Dźanamedźaja rzekł:
Czemuż bród ów wartkopędy zwą Wasiszthę unoszącym?
Czemuż wśród rzek najprzedniejsza tego wieszcza hen porwała?
Czemuż bród ów wartkopędy zwą Wasiszthę unoszącym?
Czemuż wśród rzek najprzedniejsza tego wieszcza hen porwała?
janamejaya uvāca /
vasiṣṭhasyāpavāho vai bhīmavegaḥ kathaṃ nu saḥ /
kimarthaṃ ca saricchreṣṭhā tam ṛṣiṃ pratyavāhayat //
vasiṣṭhasyāpavāho vai bhīmavegaḥ kathaṃ nu saḥ /
kimarthaṃ ca saricchreṣṭhā tam ṛṣiṃ pratyavāhayat //
Czemu wrogość w nim powstała, jaki mógł być powód tego?
Mów gdy pytam, o przemądry, jam wciąż łasy, opowiadaj.
Mów gdy pytam, o przemądry, jam wciąż łasy, opowiadaj.
kena cāsyābhavad vairaṃ kāraṇaṃ kiṃ ca tat prabho /
śaṃsa pṛṣṭo mahāprājña na hi tṛpyāmi kathyatām //
śaṃsa pṛṣṭo mahāprājña na hi tṛpyāmi kathyatām //
Waiśampajana rzekł:
Między mędrcem Wiśwamitrą a Wasiszthą, o Bharato,
sroga wrogość rozgorzała, a jej źródłem – bój w ascezie.
Między mędrcem Wiśwamitrą a Wasiszthą, o Bharato,
sroga wrogość rozgorzała, a jej źródłem – bój w ascezie.
vaiśaṃpāyana uvāca /
viśvāmitrasya caivarṣer vasiṣṭhasya ca bhārata /
bhṛśaṃ vairam abhūd rājaṃstapaḥspardhākṛtaṃ mahat //
viśvāmitrasya caivarṣer vasiṣṭhasya ca bhārata /
bhṛśaṃ vairam abhūd rājaṃstapaḥspardhākṛtaṃ mahat //
Zatem pustelnia Wasiszthy w brodzie Sthanu się mieściła,
tuż na wschodzie, na zachodzie przemądrego Wiśwamitry.
tuż na wschodzie, na zachodzie przemądrego Wiśwamitry.
āśramo vai vasiṣṭhasya sthāṇutīrthe 'bhavanmahān /
pūrvataḥ paścimaścāsīd viśvāmitrasya dhīmataḥ //
pūrvataḥ paścimaścāsīd viśvāmitrasya dhīmataḥ //
Tam gdzie Sthanu praktykował ostre śluby ascetyczne,
gdzie wypełniał ryty srogie – jak to ludzie opisują,
gdzie wypełniał ryty srogie – jak to ludzie opisują,
yatra sthāṇur mahārāja taptavān sumahat tapaḥ /
yatrāsya karma tad ghoraṃ pravadanti manīṣiṇaḥ //
yatrāsya karma tad ghoraṃ pravadanti manīṣiṇaḥ //
gdzie ofiarę spełniał Sthanu, wielbiąc rzekę Saraswati,
ten bród świętym ustanowił, a więc zwą go miejscem Sthanu.
ten bród świętym ustanowił, a więc zwą go miejscem Sthanu.
yatreṣṭvā bhagavān sthāṇuḥ pūjayitvā sarasvatīm /
sthāpayāmāsa tat tīrthaṃ sthāṇutīrtham iti prabho //
sthāpayāmāsa tat tīrthaṃ sthāṇutīrtham iti prabho //
Tam bogowie wszyscy Skandę namaścili, władco ludzi,
a gdy został generałem powytracał wrogów niebian.
a gdy został generałem powytracał wrogów niebian.
tatra sarve surāḥ skandam abhyaṣiñcannarādhipa /
senāpatyena mahatā surārivinibarhaṇam //
senāpatyena mahatā surārivinibarhaṇam //
Tam u brodu Saraswati Wiśwamitra, ów wieszcz wielki,
mocą pokut swych przemieścił Wasiszthę – posłuchaj o tym.
mocą pokut swych przemieścił Wasiszthę – posłuchaj o tym.
