Sańdźaja rzekł:
Gdy wysłuchał syn Subhadry przemądrego Króla Prawa,
wnet przynaglił on woźnicę prosto ku hufcowi Drony.
Gdy wysłuchał syn Subhadry przemądrego Króla Prawa,
wnet przynaglił on woźnicę prosto ku hufcowi Drony.
saṃjaya uvāca /
saubhadrastu vacaḥ śrutvā dharmarājasya dhīmataḥ /
acodayata yantāraṃ droṇānīkāya bhārata //
saubhadrastu vacaḥ śrutvā dharmarājasya dhīmataḥ /
acodayata yantāraṃ droṇānīkāya bhārata //
Lecz woźnica, o monarcho, ponaglany: „Ruszaj, ruszaj”,
odpowiedział Abhimanju, takie słowa doń kierując:
odpowiedział Abhimanju, takie słowa doń kierując:
tena saṃcodyamānastu yāhi yāhīti sārathiḥ /
pratyuvāca tato rājann abhimanyum idaṃ vacaḥ //
pratyuvāca tato rājann abhimanyum idaṃ vacaḥ //
„Pandawowie ponad siły brzemię na cię chcą nałożyć.
Gdy rozważysz, czy je zniesiesz, długowieczny, możesz walczyć.
Gdy rozważysz, czy je zniesiesz, długowieczny, możesz walczyć.
atibhāro 'yam āyuṣmann āhitastvayi pāṇḍavaiḥ /
sampradhārya kṣamaṃ buddhyā tatastvaṃ yoddhum arhasi //
sampradhārya kṣamaṃ buddhyā tatastvaṃ yoddhum arhasi //
Mistrz Drona wielce jest zręczny, długo trudził się z orężem,
ty choć również sprawny w boju, wszak w luksusach się chowałeś”.
ty choć również sprawny w boju, wszak w luksusach się chowałeś”.
ācāryo hi kṛtī droṇaḥ paramāstre kṛtaśramaḥ /
atyantasukhasaṃvṛddhastvaṃ ca yuddhaviśāradaḥ //
atyantasukhasaṃvṛddhastvaṃ ca yuddhaviśāradaḥ //
Abhimanju się uśmiechnął i przemówił do woźnicy:
„Kim zaiste jest ów Drona czy zebrani tu rycerze?
„Kim zaiste jest ów Drona czy zebrani tu rycerze?
tato 'bhimanyuḥ prahasan sārathiṃ vākyam abravīt /
sārathe ko nvayaṃ droṇaḥ samagraṃ kṣatram eva vā //
sārathe ko nvayaṃ droṇaḥ samagraṃ kṣatram eva vā //
Mogę ja na czele armii z bogami walczyć i Śakrą,
co dosiada Airawaty. Dziś niestraszni mi rycerze.
Nie jest owa armia wrogów równa mej szesnastej części.
co dosiada Airawaty. Dziś niestraszni mi rycerze.
Nie jest owa armia wrogów równa mej szesnastej części.
airāvatagataṃ śakraṃ sahāmaragaṇair aham /
yodhayeyaṃ raṇamukhe na me kṣatre 'dya vismayaḥ /
na mamaitad dviṣatsainyaṃ kalām arhati ṣoḍaśīm //
yodhayeyaṃ raṇamukhe na me kṣatre 'dya vismayaḥ /
na mamaitad dviṣatsainyaṃ kalām arhati ṣoḍaśīm //
Synu woźnicy, mym wujem jest sam Wisznu gromca świata,
a zaś ojcem jest Ardźuna, bojaźń w walce mnie nie tyczy”.
a zaś ojcem jest Ardźuna, bojaźń w walce mnie nie tyczy”.
api viśvajitaṃ viṣṇuṃ mātulaṃ prāpya sūtaja /
pitaraṃ cārjunaṃ saṃkhye na bhīr mām upayāsyati //
pitaraṃ cārjunaṃ saṃkhye na bhīr mām upayāsyati //
Abhimanju tak woźnicy słowa puścił mimo uszu
i ponaglił go: „Bez zwłoki ruszaj więc ku armii Drony”.
i ponaglił go: „Bez zwłoki ruszaj więc ku armii Drony”.
tato 'bhimanyustāṃ vācaṃ kadarthīkṛtya sāratheḥ /
yāhītyevābravīd enaṃ droṇānīkāya māciram //
yāhītyevābravīd enaṃ droṇānīkāya māciram //
Ten, choć w sercu nie był skory, naglił chyżo mknące konie
złotym rzędem przystrojone, ledwie trzy lata mające.
