Sańdźaja rzekł:
Zniszczył siłę Duhśasany Dóbr Zdobywca, Leworęki,
i chcąc dostać króla Sindhu, natarł na formację Drony.
Zniszczył siłę Duhśasany Dóbr Zdobywca, Leworęki,
i chcąc dostać króla Sindhu, natarł na formację Drony.
saṃjaya uvāca /
duḥśāsanabalaṃ hatvā savyasācī dhanaṃjayaḥ /
sindhurājaṃ parīpsan vai droṇānīkam upādravat //
duḥśāsanabalaṃ hatvā savyasācī dhanaṃjayaḥ /
sindhurājaṃ parīpsan vai droṇānīkam upādravat //
Podjechał blisko ku Dronie, który stał na czele flanki,
złożył ręce i przemówił do niego z namowy Kryszny:
złożył ręce i przemówił do niego z namowy Kryszny:
sa tu droṇaṃ samāsādya vyūhasya pramukhe sthitam /
kṛtāñjalir idaṃ vākyaṃ kṛṣṇasyānumate 'bravīt //
kṛtāñjalir idaṃ vākyaṃ kṛṣṇasyānumate 'bravīt //
„O braminie, życz mi szczęścia i błogosław pomyślnością,
z twoją łaską dzisiaj pragnę wejść w formację nie do przejścia.
z twoją łaską dzisiaj pragnę wejść w formację nie do przejścia.
śivena dhyāhi māṃ brahman svasti caiva vadasva me /
bhavatprasādād icchāmi praveṣṭuṃ durbhidāṃ camūm //
bhavatprasādād icchāmi praveṣṭuṃ durbhidāṃ camūm //
Jesteś dla mnie niczym ojciec, jesteś dla mnie jak Król Prawa,
Jesteś jak sam Kryszna dla mnie, tobie oto prawdę mówię.
Jesteś jak sam Kryszna dla mnie, tobie oto prawdę mówię.
bhavān pitṛsamo mahyaṃ dharmarājasamo 'pi ca /
tathā kṛṣṇasamaścaiva satyam etad bravīmi te //
tathā kṛṣṇasamaścaiva satyam etad bravīmi te //
Miły, bezgrzeszny braminie, jak Aśwatthamana chronisz,
tak i ja godnym twej pieczy, zawsze i pod każdym względem.
tak i ja godnym twej pieczy, zawsze i pod każdym względem.
aśvatthāmā yathā tāta rakṣaṇīyastavānagha /
tathāham api te rakṣyaḥ sadaiva dvijasattama //
tathāham api te rakṣyaḥ sadaiva dvijasattama //
Z twoją łaską dzisiaj pragnę zabić w boju króla Sindhu,
o z dwunożnych najprzedniejszy, ochroń moje przyrzeczenie”.
o z dwunożnych najprzedniejszy, ochroń moje przyrzeczenie”.
tava prasādād icchāmi sindhurājānam āhave /
nihantuṃ dvipadāṃ śreṣṭha pratijñāṃ rakṣa me vibho //
nihantuṃ dvipadāṃ śreṣṭha pratijñāṃ rakṣa me vibho //
Usłyszawszy słowa takie, preceptor odparł z uśmiechem:
„O Bibhatsu, bez mej klęski nie pokonasz Dźajadrathy”.
„O Bibhatsu, bez mej klęski nie pokonasz Dźajadrathy”.
evam uktastadācāryaḥ pratyuvāca smayann iva /
mām ajitvā na bībhatso śakyo jetuṃ jayadrathaḥ //
mām ajitvā na bībhatso śakyo jetuṃ jayadrathaḥ //
Rzekłszy to, Drona strzał ciżbę ostrych ze śmiechem na ustach
sypnął nań, na jego rydwan, konie, sztandar i woźnicę.
sypnął nań, na jego rydwan, konie, sztandar i woźnicę.
etāvad uktvā taṃ droṇaḥ śaravrātair avākirat /
sarathāśvadhvajaṃ tīkṣṇaiḥ prahasan vai sasārathim //
sarathāśvadhvajaṃ tīkṣṇaiḥ prahasan vai sasārathim //
Ardźuna Drony strzał chmarę wstrzymał swymi pociskami
i wielkimi, straszliwymi bełtami natarł na niego.
i wielkimi, straszliwymi bełtami natarł na niego.
