak przeklęto Władcę Nocy
i jak przedni z miejsc pielgrzymek, bród Prabhasa się pojawił.
i jak przedni z miejsc pielgrzymek, bród Prabhasa się pojawił.
etat te sarvam ākhyātaṃ yathā śapto niśākaraḥ /
prabhāsaṃ ca yathā tīrthaṃ tīrthānāṃ pravaraṃ hyabhūt //
prabhāsaṃ ca yathā tīrthaṃ tīrthānāṃ pravaraṃ hyabhūt //
W każdy nów, o wielki królu, ten co nosi znak zająca
wykąpawszy się w Prabhasie, pierwszym z brodów, znów przybywa.
wykąpawszy się w Prabhasie, pierwszym z brodów, znów przybywa.
amāvāsyāṃ mahārāja nityaśaḥ śaśalakṣaṇaḥ /
snātvā hyāpyāyate śrīmān prabhāse tīrtha uttame //
snātvā hyāpyāyate śrīmān prabhāse tīrtha uttame //
Panie ziemi, to jest powód, że nazwano go Prabhasą –
zanurzywszy się tu Księżyc blask najlepszy odzyskuje.
zanurzywszy się tu Księżyc blask najlepszy odzyskuje.
ataścainaṃ prajānanti prabhāsam iti bhūmipa /
prabhāṃ hi paramāṃ lebhe tasminn unmajjya candramāḥ //
prabhāṃ hi paramāṃ lebhe tasminn unmajjya candramāḥ //
Udał się siłacz niezłomny prosto do Ćamasodbhedy.
Oto jest Ćamasodbheda – tak ją ludzie nazywają.
Oto jest Ćamasodbheda – tak ją ludzie nazywają.
tatastu camasodbhedam acyutastvagamad balī /
camasodbheda ityevaṃ yaṃ janāḥ kathayantyuta //
camasodbheda ityevaṃ yaṃ janāḥ kathayantyuta //
Dzierżca Pługu różnorodne rozdał tam liczne podarki,
zgodnie z regułą wziął kąpiel oraz jedną noc przepędził.
zgodnie z regułą wziął kąpiel oraz jedną noc przepędził.
tatra dattvā ca dānāni viśiṣṭāni halāyudhaḥ /
uṣitvā rajanīm ekāṃ snātvā ca vidhivat tadā //
uṣitvā rajanīm ekāṃ snātvā ca vidhivat tadā //
W gorliwości brat Keśawy udał się do Udapany,
co jest drogą k pomyślności, w niej moc zasług można zyskać,
co jest drogą k pomyślności, w niej moc zasług można zyskać,
udapānam athāgacchat tvarāvān keśavāgrajaḥ /
ādyaṃ svastyayanaṃ caiva tatrāvāpya mahat phalam //
ādyaṃ svastyayanaṃ caiva tatrāvāpya mahat phalam //
o czym mistycy wnioskują z soczystości ziół tamtejszych,
gleby też, Dźanamedźajo, choć tam znikła Saraswati.
gleby też, Dźanamedźajo, choć tam znikła Saraswati.
snigdhatvād oṣadhīnāṃ ca bhūmeśca janamejaya /
jānanti siddhā rājendra naṣṭām api sarasvatīm //
jānanti siddhā rājendra naṣṭām api sarasvatīm //