złotym rzędem przystrojone, ledwie trzy lata mające.
tataḥ saṃcodayāmāsa hayān asya trihāyanān /
nātihṛṣṭamanāḥ sūto hemabhāṇḍaparicchadān //
nātihṛṣṭamanāḥ sūto hemabhāṇḍaparicchadān //
Rącze konie ponaglone przez Sumitrę k hufcom Drony,
z wielkim pędem i odwagą szarżowały wprost na mistrza.
z wielkim pędem i odwagą szarżowały wprost na mistrza.
te preṣitāḥ sumitreṇa droṇānīkāya vājinaḥ /
droṇam abhyadravan rājanmahāvegaparākramāḥ //
droṇam abhyadravan rājanmahāvegaparākramāḥ //
Gdy zoczyli, jak naciera, Kaurawowie, ci przed Droną,
zaraz ku niemu ruszyli, Pandawowie zaś szli za nim.
zaraz ku niemu ruszyli, Pandawowie zaś szli za nim.
tam udīkṣya tathāyāntaṃ sarve droṇapurogamāḥ /
abhyavartanta kauravyāḥ pāṇḍavāśca tam anvayuḥ //
abhyavartanta kauravyāḥ pāṇḍavāśca tam anvayuḥ //
Wzniesiony miał sztandar z drzewem karnikary,
od Ardźuny lepszy syn w zbroi ze złota,
stęskniony za bitwą rzucił się na wojów
pierwszych w armii Drony jak lwiątko na słonie.
od Ardźuny lepszy syn w zbroi ze złota,
stęskniony za bitwą rzucił się na wojów
pierwszych w armii Drony jak lwiątko na słonie.
sa karṇikārapravarocchritadhvajaḥ suvarṇavarmārjunir arjunād varaḥ /
yuyutsayā droṇamukhān mahārathān samāsadat siṃhaśiśur yathā gajān //
yuyutsayā droṇamukhān mahārathān samāsadat siṃhaśiśur yathā gajān //
O dwadzieścia kroków będąc, starciem mu odpowiedzieli,
przypomniało to wir Gangi, kiedy wlewa się do morza.
przypomniało to wir Gangi, kiedy wlewa się do morza.
te viṃśatipade yattāḥ saṃprahāraṃ pracakrire /
āsīd gāṅga ivāvarto muhūrtam udadher iva //
āsīd gāṅga ivāvarto muhūrtam udadher iva //
Wojowników w ścisłym zwarciu sparowanych między sobą
bój rozgorzał hałaśliwy i okrutny wielce, królu.
bój rozgorzał hałaśliwy i okrutny wielce, królu.
śūrāṇāṃ yudhyamānānāṃ nighnatām itaretaram /
saṃgrāmastumulo rājan prāvartata sudāruṇaḥ //
saṃgrāmastumulo rājan prāvartata sudāruṇaḥ //
A gdy bitwa się zaczęła, która grozą przepełniała,
syn Ardźuny szyk ów przerwał i weń wszedł na oczach Drony.
syn Ardźuny szyk ów przerwał i weń wszedł na oczach Drony.
pravartamāne saṃgrāme tasminn atibhayaṃkare /
droṇasya miṣato vyūhaṃ bhittvā prāviśad ārjuniḥ //
droṇasya miṣato vyūhaṃ bhittvā prāviśad ārjuniḥ //
Kiedy wszedł i tracił wrogów siłacz w środku wrogiej armii,
wpadł on w wir strumienia słoni, koni, pieszych i rydwanów.
wpadł on w wir strumienia słoni, koni, pieszych i rydwanów.