tato 'rjunaḥ śaravrātān droṇasyāvārya sāyakaiḥ /
droṇam abhyardayad bāṇair ghorarūpair mahattaraiḥ //
droṇam abhyardayad bāṇair ghorarūpair mahattaraiḥ //
Pierwej honor mu oddawszy, w zgodzie z rycerskim kodeksem,
przeszył w boju ciało Drony dziewięcioma pociskami.
przeszył w boju ciało Drony dziewięcioma pociskami.
vivyādha ca raṇe droṇam anumānya viśāṃ pate /
kṣatradharmaṃ samāsthāya navabhiḥ sāyakaiḥ punaḥ //
kṣatradharmaṃ samāsthāya navabhiḥ sāyakaiḥ punaḥ //
Drona pociął jego strzały swymi, a następnie przeszył
Krysznę, Pandawę strzałami z mocą żaru i trucizny.
Krysznę, Pandawę strzałami z mocą żaru i trucizny.
tasyeṣūn iṣubhiśchittvā droṇo vivyādha tāvubhau /
viṣāgnijvalanaprakhyair iṣubhiḥ kṛṣṇapāṇḍavau //
viṣāgnijvalanaprakhyair iṣubhiḥ kṛṣṇapāṇḍavau //
Gdy syn Pandu się namyślał, czy mu zniszczyć pociskami
strzały z łukiem, ich miotaczem, mężny Drona bez wahania
przeciął bełtami cięciwę Phalguny wielkiego duchem.
strzały z łukiem, ich miotaczem, mężny Drona bez wahania
przeciął bełtami cięciwę Phalguny wielkiego duchem.
iyeṣa pāṇḍavastasya bāṇaiśchettuṃ śarāsanam /
tasya cintayatastvevaṃ phalgunasya mahātmanaḥ /
droṇaḥ śarair asaṃbhrānto jyāṃ cichedāśu vīryavān //
tasya cintayatastvevaṃ phalgunasya mahātmanaḥ /
droṇaḥ śarair asaṃbhrānto jyāṃ cichedāśu vīryavān //
Podziurawił też mu konie, woźnicę, proporzec z herbem,
i z uśmiechem wszem strzałami śmiałka Ardźunę zasypał.
i z uśmiechem wszem strzałami śmiałka Ardźunę zasypał.
vivyādha ca hayān asya dhvajaṃ sārathim eva ca /
arjunaṃ ca śarair vīraṃ smayamāno 'bhyavākirat //
arjunaṃ ca śarair vīraṃ smayamāno 'bhyavākirat //
W międzyczasie zaś syn Prythy przygotował łuk potężny
i, by mistrza przezwyciężyć, pierwszego wśród znawców broni,
zwolnił sześć setek pocisków, szybko jakby posłał jeden.
i, by mistrza przezwyciężyć, pierwszego wśród znawców broni,
zwolnił sześć setek pocisków, szybko jakby posłał jeden.
etasminn antare pārthaḥ sajjaṃ kṛtvā mahad dhanuḥ /
viśeṣayiṣyann ācāryaṃ sarvāstraviduṣāṃ varam /
mumoca ṣaṭśatān bāṇān gṛhītvaikam iva drutam //
viśeṣayiṣyann ācāryaṃ sarvāstraviduṣāṃ varam /
mumoca ṣaṭśatān bāṇān gṛhītvaikam iva drutam //
Posłał znowu siedem setek i tysiąc niewracających,
potem znowu słał miriady, niszcząc siły zbrojne Drony.
potem znowu słał miriady, niszcząc siły zbrojne Drony.
punaḥ sapta śatān anyān sahasraṃ cānivartinām /
cikṣepāyutaśaścānyāṃste 'ghnan droṇasya tāṃ camūm //
cikṣepāyutaśaścānyāṃste 'ghnan droṇasya tāṃ camūm //
Woj wszechstronny, silny, zręczny precyzyjnymi strzałami
w ludzi szył, w rumaki, słonie, powalając je bez życia.
w ludzi szył, w rumaki, słonie, powalając je bez życia.
taiḥ samyag astair balinā kṛtinā citrayodhinā /
manuṣyavājimātaṅgā viddhāḥ petur gatāsavaḥ //
manuṣyavājimātaṅgā viddhāḥ petur gatāsavaḥ //
Rydwannicy razem z końmi, dręczeni bełtami byli,
odarci z życia i broni, lecieli w ucieczce z wozów.
odarci z życia i broni, lecieli w ucieczce z wozów.