tasmin sarasvatītīrthe viśvāmitro mahāmuniḥ /
vasiṣṭhaṃ cālayāmāsa tapasogreṇa tacchṛṇu //
vasiṣṭhaṃ cālayāmāsa tapasogreṇa tacchṛṇu //
Wiśwamitra i Wasisztha dwaj asceci pełni mocy,
dnia każdego się zmagali w sile srogich swych umartwień.
dnia każdego się zmagali w sile srogich swych umartwień.
viśvāmitravasiṣṭhau tāvahanyahani bhārata /
spardhāṃ tapaḥkṛtāṃ tīvrāṃ cakratustau tapodhanau //
spardhāṃ tapaḥkṛtāṃ tīvrāṃ cakratustau tapodhanau //
W nadmiernej ascezie trwając Wiśwamitra wieszcz zobaczył
siłę umartwień Wasiszthy. Zamysł myśli jego zajął,
na nim się też skoncentrował, ten co zawsze praw przestrzega:
siłę umartwień Wasiszthy. Zamysł myśli jego zajął,
na nim się też skoncentrował, ten co zawsze praw przestrzega:
tatrāpyadhikasaṃtāpo viśvāmitro mahāmuniḥ /
dṛṣṭvā tejo vasiṣṭhasya cintām abhijagāma ha /
tasya buddhir iyaṃ hyāsīd dharmanityasya bhārata //
dṛṣṭvā tejo vasiṣṭhasya cintām abhijagāma ha /
tasya buddhir iyaṃ hyāsīd dharmanityasya bhārata //
„Niechaj rychło Saraswati w me pobliże prądem porwie
tego ascetę Wasiszthę, wśród modlących się pierwszego.
Gdy przybędzie dwójzrodzony, niewątpliwie go zabiję.”
tego ascetę Wasiszthę, wśród modlących się pierwszego.
Gdy przybędzie dwójzrodzony, niewątpliwie go zabiję.”
iyaṃ sarasvatī tūrṇaṃ matsamīpaṃ tapodhanam /
ānayiṣyati vegena vasiṣṭhaṃ japatāṃ varam /
ihāgataṃ dvijaśreṣṭhaṃ haniṣyāmi na saṃśayaḥ //
ānayiṣyati vegena vasiṣṭhaṃ japatāṃ varam /
ihāgataṃ dvijaśreṣṭhaṃ haniṣyāmi na saṃśayaḥ //
Wielki mędrzec Wiśwamitra tak też właśnie postanowił,
złość mu krwią nabiegła oczy i o Saraswati myślał.
złość mu krwią nabiegła oczy i o Saraswati myślał.
evaṃ niścitya bhagavān viśvāmitro mahāmuniḥ /
sasmāra saritāṃ śreṣṭhāṃ krodhasaṃraktalocanaḥ //
sasmāra saritāṃ śreṣṭhāṃ krodhasaṃraktalocanaḥ //
Gdy tak o niej kontemplował, zatrwożyła się ogromnie,
gdyż przepiękna dobrze znała jego werwę i porywczość.
gdyż przepiękna dobrze znała jego werwę i porywczość.
sā dhyātā muninā tena vyākulatvaṃ jagāma ha /
jajñe cainaṃ mahāvīryaṃ mahākopaṃ ca bhāminī //
jajñe cainaṃ mahāvīryaṃ mahākopaṃ ca bhāminī //
Drżąca, blada Saraswati dłonie do modłów złożyła
i stanęła przed obliczem przemądrego Wiśwamitry.
i stanęła przed obliczem przemądrego Wiśwamitry.
tata enaṃ vepamānā vivarṇā prāñjalistadā /
upatasthe munivaraṃ viśvāmitraṃ sarasvatī //
upatasthe munivaraṃ viśvāmitraṃ sarasvatī //
Jak kobieta udręczona, kiedy męża jej zabito,
zapytała się ascety: „Powiedz, cóż uczynić mogę?”
zapytała się ascety: „Powiedz, cóż uczynić mogę?”
hatavīrā yathā nārī sābhavad duḥkhitā bhṛśam /
brūhi kiṃ karavāṇīti provāca munisattamam //
brūhi kiṃ karavāṇīti provāca munisattamam //
Rzekł doń mędrzec w wielkim gniewie: „Sprowadź rychło tu Wasiszthę,
tak bym mógł go dzisiaj zabić” – słysząc to, rzeka zadrżała.
