Sańdźaja rzekł:
Gdy dostojny władca Madrów wysłuchał tej mowy króla,
sam, królu, słowami tymi przemówił do Durjodhany:
Gdy dostojny władca Madrów wysłuchał tej mowy króla,
sam, królu, słowami tymi przemówił do Durjodhany:
saṃjaya uvāca /
etacchrutvā vaco rājño madrarājaḥ pratāpavān /
duryodhanaṃ tadā rājan vākyam etad uvāca ha //
etacchrutvā vaco rājño madrarājaḥ pratāpavān /
duryodhanaṃ tadā rājan vākyam etad uvāca ha //
„Durjodhano elokwentny, posłuchaj, wielkoramienny;
dwaj Krysznowie na rydwanie jednym, których ty uważasz
za najlepszych z rydwanników, sile mej nie dorównują.
dwaj Krysznowie na rydwanie jednym, których ty uważasz
za najlepszych z rydwanników, sile mej nie dorównują.
duryodhana mahābāho śṛṇu vākyavidāṃ vara /
yāvetau manyase kṛṣṇau rathasthau rathināṃ varau /
na me tulyāvubhāvetau bāhuvīrye kathaṃcana //
yāvetau manyase kṛṣṇau rathasthau rathināṃ varau /
na me tulyāvubhāvetau bāhuvīrye kathaṃcana //
Ja gniewny do bitwy stanę nawet przeciw całej ziemi,
bogom, Asurom i ludziom, a cóż mówić o Pandawach?
bogom, Asurom i ludziom, a cóż mówić o Pandawach?
udyatāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ sasurāsuramānavām /
yodhayeyaṃ raṇamukhe saṃkruddhaḥ kimu pāṇḍavān /
vijeṣye ca raṇe pārthān somakāṃśca samāgatān //
yodhayeyaṃ raṇamukhe saṃkruddhaḥ kimu pāṇḍavān /
vijeṣye ca raṇe pārthān somakāṃśca samāgatān //
Będę wodzem twojej armii, nie ma tutaj wątpliwości.
Taki szyk bojowy stworzę, że go nasi przeciwnicy
nie przebiją – bez wątpienia, prawdę mówię, Durjodhano.”
Taki szyk bojowy stworzę, że go nasi przeciwnicy
nie przebiją – bez wątpienia, prawdę mówię, Durjodhano.”
ahaṃ senāpraṇetā te bhaviṣyāmi na saṃśayaḥ /
taṃ ca vyūhaṃ vidhāsyāmi na tariṣyanti yaṃ pare /
iti satyaṃ bravīmyeṣa duryodhana na saṃśayaḥ //
taṃ ca vyūhaṃ vidhāsyāmi na tariṣyanti yaṃ pare /
iti satyaṃ bravīmyeṣa duryodhana na saṃśayaḥ //
Gdy tak rzekł przywódca Madrów, król bez zwłoki, wśród żołnierzy,
wyświęcił go, panie ludów, w zgodzie z prawnych ksiąg regułą,
w radosnym nastroju będąc, o najlepszy wśród Bharatów.
wyświęcił go, panie ludów, w zgodzie z prawnych ksiąg regułą,
w radosnym nastroju będąc, o najlepszy wśród Bharatów.
evam uktastato rājā madrādhipatim añjasā /
abhyaṣiñcata senāyā madhye bharatasattama /
vidhinā śāstradṛṣṭena hṛṣṭarūpo viśāṃ pate //
abhyaṣiñcata senāyā madhye bharatasattama /
vidhinā śāstradṛṣṭena hṛṣṭarūpo viśāṃ pate //
A gdy został wyświęcony, podniósł się ryk lwi – doniosły
w twojej armii, o Bharato, i rozbrzmiały instrumenty.
w twojej armii, o Bharato, i rozbrzmiały instrumenty.
abhiṣikte tatastasmin siṃhanādo mahān abhūt /
tava sainyeṣvavādyanta vāditrāṇi ca bhārata //
tava sainyeṣvavādyanta vāditrāṇi ca bhārata //
Radowali się herosi, wielcy rydwannicy Madrów,
i sławili króla Śalję promieniejącego w walkach:
i sławili króla Śalję promieniejącego w walkach:
hṛṣṭāścāsaṃstadā yodhā madrakāśca mahārathāḥ /
tuṣṭuvuścaiva rājānaṃ śalyam āhavaśobhinam //
tuṣṭuvuścaiva rājānaṃ śalyam āhavaśobhinam //
„Długo żyj, zwyciężaj, królu, zabij wrogów tu zebranych,
siłę ramion twych zyskując potężni Dhartarasztrowie
niech władają całą ziemią, nieprzyjaciół swych zgładziwszy.