vidrutāśca raṇe petuḥ saṃchinnāyudhajīvitāḥ /
rathino rathamukhyebhyaḥ sahayāḥ śarapīḍitāḥ //
rathino rathamukhyebhyaḥ sahayāḥ śarapīḍitāḥ //
Słonie padały podobne szczytom gór gromem miażdżonym,
chmurom gnanym silnym wiatrem czy gmachom trawionym ogniem.
chmurom gnanym silnym wiatrem czy gmachom trawionym ogniem.
cūrṇitākṣiptadagdhānāṃ vajrānilahutāśanaiḥ /
tulyarūpā gajāḥ petur giryagrāmbudaveśmanām //
tulyarūpā gajāḥ petur giryagrāmbudaveśmanām //
Konie legły tysiącami bite strzałami Ardźuny,
niczym gęsi deszczem ścięte u podnóży Himalajów.
niczym gęsi deszczem ścięte u podnóży Himalajów.
petur aśvasahasrāṇi prahatānyarjuneṣubhiḥ /
haṃsā himavataḥ pṛṣṭhe vāriviprahatā iva //
haṃsā himavataḥ pṛṣṭhe vāriviprahatā iva //
Promienne jak słońce kresu strzały Ardźuny niszczyły
konie, wozy, pieszych, słonie niczym powódź niezmierzoną.
konie, wozy, pieszych, słonie niczym powódź niezmierzoną.
rathāśvadvipapattyoghāḥ salilaughā ivādbhutāḥ /
yugāntādityaraśmyābhaiḥ pāṇḍavāstaśarair hatāḥ //
yugāntādityaraśmyābhaiḥ pāṇḍavāstaśarair hatāḥ //
Sieć strzał promienną słońca – syna Pandu,
palącą w boju najlepszych wśród Kurów,
zakrył cień Drony strzał siarczystym deszczem
jak chmura skrywa słoneczne promienie.
palącą w boju najlepszych wśród Kurów,
zakrył cień Drony strzał siarczystym deszczem
jak chmura skrywa słoneczne promienie.
taṃ pāṇḍavādityaśarāṃśujālaṃ kurupravīrān yudhi niṣṭapantam /
sa droṇameghaḥ śaravarṣavegaiḥ prācchādayanmegha ivārkaraśmīn //
sa droṇameghaḥ śaravarṣavegaiḥ prācchādayanmegha ivārkaraśmīn //
Wtem Drona żelazną strzałą, która życie wrogów trawi,
w pierś uderzył Dóbr Zdobywcy, z wielką siłą wypuszczoną.
w pierś uderzył Dóbr Zdobywcy, z wielką siłą wypuszczoną.
athātyarthavisṛṣṭena dviṣatām asubhojinā /
ājaghne vakṣasi droṇo nārācena dhanaṃjayam //
ājaghne vakṣasi droṇo nārācena dhanaṃjayam //
I zadrżało jego ciało jak góra przy ziemi wstrząsach.
Gdy odzyskał równowagę, Bibhatsu szył w Dronę bełty.
Gdy odzyskał równowagę, Bibhatsu szył w Dronę bełty.
sa vihvalitasarvāṅgaḥ kṣitikampe yathācalaḥ /
dhairyam ālambya bībhatsur droṇaṃ vivyādha patribhiḥ //
dhairyam ālambya bībhatsur droṇaṃ vivyādha patribhiḥ //
Drona w odwecie pięć bełtów w Wasudewę dziarsko wraził,
siedemdziesiąt trzy w Ardźunę, trzema zaś ściął mu proporzec.
siedemdziesiąt trzy w Ardźunę, trzema zaś ściął mu proporzec.
droṇastu pañcabhir bāṇair vāsudevam atāḍayat /
arjunaṃ ca trisaptatyā dhvajaṃ cāsya tribhiḥ śaraiḥ //
arjunaṃ ca trisaptatyā dhvajaṃ cāsya tribhiḥ śaraiḥ //
Mężny Drona przezwyciężył deszczem strzał swojego ucznia
oraz sprawił, że Ardźuna, o królu, na chwilę zniknął.
oraz sprawił, że Ardźuna, o królu, na chwilę zniknął.
viśeṣayiṣyañ śiṣyaṃ ca droṇo rājan parākramī /
adṛśyam arjunaṃ cakre nimeṣāccharavṛṣṭibhiḥ //
adṛśyam arjunaṃ cakre nimeṣāccharavṛṣṭibhiḥ //
Zwartą masą spadające ujrzeliśmy jego strzały,
łuk zaś syna Bharadwadźi był napięty niczym koło.