tak bym mógł go dzisiaj zabić” – słysząc to, rzeka zadrżała.
tām uvāca muniḥ kruddho vasiṣṭhaṃ śīghram ānaya /
yāvad enaṃ nihanmyadya tacchrutvā vyathitā nadī //
yāvad enaṃ nihanmyadya tacchrutvā vyathitā nadī //
Połączywszy swoje dłonie, oczy jej jak biały lotos,
drżała niczym wątłe pnącze tęgim podmuchem targane.
drżała niczym wątłe pnącze tęgim podmuchem targane.
sāñjaliṃ tu tataḥ kṛtvā puṇḍarīkanibhekṣaṇā /
vivyathe suvirūḍheva latā vāyusamīritā //
vivyathe suvirūḍheva latā vāyusamīritā //
Ujrzał ją w dreszczach, przybyłą z dłońmi w modle złożonymi,
gniewny rzekł jej Wiśwamitra: „Sprowadź szybko tu Wasiszthę!”
gniewny rzekł jej Wiśwamitra: „Sprowadź szybko tu Wasiszthę!”
tathāgatāṃ tu tāṃ dṛṣṭvā vepamānāṃ kṛtāñjalim /
viśvāmitro 'bravīt kruddho vasiṣṭhaṃ śīghram ānaya //
viśvāmitro 'bravīt kruddho vasiṣṭhaṃ śīghram ānaya //
Wystraszona wśród rzek pierwsza pomyślała, o Bharato:
„Lękam się obydwu klątwy, jak to dalej się potoczy?”
„Lękam się obydwu klątwy, jak to dalej się potoczy?”
tato bhītā saricchreṣṭhā cintayāmāsa bhārata /
ubhayoḥ śāpayor bhītā katham etad bhaviṣyati //
ubhayoḥ śāpayor bhītā katham etad bhaviṣyati //
Do Wasiszthy się udała z rzek najlepsza i rzecz całą
przedstawiła jak ją wyrzekł ów przemądry Wiśwamitra.
przedstawiła jak ją wyrzekł ów przemądry Wiśwamitra.
sābhigamya vasiṣṭhaṃ tu imam artham acodayat /
yad uktā saritāṃ śreṣṭhā viśvāmitreṇa dhīmatā //
yad uktā saritāṃ śreṣṭhā viśvāmitreṇa dhīmatā //
Wielce wieszczów się lękając, bojąc się obydwu klątwy,
drżała wciąż i wciąż na nowo, gdy myślała o przekleństwie.
drżała wciąż i wciąż na nowo, gdy myślała o przekleństwie.
ubhayoḥ śāpayor bhītā vepamānā punaḥ punaḥ /
cintayitvā mahāśāpam ṛṣivitrāsitā bhṛśam //
cintayitvā mahāśāpam ṛṣivitrāsitā bhṛśam //
Pierwszy wśród ludzi Wasisztha ujrzał chudą, barw wyzbytą,
w wielkiej trosce pogrążoną i rzekł prawy doń te słowa:
w wielkiej trosce pogrążoną i rzekł prawy doń te słowa:
tāṃ kṛśāṃ ca vivarṇāṃ ca dṛṣṭvā cintāsamanvitām /
uvāca rājan dharmātmā vasiṣṭho dvipadāṃ varaḥ //
uvāca rājan dharmātmā vasiṣṭho dvipadāṃ varaḥ //
„Pierwsza z rzek, uratuj siebie, nieś mnie zatem szybkobiegła,
bo cię przeklnie Wiśwamitra, wiec nie wahaj się już dłużej.”
bo cię przeklnie Wiśwamitra, wiec nie wahaj się już dłużej.”
trāhyātmānaṃ saricchreṣṭhe vaha māṃ śīghragāminī /
viśvāmitraḥ śapeddhi tvāṃ mā kṛthāstvaṃ vicāraṇām //
viśvāmitraḥ śapeddhi tvāṃ mā kṛthāstvaṃ vicāraṇām //
Usłyszawszy jego słowa tak współczuciem przepełnione,
rzeka poczęła rozważać: „Któryż czyn dobro przyniesie?”