siłę ramion twych zyskując potężni Dhartarasztrowie
niech władają całą ziemią, nieprzyjaciół swych zgładziwszy.
jaya rājaṃściraṃ jīva jahi śatrūn samāgatān /
tava bāhubalaṃ prāpya dhārtarāṣṭrā mahābalāḥ /
nikhilāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ praśāsantu hatadviṣaḥ //
tava bāhubalaṃ prāpya dhārtarāṣṭrā mahābalāḥ /
nikhilāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ praśāsantu hatadviṣaḥ //
Ty potrafisz pobić w walce bogów, asurów i ludzi,
nie mówiąc już o Somakach, czy Sryńdźajach – śmiertelnikach.”
nie mówiąc już o Somakach, czy Sryńdźajach – śmiertelnikach.”
tvaṃ hi śakto raṇe jetuṃ sasurāsuramānavān /
martyadharmāṇa iha tu kimu somakasṛñjayān //
martyadharmāṇa iha tu kimu somakasṛñjayān //
Tak sławiony władca Madrów silny, był radości pełen;
tej radości nie doznają ludzie o umysłach miernych. /o nieczystych duszach/
Śalja rzekł:
tej radości nie doznają ludzie o umysłach miernych. /o nieczystych duszach/
Śalja rzekł:
evaṃ saṃstūyamānastu madrāṇām adhipo balī /
harṣaṃ prāpa tadā vīro durāpam akṛtātmabhiḥ //
harṣaṃ prāpa tadā vīro durāpam akṛtātmabhiḥ //
Dzisiaj ja w natarciu wszystkich Pańćalów wraz z Pandawami
pozabijam, Indro królów, lub zabity zyskam niebo.
pozabijam, Indro królów, lub zabity zyskam niebo.
śalya uvāca /
adyaivāhaṃ raṇe sarvān pāñcālān saha pāṇḍavaiḥ /
nihaniṣyāmi rājendra svargaṃ yāsyāmi vā hataḥ //
adyaivāhaṃ raṇe sarvān pāñcālān saha pāṇḍavaiḥ /
nihaniṣyāmi rājendra svargaṃ yāsyāmi vā hataḥ //
Dziś niech patrzą na mnie światy, jak nieustraszenie kroczę,
dziś synowie Pandu wszyscy, Wasudewa i Satjaki,
dziś synowie Pandu wszyscy, Wasudewa i Satjaki,
adya paśyantu māṃ lokā vicarantam abhītavat /
adya pāṇḍusutāḥ sarve vāsudevaḥ sasātyakiḥ //
adya pāṇḍusutāḥ sarve vāsudevaḥ sasātyakiḥ //
Pańćalowie, wojska Ćedich, synowie Draupadi wszyscy,
Dhrysztadjumna i Śikhandin, i wszyscy Prabhadrakowie,
Dhrysztadjumna i Śikhandin, i wszyscy Prabhadrakowie,
pāñcālāścedayaścaiva draupadeyāśca sarvaśaḥ /
dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca sarve cāpi prabhadrakāḥ //
dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca sarve cāpi prabhadrakāḥ //
niech na moje męstwo patrzą i na moc mojego łuku,
zręczność, siłę mych pocisków i mych ramion w tej batalii.
zręczność, siłę mych pocisków i mych ramion w tej batalii.
vikramaṃ mama paśyantu dhanuṣaśca mahad balam /
lāghavaṃ cāstravīryaṃ ca bhujayośca balaṃ yudhi //
lāghavaṃ cāstravīryaṃ ca bhujayośca balaṃ yudhi //
Niech widzą dziś Pandawowie, siddhowie i ćaranowie ,
jaka jest mych ramion siła, jaka moc tkwi w mych pociskach.
jaka jest mych ramion siła, jaka moc tkwi w mych pociskach.
adya paśyantu me pārthāḥ siddhāśca saha cāraṇaiḥ /
yādṛśaṃ me balaṃ bāhvoḥ saṃpad astreṣu yā ca me //
yādṛśaṃ me balaṃ bāhvoḥ saṃpad astreṣu yā ca me //
Dziś mą bitność dostrzegając wielcy rydwannicy Pandów,
pragnąc mi się przeciwstawić niech działania różne czynią.
pragnąc mi się przeciwstawić niech działania różne czynią.
adya me vikramaṃ dṛṣṭvā pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ /
pratīkāraparā bhūtvā ceṣṭantāṃ vividhāḥ kriyāḥ //
pratīkāraparā bhūtvā ceṣṭantāṃ vividhāḥ kriyāḥ //
Dziś ja żołnierzy Pandawów przepędzę na wszystkie strony,
Dronę i Bhiszmę przewyższę w walce, i woźnicy syna ,
walcząc w bitwie będę kroczył dla twego, Kaurawo, szczęścia.