łuk zaś syna Bharadwadźi był napięty niczym koło.
prasaktān patato 'drākṣma bhāradvājasya sāyakān /
maṇḍalīkṛtam evāsya dhanuścādṛśyatādbhutam //
maṇḍalīkṛtam evāsya dhanuścādṛśyatādbhutam //
Liczne czaplopióre strzały słane przez Dronę w zmaganiach
uderzyły, wielki królu, w Wasudewę i Ardźunę.
uderzyły, wielki królu, w Wasudewę i Ardźunę.
te 'bhyayuḥ samare rājan vāsudevadhanaṃjayau /
droṇasṛṣṭāḥ subahavaḥ kaṅkapatraparicchadāḥ //
droṇasṛṣṭāḥ subahavaḥ kaṅkapatraparicchadāḥ //
Gdy przemądry Wasudewa ujrzał taki pojedynek
Drony oraz syna Pandu, począł dumać o zadaniu.
Drony oraz syna Pandu, począł dumać o zadaniu.
tad dṛṣṭvā tādṛśaṃ yuddhaṃ droṇapāṇḍavayostadā /
vāsudevo mahābuddhiḥ kāryavattām acintayat //
vāsudevo mahābuddhiḥ kāryavattām acintayat //
I przemówił Wasudewa do Zwycięzcy Dóbr w te słowa:
„Synu Prythy, długoręki, czasu więcej tu nie traćmy!
„Synu Prythy, długoręki, czasu więcej tu nie traćmy!
tato 'bravīd vāsudevo dhanaṃjayam idaṃ vacaḥ /
pārtha pārtha mahābāho na naḥ kālātyayo bhavet //
pārtha pārtha mahābāho na naḥ kālātyayo bhavet //
Zaniechajmy walki z Droną, spełńmy cel nasz pierwszej wagi”.
Prythy syn odrzekł do Kryszny: „Jak, Keśawo, sobie życzysz”.
Prythy syn odrzekł do Kryszny: „Jak, Keśawo, sobie życzysz”.
droṇam utsṛjya gacchāmaḥ kṛtyam etanmahattaram /
pārthaścāpyabravīt kṛṣṇaṃ yatheṣṭam iti keśava //
pārthaścāpyabravīt kṛṣṇaṃ yatheṣṭam iti keśava //
Bibhatsu okrążył Dronę z szacunkiem i ruszył dalej,
odwracając się od niego, barczysty wciąż miotał strzały.
odwracając się od niego, barczysty wciąż miotał strzały.
tataḥ pradakṣiṇaṃ kṛtvā droṇaṃ prāyānmahābhujaḥ /
parivṛttaśca bībhatsur agacchad visṛjañ śarān //
parivṛttaśca bībhatsur agacchad visṛjañ śarān //
Wówczas Drona rzekł ze śmiechem: „Gdzie uciekasz, synu Pandu?
Wszak nie winno się zawracać, nie zmorzywszy w walce wroga!”.
Wszak nie winno się zawracać, nie zmorzywszy w walce wroga!”.
tato 'bravīt smayan droṇaḥ kvedaṃ pāṇḍava gamyate /
nanu nāma raṇe śatrum ajitvā na nivartase //
nanu nāma raṇe śatrum ajitvā na nivartase //
Ardźuna rzekł:
Jesteś mistrzem mym, nie wrogiem, jam twym uczniem niczym dziecię.
Nie istnieje człek w tym świecie, co by ciebie w walce zmorzył.
Jesteś mistrzem mym, nie wrogiem, jam twym uczniem niczym dziecię.
Nie istnieje człek w tym świecie, co by ciebie w walce zmorzył.
arjuna uvāca /
gurur bhavānna me śatruḥ śiṣyaḥ putrasamo 'smi te /
na cāsti sa pumāṃl loke yastvāṃ yudhi parājayet //
gurur bhavānna me śatruḥ śiṣyaḥ putrasamo 'smi te /
na cāsti sa pumāṃl loke yastvāṃ yudhi parājayet //
Sańdźaja rzekł:
Bibhatsu wyrzekł te słowa i chcąc zabić Dźajadrathę,
prędko spieszył długoręki ku żołnierzom rozstawionym.
Bibhatsu wyrzekł te słowa i chcąc zabić Dźajadrathę,
prędko spieszył długoręki ku żołnierzom rozstawionym.
saṃjaya uvāca /
evaṃ bruvāṇo bībhatsur jayadrathavadhotsukaḥ /
tvarāyukto mahābāhustat sainyaṃ samupādravat //
evaṃ bruvāṇo bībhatsur jayadrathavadhotsukaḥ /
tvarāyukto mahābāhustat sainyaṃ samupādravat //
Kiedy wkraczał w twoje szranki, dwaj strażnicy kół rydwanu,
Judhamanju, Uttamaudźas z Pańćali ruszyli za nim.
