Rozdział 3

Dhrytarasztra rzekł:
Dzięki mądrym pouczeniom zniknął ból mój, wielki mędrcze,
lecz więcej słów zgodnych z prawdą od ciebie usłyszeć pragnę.

11.3.1

dhṛtarāṣṭra uvāca /
subhāṣitair mahāprājña śoko 'yaṃ vigato mama /
bhuya eva tu vākyāni śrotum icchāmi tattvataḥ //

Jak się zatem uwalniają mędrcy od nieszczęść umysłu,
które powoduje związek z niechcianym lub brak chcianego?

11.3.2

aniṣṭānāṃ ca saṃsargād iṣṭānāṃ ca vivarjanāt /
kathaṃ hi mānasair duḥkhaiḥ pramucyante 'tra paṇḍitāḥ //

Widura rzekł:
Kiedy umysł się uwolni od szczęścia i od nieszczęścia,
wnet człek mądry spokój zyska i właściwą ścieżkę znajdzie.

11.3.3

vidura uvāca /
yato yato mano duḥkhāt sukhād vāpi pramucyate /
tatastataḥ śamaṃ labdhvā sugatiṃ vindate budhaḥ //

Wszystko, co podlega myślom, jest nietrwałe, byku ludzi,
świat jest niczym bananowiec – nie ma w nim substancji trwałej.

11.3.4

aśāśvatam idaṃ sarvaṃ cintyamānaṃ nararṣabha /
kadalīsaṃnibho lokaḥ sāro hyasya na vidyate //

„Domami” – tak określają mędrcy śmiertelników ciała,
z czasem niszczą się, jedynie lśni prawdziwa rzeczywistość.

11.3.5

gṛhāṇyeva hi martyānām āhur dehāni paṇḍitāḥ /
kālena viniyujyante sattvam ekaṃ tu śobhanam //

Tak jak człowiek zrzuca szatę znoszoną lub nieznoszoną
i cieszy się z innej szaty, tak jest z ciałami cielesnych.

11.3.6

yathā jīrṇam ajīrṇaṃ vā vastraṃ tyaktvā tu vai naraḥ /
anyad rocayate vastram evaṃ dehāḥ śarīriṇām //

O, synu Wićitrawirji , szczęsny lub nieszczęsny status
osiągają tutaj ludzie przez karmana – swoje czyny.

11.3.7

vaicitravīrya vāsaṃ hi duḥkhaṃ vā yadi vā sukham /
prāpnuvantīha bhūtāni svakṛtenaiva karmaṇā //

Karman, Bharato, wyznacza niebo, szczęście lub nieszczęście,
dźwiga więc to brzemię człowiek wbrew lub w zgodzie ze swą wolą.

11.3.8

karmaṇā prāpyate svargaṃ sukhaṃ duḥkhaṃ ca bhārata /
tato vahati taṃ bhāram avaśaḥ svavaśo 'pi vā //

Tak jak się rozpada garnek z gliny – na garncarskim kole,
gdy jest jakoś formowany, albo już uformowany,

11.3.9

yathā ca mṛnmayaṃ bhāṇḍaṃ cakrārūḍhaṃ vipadyate /
kiṃcit prakriyamāṇaṃ vā kṛtamātram athāpi vā //

gdy pękł zdejmowany z koła albo gdy był z niego zdjęty,
gdy wilgotny jest lub suchy, albo gdy jest wypalany,

11.3.10

chinnaṃ vāpyavaropyantam avatīrṇam athāpi vā /
ārdraṃ vāpyatha vā śuṣkaṃ pacyamānam athāpi vā //

albo wyciągany z pieca, albo z niego już wyjęty,
lub, Bharato, już w użyciu – tak z ciałami jest cielesnych.

11.3.11

avatāryamāṇam āpākād uddhṛtaṃ vāpi bhārata /
atha vā paribhujyantam evaṃ dehāḥ śarīriṇām //

Będąc w łonie, narodzony, gdy dzień jeden tylko przeżył,
albo przeżył pół miesiąca, albo tylko miesiąc przeżył,

11.3.12

garbhastho vā prasūto vāpyatha vā divasāntaraḥ /
ardhamāsagato vāpi māsamātragato 'pi vā //

albo przeżył tylko jeden życia rok, albo dwa lata,
młody, w średnim wieku, stary – każdy człowiek się rozpada.

11.3.13

saṃvatsaragato vāpi dvisaṃvatsara eva vā /
yauvanastho 'pi madhyastho vṛddho vāpi vipadyate //

Ludzie powstają, ustają w zgodzie z dawnymi czynami,
wobec tej natury świata jakiż jest sens twoich cierpień?

11.3.14

prākkarmabhistu bhūtāni bhavanti na bhavanti ca /
evaṃ sāṃsiddhike loke kimartham anutapyase //

Jak jakieś stworzenie w wodzie, dla zabawy się ruszając,
może się wynurzać, władco, albo może się zanurzać,

11.3.15

yathā ca salile rājan krīḍārtham anusaṃcaran /
unmajjecca nimajjecca kiṃcit sattvaṃ narādhipa //

tak też są dręczeni głupcy wynurzaniem, zanurzaniem
w otchłań kołowrotu wcieleń, spętani rozkoszą czynów.

11.3.16

evaṃ saṃsāragahanād unmajjananimajjanāt /
karmabhogena badhyantaḥ kliśyante ye 'lpabuddhayaḥ //

Lecz mądrzy, trwający w prawdzie, pragnąc kresu kołowrotu,
wiedząc, gdzie zmierzają ludzie, kroczą ku najwyższej ścieżce.

11.3.17

ye tu prājñāḥ sthitāḥ satye saṃsārāntagaveṣiṇaḥ /
samāgamajñā bhūtānāṃ te yānti paramāṃ gatim //