Dronę i Bhiszmę przewyższę w walce, i woźnicy syna ,
walcząc w bitwie będę kroczył dla twego, Kaurawo, szczęścia.
adya sainyāni pāṇḍūnāṃ drāvayiṣye samantataḥ /
droṇabhīṣmāvati vibho sūtaputraṃ ca saṃyuge /
vicariṣye raṇe yudhyan priyārthaṃ tava kaurava //
droṇabhīṣmāvati vibho sūtaputraṃ ca saṃyuge /
vicariṣye raṇe yudhyan priyārthaṃ tava kaurava //
Sańdźaja rzekł:
Śalja został wyświęcony wśród żołnierzy twych, czcigodny,
i nie byli już przybici, Bharato, po śmierci Karny.
Śalja został wyświęcony wśród żołnierzy twych, czcigodny,
i nie byli już przybici, Bharato, po śmierci Karny.
saṃjaya uvāca /
abhiṣikte tadā śalye tava sainyeṣu mānada /
na karṇavyasanaṃ kiṃcinmenire tatra bhārata //
abhiṣikte tadā śalye tava sainyeṣu mānada /
na karṇavyasanaṃ kiṃcinmenire tatra bhārata //
Radośni, optymistyczni stali się żołnierze twoi
myśląc już o śmierci Parthów, bo król Madrów był im wodzem.
myśląc już o śmierci Parthów, bo król Madrów był im wodzem.
hṛṣṭāḥ sumanasaścaiva babhūvustatra sainikāḥ /
menire nihatān pārthānmadrarājavaśaṃ gatān //
menire nihatān pārthānmadrarājavaśaṃ gatān //
Radość ogarnęła wojska twoje, byku wśród Bharatów,
nocy tej szczęśliwie spały porzucając wszelkie troski.
nocy tej szczęśliwie spały porzucając wszelkie troski.
praharṣaṃ prāpya senā tu tāvakī bharatarṣabha /
tāṃ rātriṃ sukhinī suptā svasthacitteva sābhavat //
tāṃ rātriṃ sukhinī suptā svasthacitteva sābhavat //
Słysząc okrzyk twych żołnierzy przemówił król Judhiszthira
do przywódcy ludu Wrysznich w obecności całej armii.
do przywódcy ludu Wrysznich w obecności całej armii.
sainyasya tava taṃ śabdaṃ śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ /
vārṣṇeyam abravīd vākyaṃ sarvakṣatrasya śṛṇvataḥ //
vārṣṇeyam abravīd vākyaṃ sarvakṣatrasya śṛṇvataḥ //
„Madhawo, syn Dhrytarasztry uczynił dowódcą Śalję,
króla Madrów, mistrza łuku, cała armia go uczciła.
króla Madrów, mistrza łuku, cała armia go uczciła.
madrarājaḥ kṛtaḥ śalyo dhārtarāṣṭreṇa mādhava /
senāpatir maheṣvāsaḥ sarvasainyeṣu pūjitaḥ //
senāpatir maheṣvāsaḥ sarvasainyeṣu pūjitaḥ //
Słysząc to praktycznie działaj, czyń, Madhawo, tak, jak trzeba,
tyś obrońcą, przewodnikiem, nakaż nam, co robić dalej.”
tyś obrońcą, przewodnikiem, nakaż nam, co robić dalej.”
etacchrutvā yathābhūtaṃ kuru mādhava yat kṣamam /
bhavānnetā ca goptā ca vidhatsva yad anantaram //
bhavānnetā ca goptā ca vidhatsva yad anantaram //
Wasudewa odpowiedział panu ludów, wielki królu:
„Bharato, ja bardzo dobrze znam Śalję Artajaniego ;
„Bharato, ja bardzo dobrze znam Śalję Artajaniego ;
tam abravīnmahārāja vāsudevo janādhipam /
ārtāyanim ahaṃ jāne yathātattvena bhārata //
ārtāyanim ahaṃ jāne yathātattvena bhārata //
jest odważny, pełen chwały i szczególnie wielki duchem,
sprawny i wszechstronny w boju, posiadł lekkość dłoni w walce.
sprawny i wszechstronny w boju, posiadł lekkość dłoni w walce.