Judhamanju, Uttamaudźas z Pańćali ruszyli za nim.
taṃ cakrarakṣau pāñcālyau yudhāmanyūttamaujasau /
anvayātāṃ mahātmānau viśantaṃ tāvakaṃ balam //
anvayātāṃ mahātmānau viśantaṃ tāvakaṃ balam //
Krytawarman – król Satwatów, władca Kambodźów , Śrutaju
oraz Dźaja zagrodzili wówczas drogę Dóbr Zdobywcy.
oraz Dźaja zagrodzili wówczas drogę Dóbr Zdobywcy.
tato jayo mahārāja kṛtavarmā ca sātvataḥ /
kāmbojaśca śrutāyuśca dhanaṃjayam avārayan //
kāmbojaśca śrutāyuśca dhanaṃjayam avārayan //
Za nimi dziesięć tysięcy rydwanników podążało:
Abhiszahów, Śurasenów, Śibich, a także Wasatich,
Abhiszahów, Śurasenów, Śibich, a także Wasatich,
teṣāṃ daśasahasrāṇi rathānām anuyāyinām /
abhīṣāhāḥ śūrasenāḥ śibayo 'tha vasātayaḥ //
abhīṣāhāḥ śūrasenāḥ śibayo 'tha vasātayaḥ //
Maćellaków i Lalitthów, Kekajów oraz Madraków,
Narajanów i Pasterzy oraz gromady Kambodźów,
Narajanów i Pasterzy oraz gromady Kambodźów,
mācellakā lalitthāśca kekayā madrakāstathā /
nārāyaṇāśca gopālāḥ kāmbojānāṃ ca ye gaṇāḥ //
nārāyaṇāśca gopālāḥ kāmbojānāṃ ca ye gaṇāḥ //
dzielnych, których pierwej Karna podczas potyczki zwyciężył.
Bharadwadźę mając z przodu, życia swoje poświęcili
i ruszyli ku Ardźunie,
Bharadwadźę mając z przodu, życia swoje poświęcili
i ruszyli ku Ardźunie,
karṇena vijitāḥ pūrvaṃ saṃgrāme śūrasaṃmatāḥ /
bhāradvājaṃ puraskṛtya tyaktātmāno 'rjunaṃ prati //
bhāradvājaṃ puraskṛtya tyaktātmāno 'rjunaṃ prati //
co złamany stratą syna, wściekły jak śmierć w końcu świata,
w werwie nie dbał o swe życie, w zbroi, walczył różnorako,
w werwie nie dbał o swe życie, w zbroi, walczył różnorako,
putraśokābhisaṃtaptaṃ kruddhaṃ mṛtyum ivāntakam /
tyajantaṃ tumule prāṇān saṃnaddhaṃ citrayodhinam //
tyajantaṃ tumule prāṇān saṃnaddhaṃ citrayodhinam //
podobny przywódcy słoni, nurzał się w odmęty szyków
dzielny łucznik, człowiek tygrys – oni chcieli go zatrzymać.
dzielny łucznik, człowiek tygrys – oni chcieli go zatrzymać.
gāhamānam anīkāni mātaṅgam iva yūthapam /
maheṣvāsaṃ parākrāntaṃ naravyāghram avārayan //
maheṣvāsaṃ parākrāntaṃ naravyāghram avārayan //
Tak gruchnęła wielka bitwa, o dreszcz wszystkich przyprawiając,
między atakującymi a Ardźuną z drugiej strony.
między atakującymi a Ardźuną z drugiej strony.
tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tumulaṃ lomaharṣaṇam /
anyonyaṃ vai prārthayatāṃ yodhānām arjunasya ca //
anyonyaṃ vai prārthayatāṃ yodhānām arjunasya ca //
Wspólnie byka powstrzymali, co nacierał w wielkim pędzie,
aby zmorzyć Dźajadrathę niczym lekarstwo chorobę.
aby zmorzyć Dźajadrathę niczym lekarstwo chorobę.
jayadrathavadhaprepsum āyāntaṃ puruṣarṣabham /
nyavārayanta sahitāḥ kriyā vyādhim ivotthitam //
nyavārayanta sahitāḥ kriyā vyādhim ivotthitam //