rzeka poczęła rozważać: „Któryż czyn dobro przyniesie?”
tasya tad vacanaṃ śrutvā kṛpāśīlasya sā sarit /
cintayāmāsa kauravya kiṃ kṛtaṃ sukṛtaṃ bhavet //
cintayāmāsa kauravya kiṃ kṛtaṃ sukṛtaṃ bhavet //
Wreszcie tak zdecydowała: „Wasisztha ogromną łaskę
zawsze gotów mi okazać, jemu dobro winnam czynić.”
zawsze gotów mi okazać, jemu dobro winnam czynić.”
tasyāścintā samutpannā vasiṣṭho mayyatīva hi /
kṛtavān hi dayāṃ nityaṃ tasya kāryaṃ hitaṃ mayā //
kṛtavān hi dayāṃ nityaṃ tasya kāryaṃ hitaṃ mayā //
Więc ujrzawszy na swym brzegu wieszcza, potomka Kusiki
przy ofierze i w modlitwie, Saraswati pomyślała:
przy ofierze i w modlitwie, Saraswati pomyślała:
atha kūle svake rājañ japantam ṛṣisattamam /
juhvānaṃ kauśikaṃ prekṣya sarasvatyabhyacintayat //
juhvānaṃ kauśikaṃ prekṣya sarasvatyabhyacintayat //
„Oto jest i moja szansa!” Zaraz po tym z rzek najpierwsza
pełnym impetem swej wody brzeg porwała i uniosła,
pełnym impetem swej wody brzeg porwała i uniosła,
idam antaram ityeva tataḥ sā saritāṃ varā /
kūlāpahāram akarot svena vegena sā sarit //
kūlāpahāram akarot svena vegena sā sarit //
a wraz z brzegiem też porwała potomka Mitry-Waruny.
Ten niesiony jął wysławiać, królu, rzekę Saraswati:
Ten niesiony jął wysławiać, królu, rzekę Saraswati:
tena kūlāpahāreṇa maitrāvaruṇir auhyata /
uhyamānaśca tuṣṭāva tadā rājan sarasvatīm //
uhyamānaśca tuṣṭāva tadā rājan sarasvatīm //
„Saraswati, ty wypływasz prosto z jeziora Pradziadka,
a twe wody, wielce święte, cały świat ten przenikają.
a twe wody, wielce święte, cały świat ten przenikają.
pitāmahasya sarasaḥ pravṛttāsi sarasvati /
vyāptaṃ cedaṃ jagat sarvaṃ tavaivāmbhobhir uttamaiḥ //
vyāptaṃ cedaṃ jagat sarvaṃ tavaivāmbhobhir uttamaiḥ //
Ty, bogini, biegniesz niebem i dostarczasz soków chmurom.
Wszelkie wody są wszak tobą – dzięki tobie studiujemy!
Wszelkie wody są wszak tobą – dzięki tobie studiujemy!
tvam evākāśagā devi megheṣūtsṛjase payaḥ /
sarvāścāpastvam eveti tvatto vayam adhīmahe //
sarvāścāpastvam eveti tvatto vayam adhīmahe //
Wzrost, blask, sława, doskonałość, dojrzałość, a także splendor,
tyś jest mową i obiatą, to ku tobie świat ten zmierza.
Ty – na cztery części dzielna – mieszkasz we wszelkim stworzeniu.”
tyś jest mową i obiatą, to ku tobie świat ten zmierza.
Ty – na cztery części dzielna – mieszkasz we wszelkim stworzeniu.”
puṣṭir dyutistathā kīrtiḥ siddhir vṛddhir umā tathā /
tvam eva vāṇī svāhā tvaṃ tvayyāyattam idaṃ jagat /
tvam eva sarvabhūteṣu vasasīha caturvidhā //
tvam eva vāṇī svāhā tvaṃ tvayyāyattam idaṃ jagat /
tvam eva sarvabhūteṣu vasasīha caturvidhā //
Tak sławiona Saraswati, królu, przez wielkiego wieszcza
niosła pędem swym bramina ku pustelni Wiśwamitry,
wielokrotnie oferując Wiśwamitrze tego mędrca.