vīryavāṃśca mahātejā mahātmā ca viśeṣataḥ /
kṛtī ca citrayodhī ca saṃyukto lāghavena ca //
kṛtī ca citrayodhī ca saṃyukto lāghavena ca //
Myślę, że król Madrów w starciu jest jak Bhiszma albo Drona,
albo Karna, jest im równy, albo nawet ich przewyższa.
albo Karna, jest im równy, albo nawet ich przewyższa.
yādṛg bhīṣmastathā droṇo yādṛk karṇaśca saṃyuge /
tādṛśastadviśiṣṭo vā madrarājo mato mama //
tādṛśastadviśiṣṭo vā madrarājo mato mama //
Bharato, o władco ludów, myśląc o tym, jak on walczy,
nie znajduję wojownika, który byłby jemu równy.
nie znajduję wojownika, który byłby jemu równy.
yudhyamānasya tasyājau cintayann eva bhārata /
yoddhāraṃ nādhigacchāmi tulyarūpaṃ janādhipa //
yoddhāraṃ nādhigacchāmi tulyarūpaṃ janādhipa //
Przewyższa on siłą w starciu Śikhandina i Ardźunę,
Bhimę, z Satwatów herosa i, Bharato, Dhrysztadjumnę.
Bhimę, z Satwatów herosa i, Bharato, Dhrysztadjumnę.
śikhaṇḍyarjunabhīmānāṃ sātvatasya ca bhārata /
dhṛṣṭadyumnasya ca tathā balenābhyadhiko raṇe //
dhṛṣṭadyumnasya ca tathā balenābhyadhiko raṇe //
Władca Madrów, wielki władco, mając siłę lwa i słonia
bez bojaźni będzie kroczył jak czas – śmierć w czasie zagłady,
okrutny dla wszelkich stworzeń.
bez bojaźni będzie kroczył jak czas – śmierć w czasie zagłady,
okrutny dla wszelkich stworzeń.
madrarājo mahārāja siṃhadviradavikramaḥ /
vicariṣyaty abhīḥ kāle kālaḥ kruddhaḥ prajāsviva //
vicariṣyaty abhīḥ kāle kālaḥ kruddhaḥ prajāsviva //
Nie dostrzegam dziś w tej wojnie równego mu przeciwnika
innego niż ty, tygrysie, który masz tygrysa siłę.
innego niż ty, tygrysie, który masz tygrysa siłę.
tasyādya na prapaśyāmi pratiyoddhāram āhave /
tvām ṛte puruṣavyāghra śārdūlasamavikramam //
tvām ṛte puruṣavyāghra śārdūlasamavikramam //
Nie ma w całym boskim świecie innego niż ty człowieka,
który w bitwie, dumo Kurów, zabiłby gniewnego Madrę,
który walcząc dnia każdego niepokoi twoje wojska.
który w bitwie, dumo Kurów, zabiłby gniewnego Madrę,
który walcząc dnia każdego niepokoi twoje wojska.
sadevaloke kṛtsne 'sminnānyastvattaḥ pumān bhavet /
madrarājaṃ raṇe kruddhaṃ yo hanyāt kurunandana /
ahanyahani yudhyantaṃ kṣobhayantaṃ balaṃ tava //
madrarājaṃ raṇe kruddhaṃ yo hanyāt kurunandana /
ahanyahani yudhyantaṃ kṣobhayantaṃ balaṃ tava //
Zabij więc w potyczce Śalję niczym Maghawan Sambarę ,
mąż ów najbardziej waleczny czczony jest przez Dhartarasztrę.
mąż ów najbardziej waleczny czczony jest przez Dhartarasztrę.
tasmājjahi raṇe śalyaṃ maghavān iva śambaram /
atipaścād asau vīro dhārtarāṣṭreṇa satkṛtaḥ //
atipaścād asau vīro dhārtarāṣṭreṇa satkṛtaḥ //
Bo zwyciężysz pewnie wówczas, gdy pan Madrów zginie w walce,
gdy on zginie, zginie cała wielka armia Dhartarasztrów.
gdy on zginie, zginie cała wielka armia Dhartarasztrów.
tavaiva hi jayo nūnaṃ hate madreśvare yudhi /
tasmin hate hataṃ sarvaṃ dhārtarāṣṭrabalaṃ mahat //
tasmin hate hataṃ sarvaṃ dhārtarāṣṭrabalaṃ mahat //
Skoro wysłuchałeś, królu, akuratnie mojej mowy,
zmierz się w boju, synu Prythy, z królem Madrów wielkiej siły,
zabij go, wielkoramienny, jak Wasawa Namućego .