taṃ praviṣṭaṃ parān ghnantaṃ śatrumadhye mahābalam /
hastyaśvarathapattyaughāḥ parivavrur udāyudhāḥ //
hastyaśvarathapattyaughāḥ parivavrur udāyudhāḥ //
Brzmieniem licznych instrumentów, krzykiem, wyciem i lamentem,
dźwiękiem „hum”, lwimi rykami, okrzykami: „czekaj, czekaj!”,
dźwiękiem „hum”, lwimi rykami, okrzykami: „czekaj, czekaj!”,
nānāvāditraninadaiḥ kṣveḍitotkruṣṭagarjitaiḥ /
huṃkāraiḥ siṃhanādaiśca tiṣṭha tiṣṭheti nisvanaiḥ //
huṃkāraiḥ siṃhanādaiśca tiṣṭha tiṣṭheti nisvanaiḥ //
strasznym wrzaskiem: „hala, hala!”, „nie idź!”, „stój!”, „no chodź tu do mnie!”,
„oto tutaj właśnie jestem!” – takim krzykiem nieustannym,
„oto tutaj właśnie jestem!” – takim krzykiem nieustannym,
ghorair halahalāśabdair mā gāstiṣṭhaihi mām iti /
asāvaham amutreti pravadanto muhur muhuḥ //
asāvaham amutreti pravadanto muhur muhuḥ //
głośną wrzawą, szczękiem, śmiechem, brzękiem kopyt i obręczy
rozedrgali całą ziemię, waląc na Ardźuny syna.
rozedrgali całą ziemię, waląc na Ardźuny syna.
bṛṃhitaiḥ śiñjitair hāsaiḥ khuranemisvanair api /
saṃnādayanto vasudhām abhidudruvur ārjunim //
saṃnādayanto vasudhām abhidudruvur ārjunim //
Hordy, co pierwej nadbiegły, strzałami, które w nie wrażał,
chyżo gładził szybkoręki, mąż znający czułe punkty.
chyżo gładził szybkoręki, mąż znający czułe punkty.
teṣām āpatatāṃ vīraḥ pūrvaṃ śīghram atho dṛḍham /
kṣiprāstro nyavadhīd vrātānmarmajño marmabhedibhiḥ //
kṣiprāstro nyavadhīd vrātānmarmajño marmabhedibhiḥ //
Rażeni ostrymi groty, co przeróżne kształty mają,
parli w boju wciąż na niego niczym szarańcza na ogień.
parli w boju wciąż na niego niczym szarańcza na ogień.
te hanyamānāśca tathā nānāliṅgaiḥ śitaiḥ śaraiḥ /
abhipetustam evājau śalabhā iva pāvakam //
abhipetustam evājau śalabhā iva pāvakam //
Zasłał szybko lico ziemi ich ciałami i członkami,
niczym ołtarz przy ofierze zaścielony trawą kuśa.
niczym ołtarz przy ofierze zaścielony trawą kuśa.
tatasteṣāṃ śarīraiśca śarīrāvayavaiśca saḥ /
saṃtastāra kṣitiṃ kṣipraṃ kuśair vedim ivādhvare //
saṃtastāra kṣitiṃ kṣipraṃ kuśair vedim ivādhvare //
Z karwaszem na przedramieniu, z mieczem, tarczą, napalcznikiem ,
włócznią, toporem, bosakiem, łukiem, kołczanem, lejcami,
włócznią, toporem, bosakiem, łukiem, kołczanem, lejcami,
baddhagodhāṅgulitrāṇān saśarāvarakārmukān /
sāsicarmāṅkuśābhīśūn satomaraparaśvadhān //
sāsicarmāṅkuśābhīśūn satomaraparaśvadhān //
z kulą czy z żelaznoszczęką, strzałką, dzidą czy harpunem,
z procą czy potężną sztabą, z dygotaczem lub oszczepem,
z procą czy potężną sztabą, z dygotaczem lub oszczepem,
saguḍāyomukhaprāsān sarṣṭitomarapaṭṭiśān /
sabhiṇḍipālaparighān saśaktivarakampanān //
sabhiṇḍipālaparighān saśaktivarakampanān //
z batem czy ogromną konchą, z piką, trzymające włosy,
z młotem ciężkim do ciskania, z pętlą, sztabą czy z kamieniem,
z młotem ciężkim do ciskania, z pętlą, sztabą czy z kamieniem,
sapratodamahāśaṅkhān sakuntān sakacagrahān /
samudgarakṣepaṇīyān sapāśaparighopalān //
samudgarakṣepaṇīyān sapāśaparighopalān //
z barwnymi bransoletami, namaszczone wonnościami –
tysiącami ręce wojów syn Ardźuny poobcinał.
tysiącami ręce wojów syn Ardźuny poobcinał.
sakeyūrāṅgadān bāhūn hṛdyagandhānulepanān /
saṃcichedārjunir vṛttāṃstvadīyānāṃ sahasraśaḥ //
saṃcichedārjunir vṛttāṃstvadīyānāṃ sahasraśaḥ //
Drżące jeszcze, krwią zbrukane – nimi pole walki zdobił,
jak ciętymi przez Garudę wężami pięciogłowymi.