niosła pędem swym bramina ku pustelni Wiśwamitry,
wielokrotnie oferując Wiśwamitrze tego mędrca.
evaṃ sarasvatī rājan stūyamānā maharṣiṇā /
vegenovāha taṃ vipraṃ viśvāmitrāśramaṃ prati /
nyavedayata cābhīkṣṇaṃ viśvāmitrāya taṃ munim //
vegenovāha taṃ vipraṃ viśvāmitrāśramaṃ prati /
nyavedayata cābhīkṣṇaṃ viśvāmitrāya taṃ munim //
Widząc niesionego nurtem Saraswati, rozgniewany
począł zdatnej broni szukać, by Wasiszthę ukatrupić.
począł zdatnej broni szukać, by Wasiszthę ukatrupić.
tam ānītaṃ sarasvatyā dṛṣṭvā kopasamanvitaḥ /
athānveṣat praharaṇaṃ vasiṣṭhāntakaraṃ tadā //
athānveṣat praharaṇaṃ vasiṣṭhāntakaraṃ tadā //
Widząc go rozsierdzonego, mordu bojąc się bramina,
znów Wasiszthę rzeka niosła niestrudzona ku wschodowi.
Okpiwszy syna Gadhiego, obu słowa wypełnia.
znów Wasiszthę rzeka niosła niestrudzona ku wschodowi.
Okpiwszy syna Gadhiego, obu słowa wypełnia.
taṃ tu kruddham abhiprekṣya brahmahatyābhayānnadī /
apovāha vasiṣṭhaṃ tu prācīṃ diśam atandritā /
ubhayoḥ kurvatī vākyaṃ vañcayitvā tu gādhijam //
apovāha vasiṣṭhaṃ tu prācīṃ diśam atandritā /
ubhayoḥ kurvatī vākyaṃ vañcayitvā tu gādhijam //
Lecz porywczy Wiśwamitra, widząc jak unosi wieszcza
Wasiszthę, w przypływie gniewu takie słowa wypowiedział:
Wasiszthę, w przypływie gniewu takie słowa wypowiedział:
tato 'pavāhitaṃ dṛṣṭvā vasiṣṭham ṛṣisattamam /
abravīd atha saṃkruddho viśvāmitro hyamarṣaṇaḥ //
abravīd atha saṃkruddho viśvāmitro hyamarṣaṇaḥ //
„Jako że, o z rzek najlepsza, odpływając mnie okpiłaś,
o szlachetna, krew poniesiesz miłą hersztom rakszasowym.”
o szlachetna, krew poniesiesz miłą hersztom rakszasowym.”
yasmānmā tvaṃ saricchreṣṭhe vañcayitvā punar gatā /
śoṇitaṃ vaha kalyāṇi rakṣogrāmaṇisaṃmatam //
śoṇitaṃ vaha kalyāṇi rakṣogrāmaṇisaṃmatam //
Przez mędrego Wiśwamitrę Saraswati tak przeklęta
niosła wody pomieszane razem z juchą, przez rok cały.
niosła wody pomieszane razem z juchą, przez rok cały.
tataḥ sarasvatī śaptā viśvāmitreṇa dhīmatā /
avahacchoṇitonmiśraṃ toyaṃ saṃvatsaraṃ tadā //
avahacchoṇitonmiśraṃ toyaṃ saṃvatsaraṃ tadā //
Niebianie oraz wieszczowie, gandharwowie wraz z nimfami
zobaczywszy Saraswati, pogrążyli się w rozpaczy.
zobaczywszy Saraswati, pogrążyli się w rozpaczy.
atharṣayaśca devāśca gandharvāpsarasastathā /
sarasvatīṃ tathā dṛṣṭvā babhūvur bhṛśaduḥkhitāḥ //
sarasvatīṃ tathā dṛṣṭvā babhūvur bhṛśaduḥkhitāḥ //
Więc to miejsce w świecie słynie jako Wasiszthapawaha,
a z rzek pierwsza powróciła znów do wcześniejszego stanu.
a z rzek pierwsza powróciła znów do wcześniejszego stanu.
evaṃ vasiṣṭhāpavāho loke khyāto janādhipa /
āgacchacca punar mārgaṃ svam eva saritāṃ varā //
āgacchacca punar mārgaṃ svam eva saritāṃ varā //