zmierz się w boju, synu Prythy, z królem Madrów wielkiej siły,
zabij go, wielkoramienny, jak Wasawa Namućego .
etacchrutvā mahārāja vacanaṃ mama sāṃpratam /
pratyudyāhi raṇe pārtha madrarājaṃ mahābalam /
jahi cainaṃ mahābāho vāsavo namuciṃ yathā //
pratyudyāhi raṇe pārtha madrarājaṃ mahābalam /
jahi cainaṃ mahābāho vāsavo namuciṃ yathā //
Nie kieruj się tu współczuciem, nie myśl o nim jak o wuju,
darząc czcią kszatrijów prawość zabij pana ludu Madrów.
darząc czcią kszatrijów prawość zabij pana ludu Madrów.
na caivātra dayā kāryā mātulo 'yaṃ mameti vai /
kṣatradharmaṃ puraskṛtya jahi madrajaneśvaram //
kṣatradharmaṃ puraskṛtya jahi madrajaneśvaram //
Ratując się z toni Bhiszmy i Drony, z otchłani Karny
sam nie utoń ze swą armią zostawiając Śalję w rowie.
sam nie utoń ze swą armią zostawiając Śalję w rowie.
bhīṣmadroṇārṇavaṃ tīrtvā karṇapātālasaṃbhavam /
mā nimajjasva sagaṇaḥ śalyam āsādya goṣpadam //
mā nimajjasva sagaṇaḥ śalyam āsādya goṣpadam //
Okaż siłę swej ascezy, kszatriji potęgę okaż
i wielkiego rydwannika zabij moc swą okazując.
i wielkiego rydwannika zabij moc swą okazując.
yacca te tapaso vīryaṃ yacca kṣātraṃ balaṃ tava /
tad darśaya raṇe sarvaṃ jahi cainaṃ mahāratham //
tad darśaya raṇe sarvaṃ jahi cainaṃ mahāratham //
Te słowa rzekł Bujnowłosy, kat swych wrogów, i wieczorem
odszedł do namiotu swego, ten czczony przez synów Pandu.
odszedł do namiotu swego, ten czczony przez synów Pandu.
etāvad uktvā vacanaṃ keśavaḥ paravīrahā /
jagāma śibiraṃ sāyaṃ pūjyamāno 'tha pāṇḍavaiḥ //
jagāma śibiraṃ sāyaṃ pūjyamāno 'tha pāṇḍavaiḥ //
Kiedy odszedł Bujnowłosy, Król Prawości – Judhiszthira
oddalił swych wszystkich braci, Pańćalów oraz Somaków
i spokojnie spał tej nocy jak słoń z cierni uwolniony.
oddalił swych wszystkich braci, Pańćalów oraz Somaków
i spokojnie spał tej nocy jak słoń z cierni uwolniony.
keśave tu tadā yāte dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ /
visṛjya sarvān bhrātṝṃśca pāñcālān atha somakān /
suṣvāpa rajanīṃ tāṃ tu viśalya iva kuñjaraḥ //
visṛjya sarvān bhrātṝṃśca pāñcālān atha somakān /
suṣvāpa rajanīṃ tāṃ tu viśalya iva kuñjaraḥ //
I wszyscy łucznicy wielcy, Pańćalowie, Pandawowie,
radośni po śmierci Karny spokojnie tej nocy spali.
radośni po śmierci Karny spokojnie tej nocy spali.
te ca sarve maheṣvāsāḥ pāñcālāḥ pāṇḍavāstathā /
karṇasya nidhane hṛṣṭāḥ suṣupustāṃ niśāṃ tadā //
karṇasya nidhane hṛṣṭāḥ suṣupustāṃ niśāṃ tadā //
Uleczyła się z gorączki armia wspaniałych łuczników,
do brzegu dotarła w końcu armia wielkich rydwanników,
radowała się tej nocy cała armia synów Pandu,
po śmierci woźnicy syna odniosła zwycięstwo, panie.
do brzegu dotarła w końcu armia wielkich rydwanników,
radowała się tej nocy cała armia synów Pandu,
po śmierci woźnicy syna odniosła zwycięstwo, panie.
gatajvaraṃ maheṣvāsaṃ tīrṇapāraṃ mahāratham /
babhūva pāṇḍaveyānāṃ sainyaṃ pramuditaṃ niśi /
sūtaputrasya nidhane jayaṃ labdhvā ca māriṣa //
babhūva pāṇḍaveyānāṃ sainyaṃ pramuditaṃ niśi /
sūtaputrasya nidhane jayaṃ labdhvā ca māriṣa //