jak ciętymi przez Garudę wężami pięciogłowymi.
taiḥ sphuradbhir mahārāja śuśubhe lohitokṣitaiḥ /
pañcāsyaiḥ pannagaiśchinnair garuḍeneva māriṣa //
pañcāsyaiḥ pannagaiśchinnair garuḍeneva māriṣa //
Z nosem zgrabnym, pięknym licem, z puklem włosów, kolczykami,
z wargą przygryzioną w złości, bez skaz, ale krwią broczące,
z wargą przygryzioną w złości, bez skaz, ale krwią broczące,
sunāsānanakeśāntair avraṇaiścārukuṇḍalaiḥ /
saṃdaṣṭauṣṭhapuṭaiḥ krodhāt kṣaradbhiḥ śoṇitaṃ bahu //
saṃdaṣṭauṣṭhapuṭaiḥ krodhāt kṣaradbhiḥ śoṇitaṃ bahu //
z wieńcem, diademem, turbanem i skrzącymi klejnotami,
jak lotosy bez łodygi, o księżyca, słońca blasku,
jak lotosy bez łodygi, o księżyca, słońca blasku,
cārusraṅmukuṭoṣṇīṣair maṇiratnavirājitaiḥ /
vinālanalinākārair divākaraśaśiprabhaiḥ //
vinālanalinākārair divākaraśaśiprabhaiḥ //
dawniej zdobne miłą mową, jeszcze perfum woń noszące –
głowami rozlicznych wrogów zasłał ziemię syn Phalguny.
głowami rozlicznych wrogów zasłał ziemię syn Phalguny.
hitapriyaṃvadaiḥ kāle bahubhiḥ puṇyagandhibhiḥ /
dviṣacchirobhiḥ pṛthivīm avatastāra phālguṇiḥ //
dviṣacchirobhiḥ pṛthivīm avatastāra phālguṇiḥ //
Rydwany jak gród gandharwów, należycie rychtowane,
już bez dyszla, trójwiązania, zbyte drzewca rzeźbionego,
już bez dyszla, trójwiązania, zbyte drzewca rzeźbionego,
gandharvanagarākārān vidhivat kalpitān rathān /
vīṣāmukhān vitriveṇūn vyastadaṇḍakabandhurān //
vīṣāmukhān vitriveṇūn vyastadaṇḍakabandhurān //
bez goleni, ramy jarzma, bez szprych, osi czy obręczy,
zbyte zdobień, kół i siedzisk, czy z osprzętem zdruzgotanym,
zbyte zdobień, kół i siedzisk, czy z osprzętem zdruzgotanym,
vijaṅghakūbarākṣāṃśca vinemīn anarān api /
vicakropaskaropasthān bhagnopakaraṇān api //
vicakropaskaropasthān bhagnopakaraṇān api //
czy też bez wyposażenia, z zabitymi żołnierzami –
ich tysiące pruł strzałami mąż widoczny w każdym miejscu.
ich tysiące pruł strzałami mąż widoczny w każdym miejscu.
praśātitopakaraṇān hatayodhān sahasraśaḥ /
śarair viśakalīkurvan dikṣu sarvāsvadṛśyata //
śarair viśakalīkurvan dikṣu sarvāsvadṛśyata //
Potem słonie z kornakami, w flagach, z bosakiem , proporcem,
z kołczanem, w zbrojach, czaprakach, w obrożach i z popręgami,
z kołczanem, w zbrojach, czaprakach, w obrożach i z popręgami,
punar dvipān dvipārohān vaijayantyaṅkuśadhvajān /
tūṇān varmāṇyatho kakṣyā graiveyān atha kambalān //
tūṇān varmāṇyatho kakṣyā graiveyān atha kambalān //
z dzwonkami, o kłach ostrzonych, z skroni temporyna cieknie,
z wojami, co nogi chronią, wrogie siekł ostrymi strzały.
z wojami, co nogi chronią, wrogie siekł ostrymi strzały.
ghaṇṭāḥ śuṇḍān viṣāṇāgrān kṣurapālān padānugān /
śarair niśitadhārāgraiḥ śātravāṇām aśātayat //
śarair niśitadhārāgraiḥ śātravāṇām aśātayat //
Z Wanaju, z gór czy z Kambodźi, z Aratty, z kraju Bahlików,
ogon, wzrok i uszy proste, śmigłe, dobrze utrzymane,
ogon, wzrok i uszy proste, śmigłe, dobrze utrzymane,
vanāyujān pārvatīyān kāmbojāraṭṭabāhlikān /
sthiravāladhikarṇākṣāñ javanān sādhuvāhinaḥ //
sthiravāladhikarṇākṣāñ javanān sādhuvāhinaḥ //
doskonale ujeżdżone, przez obytych wojowników,
z włócznią, dzidą i strzałkami, pukle, czapraki zniszczone,
pióropusze rozsypane,
z włócznią, dzidą i strzałkami, pukle, czapraki zniszczone,
pióropusze rozsypane,
svārūḍhāñ śikṣitair yodhaiḥ śaktyṛṣṭiprāsayodhibhiḥ /
vidhvastacāmarakuthān viprakīrṇaprakīrṇakān //
vidhvastacāmarakuthān viprakīrṇaprakīrṇakān //
wywleczony język, flaki, wątroby, oczy na zewnątrz,
jeźdźcy martwi, rząd rozdarty, radość dla hord trupożerców,
jeźdźcy martwi, rząd rozdarty, radość dla hord trupożerców,
nirastajihvānayanān niṣkīrṇāntrayakṛdghanān /
hatārohān bhinnabhāṇḍān kravyādagaṇamodanān //
hatārohān bhinnabhāṇḍān kravyādagaṇamodanān //
zbroje, pancerze przecięte, kałem, uryną zbrukane –
jaśniał on, kiedy mordował przednie konie twoich synów.
jaśniał on, kiedy mordował przednie konie twoich synów.
nikṛttavarmakavacāñ śakṛnmūtrāsṛgāplutān /
nipātayann aśvavarāṃstāvakān so 'bhyarocata //
nipātayann aśvavarāṃstāvakān so 'bhyarocata //
Niczym niepojęty Wisznu dokonał niemożliwego,
zmącił twą potężną armię, co z trzech części się składała,
potem przebrnął rzekę pieszych pośród twoich, o Bharato.
zmącił twą potężną armię, co z trzech części się składała,
potem przebrnął rzekę pieszych pośród twoich, o Bharato.
eko viṣṇur ivācintyaḥ kṛtvā prāk karma duṣkaram /
tathā vimathitaṃ tena tryaṅgaṃ tava balaṃ mahat /
vyahanat sa padātyoghāṃstvadīyān eva bhārata //
tathā vimathitaṃ tena tryaṅgaṃ tava balaṃ mahat /
vyahanat sa padātyoghāṃstvadīyān eva bhārata //
Ujrzawszy, jak syn Subhadry jeden nęka całą armię
gwałtem, ostrymi strzałami, niczym Skanda szyk asurów,
gwałtem, ostrymi strzałami, niczym Skanda szyk asurów,
evam ekena tāṃ senāṃ saubhadreṇa śitaiḥ śaraiḥ /
bhṛśaṃ viprahatāṃ dṛṣṭvā skandenevāsurīṃ camūm //
bhṛśaṃ viprahatāṃ dṛṣṭvā skandenevāsurīṃ camūm //
twoi synowie wraz z wojskiem na wsze strony spozierali,
wzrok ich zastygł, usta suche, spoceni, a włos zjeżony.
wzrok ich zastygł, usta suche, spoceni, a włos zjeżony.
tvadīyāstava putrāśca vīkṣamāṇā diśo daśa /
saṃśuṣkāsyāścalannetrāḥ prasvinnā lomaharṣaṇāḥ //
saṃśuṣkāsyāścalannetrāḥ prasvinnā lomaharṣaṇāḥ //
Chętni, by zbiec z pola walki, a niechętni do potyczki,
imię rodu przyzywali między sobą, pragnąc przeżyć.
imię rodu przyzywali między sobą, pragnąc przeżyć.
palāyanakṛtotsāhā nirutsāhā dviṣajjaye /
gotranāmabhir anyonyaṃ krandanto jīvitaiṣiṇaḥ //
gotranāmabhir anyonyaṃ krandanto jīvitaiṣiṇaḥ //
Zostawiwszy synów, ojców, druhów, krewnych i przyjaciół,
uciekali, przynaglając rącze konie oraz słonie.
uciekali, przynaglając rącze konie oraz słonie.
hatān putrāṃstathā pitṝn suhṛtsaṃbandhibāndhavān /
prātiṣṭhanta samutsṛjya tvarayanto hayadvipān //
prātiṣṭhanta samutsṛjya tvarayanto hayadvipān //